80 χρόνια συμπληρώνονται φέτος από το ηρωικό Μπλόκο της Κοκκινιάς, μια από τις σημαντικότερες στιγμές της εργατικής - λαϊκής πάλης στη χώρα μας.

Στις 17/8/1944 οι ναζί κατακτητές και οι συνεργάτες τους θέλησαν να τιμωρήσουν την ανταρτομάνα Κοκκινιά, εξαπολύοντας επίθεση με νέο Μπλόκο στην περιοχή.

Είχε προηγηθεί στις 6 Μάρτη το πρώτο Μπλόκο της Κοκκινιάς, που αντιμετωπίστηκε με επιτυχία από τον εφεδρικό ΕΛΑΣ και τον λαό της συνοικίας. Συγκεκριμένα, στις 4 - 7 Μάρτη 1944 έγινε η μάχη της Κοκκινιάς, όπου η πόλη αντιστάθηκε στην εισβολή ναζιστών και συνεργατών τους στην προσπάθειά τους να εξουδετερώσουν τις ριζωμένες δομές της αντίστασης, του ΕΑΜ και του ΚΚΕ.

Λίγους μήνες μετά, το χάραμα της 17ης Αυγούστου, περισσότεροι από 3.000 πάνοπλοι εισβολείς κυκλώνουν από παντού την πόλη και αρχίζουν την τρομοκρατία, τα βασανιστήρια και τις δολοφονίες μέσα στις γειτονιές. Περισσότεροι από 25.000 Κοκκινιώτες συγκεντρώθηκαν αναγκαστικά στην πλατεία της Οσίας Ξένης και τους γύρω δρόμους.

Πάνω από 150 ήταν οι εκτελεσμένοι, περίπου 8.000 οδηγήθηκαν στο Στρατόπεδο του Χαϊδαρίου και από εκεί περίπου 1.800 στάλθηκαν στα γερμανικά στρατόπεδα κατοχής.

Το έγκλημα δεν σταμάτησε εκεί. Στις 24 Σεπτέμβρη 1944 χιλιάδες λαού συμμετείχαν στο μνημόσυνο, που έγινε στην ίδια πλατεία. Οι φασίστες δεν δίστασαν να χτυπήσουν στο ψαχνό το άμαχο πλήθος, αιματοκυλώντας πάλι την Κοκκινιά με αποτέλεσμα άλλους 11 νεκρούς.

Ο Σπύρος Κωτσάκης (Νέστορας), Καπετάνιος του Α' Σώματος Στρατού του ΕΛΑΣ, έγραψε για όσα έγιναν στην Κοκκινιά στις 17/8/1944:

«Με χωνιά καλούν τον κόσμο, τους άντρες από 14 μέχρι 60 χρονών, να μαζευτούν στην πλατεία Οσίας Ξένης. Οποιον βρουν στο σπίτι του θα τον εκτελούν επί τόπου. Από το πρωί κιόλας η πλατεία και οι γύρω δρόμοι είχαν γεμίσει κόσμο 20-25 χιλιάδες. Τους βάζουν να καθήσουν καταγής. Κι όπως στο Δουργούτι - Φάρο, το ίδιο σκηνικό: περνάνε ανάμεσα οι χαφιέδες. Εδώ πολλοί χωρίς μάσκα, όπως ο Μπαντράνης, ο Βακαλόπουλος, ο Βερύκογλου, ο Γρ. Ιωαννίδης, και υποδείχνουν τους αγωνιστές, τα στελέχη της Αντίστασης, του Κόμματος, του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, της ΕΠΟΝ, της ΟΠΛΑ. Τους παίρνουν, τους πηγαίνουν στη μάντρα και τους εκτελούν. Μέχρι να τους πάνε στον τόπο της εκτέλεσης τους βασανίζουν απάνθρωπα για να προδώσουν. 72 εκτέλεσαν στη Μάντρα της Οσίας Ξένης, 42 στη μάντρα στ' Αρμένικα, 40 στο Σκιστό. Πολλούς μισοζώντανους. Στον 4ο Καράβα (Αρμένικα) από τα 90 σπίτια έκαψαν τα 80. Συνολικά σ' όλο το μπλόκο οι σκοτωμένοι είναι πάνω από 200 και τα καμένα σπίτια ξεπερνάν τα 100. Η λεηλασία και το πλιάτσικο χωρίς προηγούμενο».

Εναν χρόνο μετά, τον Αύγουστο του 1945 η εφημερίδα «Η ΚΟΚΚΙΝΙΑ ΜΑΣ», όργανο της Αχτιδικής Επιτροπής Κοκκινιάς του ΚΚΕ, περιγράφει για την ημέρα του Μπλόκου:

«Δεν έμεινε σπίτι που να μην είχε έναν και περισσότερους σκοτωμένους ή ομήρους. Από τις απογευματινές ώρες το κλάμα, οι κατάρες, οι φωνές σχίζουν τον αέρα της Κοκκινιάς. Οι δρόμοι ερημώνονται. Μέρες κατόπιν δε βλέπει παρά πού και πού άνδρα στο δρόμο. Περνάς στους δρόμους. (...) Σε πολλά σπίτια δυο, τρία φέρετρα έξω από τις πόρτες. Μαυροντύθηκε όλη η Κοκκινιά. Την επαύριο του μπλόκου κηδεύονταν θύματα. Η Εθνική Αλληλεγγύη στο πόστο της. Κινητοποιούνται, τρέχουν για λουλούδια, βοηθάνε κηδεύουν τους δικούς τους».

Η πόλη όμως δεν λύγισε, η ηρωική της στάση με φάρο την πρωτοπόρα και ατρόμητη δράση των κομμουνιστών έχει μείνει χαραγμένη βαθιά στη συλλογική μνήμη.

Την ίδια εκείνη νύχτα του Μπλόκου κυκλοφορεί η προκήρυξη της Αχτιδικής Επιτροπής Κοκκινιάς του ΚΚΕ και τα χωνιά αντιλαλούν στις γειτονιές.

Να ένα απόσπασμα από την ιστορική αυτή προκήρυξη:

«Κοκκινιώτες! Κοκκινιώτισσες! Διακόσια διαλεχτά παλληκάρια, διακόσιοι πρωτοπόροι στον καθημερινό αγώνα για ζωή και λευτεριά, διακόσια μέλη και στελέχη, οπαδοί και συμπαθούντες του Κόμματός σας του Κομμουνιστικού δεν υπάρχουν πια. Γερμανοί με τους καταραμένους τσολιαδοχωροφύλακες, τους βασάνισαν, τους χτύπησαν ανήλεα, τους βγάλαν τα μάτια και πτώματα πια τους εκτέλεσαν. Σταθήκαμε μάρτυρες στον ηρωισμό τους, στην παλληκαριά τους. (...) Χαρά στον τόπο που βγάζει τέτοια παλληκάρια, τιμή στο κόμμα που τ' ανάθρεψε με τέτοια πίστη και παλληκαριά, τιμή και δόξα στο γονιό που 'θρεψε τέτοιους λεβέντες... Το αίμα σας θα το πάρουμε πίσω. Ορκιζόμαστε να συνεχίσουμε με πιότερη ορμή το μισοτελειωμένο σας έργο για τη λευτεριά του τόπου μας. (...)

Τα διαλεχτά παλληκάρια, ο Απόστολος, ο Θόδωρος, η Διαμάντω, η Κούλα και όλα τ' άλλα πέσανε παλεύοντας την επιστράτευση για το καλό του τόπου μας... Αιώνια η μνήμη στα παλληκάρια μας που πέσαν (...)».

Χαρακτηριστικό είναι ακόμη ότι το πρωί της 17ης Αυγούστου του 1944 το Γραφείο Πόλης της Κομματικής Οργάνωσης Πειραιά του ΚΚΕ είχε προγραμματισμένη συνεδρίαση (με όλους τους κανόνες της συνωμοτικότητας) στο Μοσχάτο, απ' όπου τα μέλη του αντίκρισαν πυκνούς καπνούς προς το μέρος της Κοκκινιάς.

Η αντίδραση ήταν άμεση: Στέλνουν στην Κοκκινιά μαυροφορεμένες συντρόφισσες με μωρά στην αγκαλιά, για να μάθουν τι γίνεται. Το μεσημέρι ο υπεύθυνος της περιφρούρησης δίνει εικόνα στο Γραφείο Πόλης, με ό,τι στοιχεία έχει συλλέξει από τις συντρόφισσες: Μάζεμα όλων των ανδρών στην Οσία Ξένη, βασανισμοί, ομαδικές εκτελέσεις μέσα στη Μάντρα, μάχες στα Αρμένικα...

Τότε ο Γραμματέας της ΚΟΠ γράφει ένα σημείωμα και δίνεται η εντολή μια ηλικιωμένη και μαυροφορεμένη συντρόφισσα να το μεταφέρει στην Κοκκινιά, να το παραδώσει στα χέρια του Γραμματέα της Αχτίδας, διαφορετικά να το επιστρέψει πίσω. Το σημείωμα παραδόθηκε και έγραφε:

«Πρώτον. Σύντροφε να χρησιμοποιήσεις όσες περισσότερες γυναίκες μπορείς, μέλη του Κόμματος, μέλη του ΕΑΜ, ΕΠΟΝίτισσες, για να βρίσκονται σε επαφή όσο γίνεται με τον κόσμο.

Δεύτερον. Να συγκεντρώσεις γρήγορα έγκυρο υλικό για ρεπορτάζ στον "Ριζοσπάστη", να βρεις τρόπο να το στείλεις στην εφημερίδα. Στόχος είναι στις 18 Αυγούστου ο "Ριζοσπάστης" να έχει τα γεγονότα της Κοκκινιάς. Ετσι οι προδότες θα καταλάβουν ότι το μόνο που κατάφεραν ήταν να βουτηχτούν στο αίμα των πατριωτών, δεν έκαναν τίποτα, μια τρύπα στο νερό έκαναν (...) το Κόμμα όσο και αν το χτύπησαν στην Κοκκινιά, ζει και ο αγώνας συνεχίζεται (...).

Τρίτον. Μόλις τελειώσει το Μπλόκο όλη η Κομματική Οργάνωση να ανασυγκροτήσει τις δυνάμεις της, και μόλις μετρήσει θύματα και τραυματίες, να οργανωθεί χωρίς καθυστέρηση το σχέδιο σύμφωνα με το οποίο θα ξεχυθείτε σε όσα σπίτια έχουν νεκρούς, θα δώσετε κουράγιο στις οικογένειες, θα τις παροτρύνετε για τον αγώνα (...) Να οργανωθούν συνεργεία που θα βγουν με τον τηλεβόα, συνεργεία που θα γεμίσουν όλο το βράδυ την Κοκκινιά με συνθήματα, να γραφτεί προκήρυξη της Κομματικής Οργάνωσης Κοκκινιάς και το βράδυ να μοιραστεί, πρωί πρωί οι Κοκκινιώτες θα πρέπει ήδη να έχουν ενημέρωση από το Κόμμα, να γίνουν αφίσες με ρολόγια που θα γράφουν την ώρα 12 παρά πέντε και να κολληθούν σε όλη την Κοκκινιά».

Τα καθήκοντα που το Γραφείο Πόλης της ΚΟΠ ανέθεσε στην Κομματική Οργάνωση Κοκκινιάς είχαν όλα εκπληρωθεί μέχρι το μεσημέρι της 18ης Αυγούστου!

Συνυφασμένο με το Μπλόκο της Κοκκινιάς είναι το όνομα της κομμουνίστριας Διαμάντως Κουμπάκη.

Την ώρα των εκτελέσεων, στις γειτονιές γινόταν μάχη. Μια ομάδα ανταρτών με επικεφαλής την Διαμάντω κρύβονται στο βόρειο τμήμα της πόλης. Γερμανικά καμιόνια ζώσανε την περιοχή και άρχισαν να καίνε τα σπίτια. Από τα 90 σπίτια της περιοχής κάψανε τα 80. Για τον λόγο αυτόν η συνοικία του 4ου Καραβά ονομάστηκε «Καμένα».

Πλησιάζοντας το μεσημέρι οι Γερμανοί πληροφορήθηκαν ότι στη Νεάπολη προδόθηκε το κρησφύγετο μιας ομάδας του εφεδρικού ΕΛΑΣ, στην οποία συμμετείχε η Διαμάντω Κουμπάκη. Δόθηκε άνιση μάχη. Καθώς μεταφέρουν τους αιχμάλωτους πλέον αντάρτες στη μάντρα, η Διαμάντω τούς φωνάζει: «Σαν και εσάς προδότες εγώ έφαγα 65!».

Παρά τον άγριο ξυλοδαρμό της με τους υποκόπανους των όπλων, φθάνοντας στη μάντρα του μαρτυρίου και λίγο πριν την εκτελέσουν βρήκε το κουράγιο να φωνάξει: «Μια ζωή τη χρωστάμε, ας μην την πάρουν οι προδότες. Υπάρχουν χιλιάδες λεβέντες. Θα τους εκδικηθούν».

Τέτοιους ήρωες και ηρωίδες γεννάει το ΚΚΕ!