Στην Ελλάδα, το διάστημα 2009 - 2013 η μείωση των ιατρών του ΕΣΥ έφτασε το 35%. Με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο αριθμός των θεραπευτηρίων μειώθηκε από 283 το 2015 σε 271 το 2018.

To 2018 το μεγαλύτερο ποσοστό των νοσοκομείων (53,1%) ήταν ιδιωτικά (144) (!). Ο αριθμός των δημόσιων νοσοκομείων μειώθηκε από 140 το 2008 σε 123 το 2017, σε 10 χρόνια έκλεισαν δηλαδή 17 δημόσια νοσοκομεία, ενώ καταργήθηκαν 9.000 κλίνες (από 38.115 το 2009 σε 29.495 το 2017). Λουκέτο μπήκε και σε νοσοκομεία λοιμωδών νοσημάτων τα οποία κατά την πανδημία θα αποτελούσαν πολύτιμο σύμμαχο.

Ετσι μας βρήκε η πανδημία και ο τραγικός απολογισμός της. Δίπλα στο σμπαραλιασμένο ΕΣΥ όμως έλαμψε ο μεγάλος κερδισμένος: Ο ιδιωτικός τομέας στην Υγεία. Χαρακτηριστική είναι η τοποθέτηση του τότε υπουργού Επενδύσεων και Ανάπτυξης Α. Γεωργιάδη στις εργασίες του «Καθημερινή 1^stHealthSummit», ότι «τα τελευταία 2,5 χρόνια υπάρχει μια κοσμογονία επενδύσεων, κυρίως σε ιδιωτικά νοσοκομεία ή ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα». Την ίδια ώρα, οι κλίνες του ιδιωτικού τομέα έμειναν κατά 95% covid-free στη διάρκεια της πανδημίας.

Ξεχωρίζουμε τα παρακάτω:

• Μείωση χρηματοδότησης από τον κρατικό προϋπολογισμό για τα δημόσια νοσοκομεία. Ενδεικτικά, από το 2013 (κυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ) έως το 2019 (κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ) η κρατική χρηματοδότηση των δημόσιων νοσοκομείων μειώθηκε κατά 30,3%. Η ίδια πορεία συνεχίζεται. Το 2023 τα «ίδια έσοδα» των μονάδων Υγείας (από την άμεση πώληση των εργασιών τους) και τα έσοδα από τους φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ) αποτελούσαν το 31,3% των συνολικών εσόδων, ενώ η χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό αποτελούσε το 54% των εσόδων τους. Επομένως, η λειτουργία τους εξαρτάται κατά μεγάλο μέρος από την αυτοχρηματοδότησή τους, πουλώντας τις εργασίες τους είτε απευθείας στους ασθενείς (243 εκατ. ευρώ) είτε στα ασφαλιστικά ταμεία (902εκατ. ευρώ).
• Λειτουργία των δημόσιων μονάδων Υγείας ως αυτοτελών επιχειρηματικών μονάδων. Τομή αποτέλεσε από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ η εφαρμογή, σε 18 νοσοκομεία, του νόμου ΝΔ - ΠΑΣΟΚ για αλλαγή του τρόπου χρηματοδότησής τους με βάση την ικανότητα προσέλκυσης πελατών. Το ίδιο ισχύει για τη νομοθέτηση της Κοστολόγησης Ομοιογενών Διαγνωστικών Κατηγοριών (DRGs) που τώρα η κυβέρνηση της ΝΔ γενικεύει με σκοπό τον «εξορθολογισμό των δαπανών». Εμβληματικό μέτρο είναι η θεσμοθέτηση των απογευματινών - επί πληρωμή - χειρουργείων όπου το κόστος θα καλύπτεται από τον ΕΟΠΥΥ, κάποιον ιδιωτικό φορέα ασφάλισης και από τον ίδιο τον ασθενή. Νέα ώθηση δίνεται με το μοντέλο της επέκτασης των ΣΔΙΤ και την ίδρυση νοσοκομείων Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ) με χαρακτηριστικότερο το παράδειγμα του Ογκολογικού Κέντρου Παίδων «Μ. Βαρδινογιάννη».
• Διάλυση Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας: Η ΠΦΥ παραμένει διαλυμένη σε δομές, προσωπικό και ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό. Ενα συνονθύλευμα δομών: Ιδιωτικά ιατρεία, μεγάλες ιδιωτικές αλυσίδες, ΜΚΟ, πρώην ΙΚΑ, αγροτικά ιατρεία κ.λπ. Οι γενικοί γιατροί στη χώρα είναι 0,44/1.000 κατοίκους. Από τους 66.290 γιατρούς μόλις οι 6.000 (το 9%) εργάζονται στις δημόσιες δομές ΠΦΥ, ενώ οι ιδιώτες είναι περίπου 37.500. Οι πρόσφατες ανακοινώσεις της κυβέρνησης της ΝΔ, για τη μετονομασία των γιατρών υπαίθρου (αγροτικοί γιατροί) σε «προσωπικούς γιατρούς» εντάσσονται στην προσπάθεια όλων των κυβερνήσεων να αναπτύξουν έναν μηχανισμό, μέσω του οποίου το κράτος θα περιορίζει τις δαπάνες.
• Υποστελέχωση: Σήμερα, οι ελλείψεις ξεπερνούν τις 6.000 σε γιατρούς και τουλάχιστον τις 25.000 σε νοσηλευτές και λοιπό προσωπικό. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο στα νοσοκομεία της Αττικής αυτήν τη στιγμή λειτουργούν οι 145 από τις 203 αίθουσες χειρουργείων, εξαιτίας έλλειψης αναισθησιολόγων ή και νοσηλευτών. Αποτέλεσμα είναι ότι μόνο στην 1η ΥΠΕ η λίστα αναμονής για τα τακτικά χειρουργεία κυρίως για τα έτη 2022 - 2023 απαριθμεί 24.099 ασθενείς.
• Φάρμακο: Από το 2009 μέχρι το 2022 η μείωση της κρατικής φαρμακευτικής δαπάνης έφτασε το 63%. Η εισφορά των συνταξιούχων από το 2016 μέχρι σήμερα για την Υγεία από 4% αυξήθηκε στο 6% στις κύριες συντάξεις και επιβλήθηκε 6% στις επικουρικές. Διευρύνθηκε η αρνητική λίστα των φαρμάκων και καθιερώθηκε η ασφαλιστική τιμή με την οποία υπολογίζεται η συμμετοχή του ΕΟΠΥΥ, που είναι μικρότερη της λιανικής τιμής των φαρμάκων. Τη διαφορά την πληρώνουν κυρίως οι ασθενείς, με αποτέλεσμα η μεσοσταθμική συμμετοχή να έχει εκτιναχθεί σήμερα πάνω από 30%.
• Αποκατάσταση: Η χώρα μας θα έπρεπε να διαθέτει πάνω από 2.000 κλίνες αποκατάστασης και έχει περίπου 200 στο δημόσιο σύστημα, ενώ το απόλυτο κενό καταγράφεται σε εξειδικευμένες δομές για παιδιά. Το «σχεδιασμένο» έλλειμμα του δημόσιου τομέα έρχεται να καλύψει ο ιδιωτικός με περίπου 2.500 κλίνες, αποκομίζοντας τεράστια κέρδη, ιδιαίτερα μέσα στην πανδημία που οι ανάγκες των ασθενών αυξήθηκαν. Την ίδια ώρα, το Εθνικό Κέντρο Αποκατάστασης, το μοναδικό δημόσιο σε όλη την Ελλάδα μείωσε τις ενεργείς κλίνες κατά 50%.
• Ενίσχυση του ιδιωτικού τομέα της Υγείας: Μισό δισ., δηλαδή 500 εκατομμύρια ευρώ, είναι ο κύκλος εργασιών των ιδιωτικών δομών Υγείας (κυρίως πρωτοβάθμιας) ενώ 4 μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες απορροφούν το 40% αυτού του τζίρου. Οι ιδιωτικές κλινικές αποσπούν το μεγαλύτερο μερίδιο στο σύνολο της αγοράς των ιδιωτικών υπηρεσιών Υγείας, το οποίο εκτιμάται στο 60%. Οι μαιευτικές κλινικές συγκεντρώνουν περίπου το 15% των συνολικών εσόδων, ενώ το υπόλοιπο 25% μοιράζονται τα ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα - κέντρα αιμοκάθαρσης, παιδιατρικές κλινικές και κέντρα αποκατάστασης.

Ο υπουργός Υγείας, Μ. Χρυσοχοΐδης, ως κεντρικός ομιλητής στο 22ο Συνέδριο Health World, που διοργάνωσε το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο, έδωσε με σαφήνεια την ουσία της πολιτικής της κυβέρνησης, με μία πρόταση: «Δυο προτεραιότητες που πρέπει να τρέχουν παράλληλα: Η υγεία ως κοινωνικό αγαθό, προσβάσιμο από όλους και από την άλλη πλευρά η υγεία ως επιχειρηματικότητα». Πρόκειται για πρόταση που το περιεχόμενό της - ίσως με ελάχιστες φραστικές διαφοροποιήσεις - αποτελεί κοινό στόχο για όλα τα αστικά κόμματα, τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ. Οι προτεραιότητες αυτές στον καπιταλισμό «τρέχουν» ταυτόχρονα αλλά όχι παράλληλα. Για την ακρίβεια, πάνε αντίθετα αφού στη μία λωρίδα βρίσκεται «η υγεία ως κοινωνικό αγαθό» και στο αντίθετο ρεύμα «η υγεία ως επιχειρηματικότητα».

Η αντίληψη ότι η επίτευξη των στόχων της καπιταλιστικής ανάπτυξης, της επιχειρηματικότητας θα είναι προς όφελος και των εργαζομένων στην Υγεία, αλλά και των αναγκών των ασθενών είναι χρεοκοπημένη. Με αυτά τα «εργαλεία» της επιχειρηματικότητας καθορίστηκαν οι αναδιαρθρώσεις στον τομέα της Υγείας από όλες τις κυβερνήσεις σε βάθος τουλάχιστον 30 χρόνων, διαμορφώνοντας τη σημερινή επικίνδυνη κατάσταση, με τον λαό να πληρώνει ακόμα περισσότερα για λιγότερες εργασίες για την υγεία του.

Η αναφορά του υπουργού στην «ακινησία» του κρατικού συστήματος Υγείας, όταν σε αυτό ήδη κυριαρχούν τα επιχειρηματικά και εμπορευματικά χαρακτηριστικά, αντανακλά τον σχεδιασμό για ακόμα βαθύτερες αλλαγές στις δημόσιες μονάδες Υγείας, στην ίδια αντιλαϊκή κατεύθυνση, μέτρων δηλαδή που σε άλλα καπιταλιστικά κράτη ήδη εφαρμόζονται.

Η «ευελιξία» του κρατικού συστήματος Υγείας που ανέφερε ο υπουργός ως συμπύκνωση των επόμενων μέτρων αφορά την προσαρμογή του στο να παρέχει με καθολικό τρόπο τις ελάχιστες υπηρεσίες Υγείας στον λαό, προκειμένου να μπορεί η εργατική δύναμη να είναι αξιοποιήσιμη, αλλά να ενισχύονται και τα επιχειρηματικά χαρακτηριστικά, προκειμένου να ελαχιστοποιείται η επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού.

Στο πλαίσιο αυτό, εντάσσεται και η «έκπληξη» του υπουργού για την «έλλειψη αξιολόγησης» μονάδων, διοικήσεων και εργαζομένων, που η καθιέρωσή της στόχο θα έχει την προώθηση των επόμενων αναδιαρθρώσεων.

Το νοσοκομείο της Σαντορίνης πριν, όπως και η εξαγγελία των νέων νοσοκομείων ΝΠΙΔ σε Κομοτηνή, Θεσσαλονίκη και Σπάρτη, θα λειτουργούν ως επιχειρήσεις, στο όνομα της «ευελιξίας» και της αποφυγής των «δύσκαμπτων» κανόνων που διέπουν τα ΝΠΔΔ. Δύσκαμπτοι κανόνες που βέβαια εμφανίζονται μόνο απέναντι στις λαϊκές ανάγκες, ενώ σε «μια νύχτα» εξαφανίζονται, όταν είναι να επιβληθούν πληρωμές των ασθενών και τροφοδότηση πελατείας στους επιχειρηματίες.

Η κυβέρνηση καίγεται να δώσει επιχειρηματικά και επενδυτικά κίνητρα στους φαρμακοβιομήχανους είτε με απευθείας επιχορηγήσεις είτε με επενδυτικό Clawback και πάντα διαμορφώνοντας έδαφος για την αποζημίωσή τους και την κερδοφορία τους. Ο υπουργός επισήμανε - όχι ως κριτική ή αντιπαλότητα όπως είπε - τα 15 δισ. ευρώ που χορηγήθηκαν στις μεγάλες επιχειρήσεις για επενδύσεις που όμως δεν έκαναν, τάζοντας και επιπλέον ...κίνητρα το επόμενο διάστημα.

Θεώρησε μάλιστα ως επίτευγμα τη μείωση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης, για την οποία τα προηγούμενα χρόνια τσακώνονταν η ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και ο ΣΥΡΙΖΑ, για το ποιος είχε συμβάλει περισσότερο. Αλλά, κουβέντα για το γεγονός ότι οι ασθενείς πληρώνουν πολλά περισσότερα ακόμα και με τη δεδομένη μείωση της λιανικής τιμής των περισσότερων φαρμάκων.

Το ζήτημα της «δικαιοσύνης» που έθεσε, όσον αφορά τη φαρμακευτική περίθαλψη παραπέμπει σε νέα μέτρα, για σύνδεση του ύψους των πληρωμών των ασθενών με το εισόδημα, στο έδαφος της περαιτέρω μείωσης της κρατικής δαπάνης, αλλά και φαρμάκων που θα απενταχτούν από τη λίστα των αποζημιούμενων, ώστε να αντιρροπιστεί η δαπάνη που θα προκαλέσουν τα νέα «καινοτόμα φάρμακα» στον προϋπολογισμό του ΕΟΠΥΥ.

Από τα παραπάνω γίνεται φανερό πως η τραγική κατάσταση στο δημόσιο σύστημα Υγείας με την οποία έρχεται αντιμέτωπος ο λαός είναι μόνο η αρχή του κατήφορου. Η ικανοποίηση των αναγκών για Υγεία μαζί με όλες τις άλλες κοινωνικές ανάγκες απαιτούν την οργανωμένη συλλογική διεκδίκηση μέσα από τα σωματεία, τους συλλόγους, τις αγωνιστικές συσπειρώσεις και την οργάνωση της πάλης στην κατεύθυνση της αξιοποίησης των τεράστιων δυνατοτήτων υπέρ του λαού.

Το βασικό εμπόδιο δεν είναι άλλο από το καπιταλιστικό κέρδος, την καπιταλιστική ιδιοκτησία και την πολιτική εξουσία των καπιταλιστών. Ο λαός μας μπορεί να συνειδητοποιήσει αυτήν την αλήθεια από την ίδια του την πολιτική πείρα, μέσα από τη συμμετοχή του στον αγώνα, μαζί με το ΚΚΕ, που παλεύει για αποκλειστικά δημόσιο δωρεάν σύστημα Υγείας - Πρόνοιας, με κατάργηση της επιχειρηματικής δράσης. Για την ανάπτυξη της κοινωνίας και της οικονομίας, στη βάση της κοινωνικής ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής, με επιστημονικό κεντρικό σχεδιασμό.