«Τέλος πάντων, τι είναι η δημοκρατία;», διερωτήθηκε σε ένα αδαμάντινου κυνισμού σχόλιό του ο Νίκλας Κριστόφ, πολύ γνωστός αρθρογράφος της New York Times - έχει κερδίσει από κοινού με τη γυναίκα του ένα Πούλιτζερ για την κάλυψη των γεγονότων της Τιενανμέν. Σύμφωνοι - έγραψε -, η στάση της κυβέρνησης Μπους, να υποστηρίξει την παράκαμψη της δημοκρατίας από τον στρατηγό Περβέζ Μουσάραφ με ένα δημοψήφισμα - απάτη για να μείνει άλλα πέντε χρόνια στην εξουσία, είναι «υποκριτική», αλλά, «ειλικρινά, ο στρατηγός τα πήγε πολύ καλύτερα στη διακυβέρνηση της χώρας από ό,τι οι δημοκρατικά εκλεγμένοι προκάτοχοί του». Για να συνεχίσει με άλλο ένα φοβερό επιχείρημα: Οι ΗΠΑ θα τον πιέσουν να πλαισιοθετήσει εκ νέου ανεξάρτητο σύστημα απονομής δικαιοσύνης, να κάνει τον Τύπο ελεύθερο και να φροντίσει να εκλεγεί Κοινοβούλιο. Εξοχα. Μόνο έξοχα; Μούρλια...

Αυτή είναι, λίγο ως πολύ, η στάση του δυτικού Τύπου: Ναι, παραδέχεται στο σύνολό του, ο δικτάτορας που αυτοαποκαλείται πρόεδρος διοργάνωσε ένα δημοψήφισμα που η αντιπολίτευση χαρακτηρίζει φάρσα, με τη συμμετοχή να παραμένει άγνωστη (η Εκλογική Επιτροπή λέει 70%, η αντιπολίτευση 5% έως 10%), αλλά ο Μουσάραφ αποτελεί έναν «σημαντικό σύμμαχο» στον πόλεμο «κατά της τρομοκρατίας», και έτσι η Ουάσινγκτον όφειλε να τον στηρίξει. Χωρίς ένα φιλικό καθεστώς στο Πακιστάν, η διεξαγωγή της εκστρατείας κατά του Αφγανιστάν θα ήταν πολύ πιο δύσκολη σε ό,τι αφορά στην κρισιμότερη διάσταση κάθε πολέμου: Τον ανεφοδιασμό. Και ο Μουσάραφ αναγκάστηκε να κάνει έναν απίστευτο ελιγμό, αφού οι Ταλιμπάν ήταν βασικοί του σύμμαχοι. Είναι, όμως, μόνον αυτές οι αιτίες που η Δύση υιοθέτησε την εκλογική φαρσοκωμωδία της 30ής Απριλίου;

Ενας από τους σημαντικότερους λόγους που η κυβέρνηση των ΗΠΑ πριμοδοτεί τον δικτάτορα στρατηγό Μουσάραφ αφορά, όπως έχει πολλές φορές αναλυθεί από το «Ρ», στα σχέδιά της για μελλοντική (ο ακριβής χρόνος παραμένει ανοιχτό ζήτημα) αξιοποίηση του Πακιστάν ως ενδιάμεσου σταθμού μεταφοράς του κεντρασιατικού πετρελαίου. Ο λονδρέζικος Guardian, τον Οκτώβριο που πέρασε, αποκαλούσε ανοιχτά και χωρίς κανένα δισταγμό τον πόλεμο κατά του Αφγανιστάν «ύστερη αποικιοκρατική περιπέτεια», τονίζοντας το από 7ετίας σχέδιο της (αμερικανικής εταιρίας - κολοσσού) UNOCAL να δημιουργήσει πετρελαιαγωγούς από το Τουρκμενιστάν στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν με απόληξη την Αραβική Θάλασσα, για τη διοχέτευση του κεντρασιατικού πετρελαίου στις διεθνείς αγορές.

Και Αμερικανοί αναλυτές επισημαίνουν τη διαπλοκή του λεγόμενου «πολέμου κατά της τρομοκρατίας» με συμφέροντα πετρελαϊκών βιομηχανιών. Η νομικός Μάρτζορι Κον σημείωνε στο περιοδικό Jurist το Δεκέμβριο ότι η προσπάθεια της αμερικανικής κυβέρνησης να ελέγξει κάθε δυνητικά σημαντικό ενεργειακό πόρο την οδήγησε στην επέμβαση στο Αφγανιστάν - άρα και στον επανακαθορισμό της σχέσης της με το Πακιστάν - θυμίζοντας μιαν αποστροφή του Ντικ Τσένεϊ, ο οποίος πριν αναλάβει την αντιπροεδρία των ΗΠΑ ήταν διευθύνων σύμβουλος της εταιρίας υπηρεσιών ενέργειας Halliburton: «Δυστυχώς, ο Θεός δεν τοποθέτησε τους ενεργειακούς πόρους σε χώρες με δημοκρατικά καθεστώτα φιλικά προς τις ΗΠΑ... Πηγαίνουμε εκεί όπου είναι οι business».

Οι business του πετρελαίου στην περιοχή αναμένεται να είναι τεράστιες. Είναι έτσι «λογικό» ότι ο ειδικός απεσταλμένος της κυβέρνησης Μπους για το Αφγανιστάν, ο Ζαλμάι Χαλιλζάντ, είναι ο άνθρωπος που διαπραγματευόταν τον αγωγό για λογαριασμό της UNOCAL και έγραφε στην Washington Post, το 1998, ότι η τοτινή κυβέρνηση Κλίντον θα έπρεπε να «υποστηρίξει» τους Ταλιμπάν, που, όπως υποστήριζε, «δεν αποτελούν απειλή για τις ΗΠΑ ανάλογη με το Ιράν». Ο Χαλιλζάντ αναφέρεται στην σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας του Μπους, την Κοντολίζα Ράις, άλλο ένα στέλεχος της αμερικανικής κυβέρνησης με διασυνδέσεις στην πετρελαϊκή βιομηχανία (πρώην μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Chevron).

Παρότι, όμως, η πρόθεση της αμερικανικής κυβέρνησης να προχωρήσει το σχέδιο εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων της Κεντρασίας είναι δεδομένη, υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που «φρενάρουν» την εξέλιξη. Η κρίση στη Μέση Ανατολή προέκυψε ως ο πιο σημαντικός, αλλάζοντας το κέντρο βάρους της προσοχής της, αφού έθεσε σε αμφισβήτηση τις σημερινές ενεργειακές ισορροπίες και όχι αυτές της επαύριον. Ενώ η γεωπολιτική «αστάθεια» στο Αφγανιστάν (που καθόλου δεν «τελεί εν ειρήνη», αφού το κυνήγι της Αλ-Κάιντα και των Ταλιμπάν συνεχίζεται και οι πολέμαρχοι ξανάρχισαν να αλληλοσφάζονται) επεκτείνεται, καθόλου περίεργα, και στο Πακιστάν, παρά την απόφαση του Μουσάραφ να επιτεθεί στα ισλαμικά φονταμενταλιστικά κινήματα.

Οι επιθέσεις των ριζοσπαστικοποιημένων σουνιτικών οργανώσεων - που διατηρούν κοινές ιδεολογικοπολιτικές αναφορές με τους Ταλιμπάν και θεωρούν τον Μουσάραφ προδότη - στρέφονται πλέον όχι μόνον εναντίον της αντίπαλης σέχτας του Ισλάμ (σιίτες), αλλά και κατά ξένων, με έμφαση στους Αμερικανούς. Η δολοφονία του δημοσιογράφου της Wall Street Journal Περλ, η επίθεση σε μοναστήρι όπου προσεύχονταν διπλωμάτες και άλλες ενέργειες το πιστοποιούν. Μαρτυρούν, επίσης, ότι ο κατασταλτικός μηχανισμός του Μουσάραφ δεν είναι σε θέση να ελέγξει πλήρως τη δράση του αστερισμού των οργανώσεων αυτών, οι οποίες διαθέτουν προνομιακές σχέσεις με την υπηρεσία πληροφοριών του Πακιστάν, ISI, παρά την αλλαγή της ηγεσίας της πέρυσι.

Την ίδια ώρα, η καταφυγή μέρους της εναπομείνασας δύναμης της Αλ-Κάιντα και των Ταλιμπάν στο Πακιστάν προκαλεί μια μισο-κρυφή, μισο-ανοιχτή επέκταση των επιχειρήσεων της «Συμμαχίας» και στο Πακιστάν, έστω και αν επίσημα αυτό διαψεύδεται. Το περιοδικό Newsweek πριν λίγες μέρες μετέδιδε σε ανταπόκρισή του από τη μεθοριακή περιοχή του Ουαζιριστάν ότι χωρικοί συναντούν, όλο και πιο συχνά, Αμερικανούς και Βρετανούς στρατιώτες, οι οποίοι τους ανακρίνουν. Ενας βοσκός που κατήγγειλε το περιστατικό σε Πακιστανούς στρατιωτικούς εξαναγκάστηκε να υπογράψει υπεύθυνη δήλωση ότι οι ξένοι στρατιώτες βρίσκονταν στο Αφγανιστάν. «Στο Πακιστάν ήταν», επέμενε καθώς υπέγραφε, σχολιάζει, όχι χωρίς μια δόση σαρκασμού, το Newsweek.

Η φιλολογία που είχε ήδη αρχίσει το 1999 με σειρά άρθρων από περιοδικά, όπως το Foreign Affairs και ο Economist, περί του κινδύνου «αφγανοποίησης» του Πακιστάν φαίνεται πως απασχολεί τις ΗΠΑ. Που μοιάζουν να προειδοποιούν τον Μουσάραφ πως μπορεί να τον στηρίζουν, αλλά το κάνουν υπό προϋποθέσεις. Βασικότερη εκ των οποίων είναι να συνεχίσει να υπακούει στα κελεύσματα της «αντιτρομοκρατικής» εκστρατείας (ο στρατηγός έλαβε το μήνυμα: Την επόμενη μέρα του δημοψηφίσματος υποσχέθηκε νέα «εκστρατεία κατά της τρομοκρατίας», εντός Πακιστάν), να εφαρμόσει τις υπαγορευθείσες από το ΔΝΤ οικονομικές μεταρρυθμίσεις και να προωθήσει έναν, έστω επιφανειακό, «εκδυτικισμό» - «εκδημοκρατισμό» του Πακιστάν.

Σε διαφορετική περίπτωση, μοιάζει να απειλεί η αμερικανική πλευρά, που, διά του εκπροσώπου ΥπΕξ Ρίτσαρντ Μπάουτσερ, απέφυγε επιμελώς να σχολιάσει τις φήμες περί ευρείας νοθείας - σε μια χειρονομία που δεν αντικατοπτρίζει κατ' ανάγκη διάθεση ευνοϊκής μεταχείρισης του δικτάτορα - ο Μουσάραφ μπορεί να βρεθεί από το status του «ηγέτη με μεγάλο θάρρος και αποφασιστικότητα», όπως τον περιγράφει ο Τζορτζ Ουόκερ Μπους προς το παρόν, σε εκείνο του διεθνούς παρία. Νικητής του δημοψηφίσματος ή όχι, γράφει ο Economist, ο στρατηγός θα έχει πολλά προβλήματα στο εγγύς και το απώτερο μέλλον. Ξεκινώντας από τις κοινοβουλευτικές εκλογές του Οκτωβρίου. Αν, φυσικά, δεν τις αναβάλει.