Αυξάνουν οι ΗΠΑ τις πιέσεις για να ξεπεραστούν οι όποιες ενστάσεις προβάλλει η Κύπρος και να προχωρήσει ο ευρωατλαντικός ενεργειακός σχεδιασμός στην περιοχή, με την ολοκλήρωση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ («Great Interconnector»).

«Ιδιαίτερα όταν μιλάμε για κράτη - μέλη της ΕΕ ή για συμμάχους στο ΝΑΤΟ, η διατλαντική οικογένεια πρέπει να σκέφτεται πολύ ευρύτερα για το πώς είναι να αντιμετωπίζουμε το Κρεμλίνο με αυτούς τους τρόπους», ήταν το σαφές μήνυμα της πρέσβη των ΗΠΑ στη ΔΕΘ, ξεκαθαρίζοντας πως η Κύπρος, με τη θέση - κλειδί που διαθέτει, θα πρέπει να διαδραματίσει τον κρίσιμο ρόλο που χρειάζεται για τη «διατλαντική στροφή μακριά από τη ρωσική Ενέργεια που αποκόπτει τη χρηματοδότηση του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η Κύπρος είναι έτοιμη να διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο στην προώθηση αυτής της ενεργειακής ασφάλειας και της ενεργειακής μετάβασης, αν επιλέξει να το κάνει».

Από κοντά και οι κυβερνήσεις Ελλάδας και του κράτους - δολοφόνου Ισραήλ, με τον Ελληνα πρωθυπουργό να λέει από το βήμα της ΔΕΘ πως τάχα το μόνο ζήτημα είναι η οικονομική «βιωσιμότητα» και πως «οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι» περίπου... δεν υφίστανται, και στο ίδιο πνεύμα οι υπουργοί Εξωτερικών και Ενέργειας να ασκούν κάθε είδους πιέσεις, διαφημίζοντας τα «καλά» του έργου και ευρύτερα της συμμετοχής στην ευρωενωσιακή αγορά ηλεκτρισμού.

Για «πρωτοποριακό έργο (που) αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα για το Ισραήλ, καθώς ενισχύει την περιφερειακή ενεργειακή ασφάλεια, παρέχει πρόσβαση σε διάφορες αγορές Ενέργειας και ενισχύει την ενσωμάτωση του Ισραήλ στο ευρωπαϊκό ενεργειακό δίκτυο», έγραψε σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μετά την επικοινωνία και ο Ισραηλινός υπουργός Ενέργειας, που είχε τηλεφωνική επικοινωνία στα τέλη της βδομάδας με τον Κύπριο ομόλογό του.

Είχε προηγηθεί την περασμένη Δευτέρα και η νέα μαραθώνια σύσκεψη στην Κύπρο με τη συμμετοχή του Κύπριου Προέδρου, του μισού υπουργικού συμβουλίου της Κύπρου, όπως και εκπροσώπων της ελληνικής κυβέρνησης και του ΑΔΜΗΕ, η οποία δεν κατέληξε σε αποτέλεσμα, ενώ δεν αποκλείεται ανακοινώσεις να γίνουν την ερχόμενη Πέμπτη 19/9, οπότε την Ελλάδα επισκέπτεται ο Κύπριος Πρόεδρος, Ν. Χριστοδουλίδης.

Σημειωτέον, στο ευρύτερο παζάρι για τα μερίδια της καπιταλιστικής λείας στην Ανατολική Μεσόγειο, και στον απόηχο των εξελίξεων με τον «Interconnector» (εμπλέκεται και η γαλλική εταιρεία «Nexans», που κατασκευάζει το καλώδιο για τη σύνδεση), ο Γεραπετρίτης υποδέχεται τη Δευτέρα στην Αθήνα τον υπουργό Εξωτερικών της Γαλλίας, Stephane Sejourne.

Ολα αυτά κι ενώ την περασμένη Δευτέρα ο Κύπριος υπουργός Αμυνας, Βασίλης Πάλμας, υπέγραφε με την βοηθό υπουργό Αμυνας σε Θέματα Διεθνούς Ασφάλειας των ΗΠΑ Celeste Wallander, τον «Οδικό Χάρτη» για την ενίσχυση της διμερούς Αμυντικής Συνεργασίας 2024 - 2029, με βάση και τον Στρατηγικό Διάλογο που ξεκίνησε προ μηνών ανάμεσα σε ΗΠΑ και Κύπρο.

Σύμφωνα με Κοινή Δήλωση, οι δύο πλευρές «επαναβεβαιώνουν τη δέσμευσή τους να συνεργαστούν για την αντιμετώπιση των τρεχόντων και μελλοντικών διεθνών προβλημάτων ασφάλειας», ενώ διευκρινίζεται ότι ο Χάρτης «θεσπίζει ένα πλαίσιο για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση ανθρωπιστικών κρίσεων και για την καλύτερη κατανόηση και αντιμετώπιση βασικών ζητημάτων ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην εθνική ασφάλεια, της αντιμετώπισης κακόβουλων ενεργειών και ανάπτυξης διαλειτουργικότητας μεταξύ των στρατιωτικών δυνάμεων των δυο χωρών».

Τονίζεται ακόμα πως «η συνολική σταθερότητα και ασφάλεια της Ευρώπης και της Ανατολικής Μεσογείου είναι ζωτικής σημασίας για την Κυπριακή Δημοκρατία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η πολυπλοκότητα και ο εξελισσόμενος χαρακτήρας των προκλήσεων ασφαλείας σε αυτή την περιοχή επιβάλλουν επαγρύπνηση, δέσμευση και στενή συνεργασία σε θέματα άμυνας και ασφάλειας μεταξύ εταίρων». Η Δήλωση καταλήγει πως «η ενισχυμένη αμυντική συνεργασία μεταξύ των δυο υπουργείων Αμυνας αποτελεί ευκαιρία και για τις δύο πλευρές για καλύτερη προετοιμασία και υποστήριξη αμοιβαία επωφελών στόχων στην Ανατολική Μεσόγειο».

Στη συμφωνία αντέδρασαν η Τουρκία όπως και το ψευδοκράτος, μιλώντας για «πολιτικές που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την περιφερειακή σταθερότητα» και κατηγορώντας τις ΗΠΑ για «μεροληπτική υποστήριξη στην ελληνική πλευρά» (αναφέροντας ως παραδείγματα τον ελλιμενισμό πολεμικών πλοίων σε κυπριακά λιμάνια, την άρση του αμερικανικού εμπάργκο όπλων στην Κύπρο κ.λπ.) αλλά και για κάλυψη των «στοιχείων συνεργασίας που μπορούν να γίνουν μεταξύ των δύο μερών (σ.σ. στην Κύπρο) για βασικά ζητήματα ασφάλειας». Προτρέπει δε τις ΗΠΑ, «τις οποίες πλέον βλέπουμε ως ξεκάθαρο μέρος στο Κυπριακό, να ενεργήσουν με κοινή λογική» και «να τερματίσουν τις προσπάθειές τους για αλλαγή των λεπτών ισορροπιών στην περιοχή».

Σε αυτό το κλίμα ετοιμάζεται και η συνάντηση Μητσοτάκη - Ερντογάν στις ΗΠΑ στα τέλη Σεπτέμβρη (στο περιθώριο της Συνόδου της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ), με σκοπό να συνοψίσουν πώς έχουν προχωρήσει διαδικασίες όπως ο λεγόμενος πολιτικός διάλογος (μεταξύ των υπουργείων Εξωτερικών των δύο χωρών), τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (σε στρατιωτικό επίπεδο - ένας νέος γύρος έγινε τη βδομάδα που πέρασε) και η Θετική Ατζέντα (αφορά διμερείς μπίζνες).

Στο μεταξύ, στον απόηχο της είδησης ότι η «Γαλάζια Πατρίδα» («Μavi Vatan») έκανε φέτος την εμφάνισή της στα σχολικά βιβλία της Τουρκίας (14χρονοι μαθητές καλούνται να δώσουν παραδείγματα «του αγώνα της Τουρκίας ενάντια στις άδικες διεκδικήσεις που αγνοούν τα νόμιμα και γεωγραφικά συμφέροντα της χώρας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο» κ.λπ.), ο υπουργός Εξωτερικών Γ. Γεραπετρίτης προσπάθησε την Παρασκευή να διασκεδάσει τις εντυπώσεις.

Ενδεικτικά, μιλώντας στον τ/σ «Open» είπε ότι «η θεωρία της "γαλάζιας πατρίδας", όπως και η θεωρία της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών που έχει εισαγάγει η Τουρκία, ανατρέχουν δεκαετίες», για να πείσει ότι δεν είναι κάτι νέο. «Δεν είμαστε αφελείς να πιστεύουμε ότι από τη μία στιγμή στην άλλη οι θεμελιώδεις μαξιμαλιστικές τάσεις που έχει αναπτύξει επί δεκαετίες η Τουρκία θα εξαλειφθούν», πρόσθεσε, επαναφέροντας τα περί δήθεν παζαριού που έχει ως στόχο την «αποσυμπίεση κρίσεων» και «μία καλύτερη κατανόηση των θέσεων της άλλης πλευράς», τις οποίες στο μεταξύ η τουρκική αστική τάξη έχει κάνει πολύ σαφείς και επί του πεδίου.

Σε αυτό το φόντο, μόνο ως αστείο μπορούν να εκληφθούν ισχυρισμοί του υπουργού ότι «αυτό το οποίο περιλαμβάνεται σήμερα στα σχολικά εγχειρίδια (...) τα τουρκικά είναι η "γαλάζια πατρίδα", η οποία δεν καταλαμβάνει το Αιγαίο. Δεν υπάρχει χάρτης ο οποίος να κατανέμει το Αιγαίο».

Με την ίδια τακτική έπιασε και το πρόσφατο επεισόδιο της Κάσου, ισχυριζόμενος ότι τα τουρκικά πολεμικά πλοία που έσπευσαν να επιτηρήσουν τις κινήσεις ιταλικού πλοίου που κάνει έρευνα για την πόντιση ηλεκτρικού καλωδίου μεταξύ Ελλάδας - Κύπρου, «αποχώρησαν» σε 24 ώρες και «υπήρξε πλήρης, 100%, ολοκλήρωση της έρευνας (...) σύμφωνα με τον προγραμματισμό», ενώ «καμία απολύτως αξίωση της Τουρκίας δεν έγινε δεκτή».

Εξάλλου, την Παρασκευή μετέβη στο Καστελόριζο ο υπουργός Αμυνας Ν. Δένδιας για την 81η επέτειο από την απελευθέρωση του ακριτικού νησιού από την ιταλική κατοχή. Στην ομιλία του απέδωσε στο σύμπλεγμα της Μεγίστης «τεράστια γεωστρατηγική σημασία», χαρακτηρίζοντάς το «κομβικό σημείο για την ΑΟΖ της χώρας μας, δικαιούμενο αιγιαλίτιδα ζώνη, συνορεύουσα ζώνη, ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα». Ισχυρίστηκε, ακόμα, ότι η συμφωνία Ελλάδας - Αιγύπτου (υπογράφτηκε επί ημερών του στο ΥΠΕΞ) για τον καθορισμό των θαλάσσιων ζωνών και κυρίως της ΑΟΖ «ενισχύει και τα εθνικά και τα ευρωπαϊκά συμφέροντα και βεβαίως υπογραμμίζει τα κυριαρχικά δικαιώματα της πατρίδας μας στην ευρύτερη περιοχή».

Η πραγματικότητα είναι ότι η Συμφωνία προέβλεπε μειωμένη επήρεια ακόμα και για το μεγαλύτερο ελληνικό νησί, την Κρήτη, και άφηνε όλη την περιοχή (από ανατολικά της Ρόδου μέχρι το Καστελόριζο) χωρίς οριοθέτηση, σε μια «εκκρεμότητα» που ενισχύει το «γκριζάρισμα» από την πλευρά της Τουρκίας. Στο ενδιάμεσο οι σχέσεις Αιγύπτου - Τουρκίας αναβαθμίζονται (όπως έδειξε και η επίσκεψη του Αιγύπτιου Προέδρου στην Αγκυρα για επαφές με τον Ερντογάν), επισφραγίζοντας ένα νέο ευρωατλαντικό «στάτους κβο» στην περιοχή.