80 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ
Τότε και τώρα, μόνο ο λαός σώζει τον λαό, με ΚΚΕ δυνατό
Πέμπτη 3 Οχτώβρη 2024

Μεγάλο συλλαλητήριο διοργανώνει το Σάββατο 12 Οκτώβρη, στις 7 μ.μ., στα Προπύλαια, η Κομματική Οργάνωση Αττικής του ΚΚΕ, ανήμερα της συμπλήρωσης 80 χρόνων από την Απελευθέρωση της Αθήνας και του Πειραιά από την Κατοχή με σύνθημα «Τότε και τώρα, μόνο ο λαός σώζει τον λαό, με ΚΚΕ δυνατό». Θα μιλήσει ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας.

Θα ακολουθήσει μουσικο-αφηγηματικό αφιέρωμα, σε ενορχήστρωση Μανόλη Ανδρουλιδάκη. Θα ερμηνεύσουν: Φωτεινή Βελεσιώτου, Βαγγέλης Κορακάκης, Μαριλίζα Λούντζη, Ασπασία Στρατηγού, Κώστας Τριανταφυλλίδης, Διονύσης Τσακνής. Κείμενα θα απαγγείλουν η Λίλα Καφαντάρη και ο Πέρης Μιχαηλίδης.

Οι προσυγκεντρώσεις των Τομεακών Οργανώσεων της ΚΟ Αττικής έχουν οριστεί στις 6 μ.μ. σε εμβληματικά σημεία γύρω από το κέντρο της Αθήνας, όπου οι αλύγιστοι κομμουνιστές και αγωνιστές δεν σκύψανε το κεφάλι, με τον αγώνα, το αίμα και τη θυσία τους έγραψαν ανεξίτηλες ηρωικές σελίδες στην Ιστορία του λαού.

Το ένα από αυτά είναι στην Πλ. Εθνικής Αντίστασης για: Τηλεπικοινωνίες, Τοπική - Περιφερειακή και Κεντρική Διοίκηση, Υγεία - Πρόνοια, ΕΒΕ, Βορειοδυτικές και Βόρειες συνοικίες.

Στο σημείο βρισκόταν τότε το Κεντρικό Ταχυδρομείο που στεγαζόταν στο Μέγαρο Μελά. Η πλατεία ονομαζόταν παλαιότερα Κοτζιά και αρχικά πλατεία Λουδοβίκου. Εκεί ξεκίνησε στις 14/4/1942 η απεργία των Τριατατικών (Τηλεγραφεία, Ταχυδρομεία, Τηλεφωνία) και δημοσίων υπαλλήλων. Η πρώτη νικηφόρα απεργία στην κατεχόμενη Ευρώπη.

Οργανωμένη μαζική εργατική - λαϊκή δράση με πρωτοπόρους τους κομμουνιστές


Στα πρώτα χρόνια της Κατοχής οι ελάχιστοι εναπομείναντες ελεύθεροι κομμουνιστές, αλλά και όσοι κατόρθωσαν να αποδράσουν από τις φυλακές και τις εξορίες, ανέλαβαν δράση. Ηταν όλοι αυτοί που είχαν ατσαλωθεί στις σκληρές ταξικές αναμετρήσεις του Μεσοπολέμου, όλοι αυτοί που πέρασαν με το κεφάλι ψηλά την αστική δικτατορία. Ηταν οι ίδιοι που πρωτοστάτησαν στον τιτάνιο αγώνα για την ανασυγκρότηση του ΚΚΕ, που αποτέλεσε βασικό όρο για τη συγκρότηση της ΕΑΜικής Αντίστασης.

Οι πρώτες κινητοποιήσεις που έγιναν εκείνη την περίοδο αφορούσαν την επιβίωση των εργατικών - λαϊκών δυνάμεων, την αντιμετώπιση της πείνας. Σε αυτή την αρνητική συγκυρία του πιο πυκνού σκοταδιού, είχαν αρχίσει να διαφαίνονται και τα πρώτα αποτελέσματα της οργανωμένης μαζικής εργατικής - λαϊκής δράσης, στην οποία πρωτοστατούσαν οι κομμουνιστές. Ηδη τον Γενάρη του 1942, η 8η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ σημείωνε ότι «στη συγκεκριμένη στιγμή το κλειδί οργανωτικής ανάπτυξης του Κόμματος και των λαϊκών οργανώσεων βρίσκεται στο ξεσήκωμα του οργανωμένου λαϊκού κινήματος, στο πλάτεμα των οικονομικών μαζικών αγώνων και το ξεσήκωμά του σε ανώτερες μορφές πάλης».

Νικηφόρα απεργία όταν «όλα τα 'σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά»

Η σπίθα που μετέτρεψε τον αναβρασμό σε φωτιά και στη συνέχεια σε πυρκαγιά που αγκάλιασε όλους τους κρατικούς υπαλλήλους, άρπαξε στις 14 Απρίλη 1942. Διόλου τυχαία, εύφορο έδαφος βρέθηκε στον χώρο των Τριατατικών, ο οποίος είχε παράδοση συνδικαλιστικής οργάνωσης και ειδικότερα στο Κεντρικό Ταχυδρομείο, όπου τα 9 μέλη του Κόμματος είχαν αρχίσει να καλλιεργούν κλίμα παράνομης συνδικαλιστικής δράσης και σπασίματος της τρομοκρατίας.

Σύμφωνα με τη διήγηση του Χαρίλαου Φλωράκη, συνέβη το εξής περιστατικό:

Παλαιότερη άποψη από το Μέγαρο Μελά που στεγαζόταν το Κεντρικό Ταχυδρομείο
«Ηταν απόγιομα, γύρω στις 4, όταν λιποθύμησε από την πείνα ένας διανομέας στη μεγάλη σάλα του Κεντρικού [Ταχυδρομείου]. Αυτό στάθηκε και ο σπινθήρας. Γύρω από τον λιπόθυμο συγκεντρώθηκε πλήθος κόσμου και οι υπάλληλοι. Ηταν όλοι αναστατωμένοι, αγανακτισμένοι και στο στόμα τους προφέρονταν η λέξη απεργία, με απόφαση και οργή».

Η συνδικαλιστική επιτροπή των ΤΤΤ πήρε με πρωτοβουλία και αποφασιστικότητα την κατάσταση στα χέρια της. Απ' την επόμενη μέρα μετασχηματίστηκε σε Απεργιακή Επιτροπή, ενώ κυκλοφόρησε προκήρυξη που καλούσε τους απεργούς «να συνεχίσουν τον αγώνα για το ψωμί και τη λευτεριά». Τα αιτήματα των απεργών ήταν η αύξηση της μερίδας του ψωμιού, διανομή τροφίμων, αύξηση των μισθών, παροχή δανείων απ' τα ταχυδρομικά ταμιευτήρια και συνδικαλιστικές ελευθερίες. Στο μεταξύ, οργανώθηκαν ομάδες επαγρύπνησης και συμπαράστασης και δημιουργήθηκε παράνομος μηχανισμός.

Η δοσίλογη κυβέρνηση, προκειμένου να αντιμετωπίσει τον απεργιακό αγώνα, αρχικά επιστράτευσε απεργοσπάστες χωρίς επιτυχία και έπειτα έδωσε υποσχέσεις για έκτακτες διανομές τροφίμων και παράλληλα μετέτρεψε την απεργία των «δημόσιων λειτουργών» σε ιδιώνυμο αδίκημα, το οποίο τιμωρούνταν και με την ποινή του θανάτου.

Παρά την τρομοκρατία, η απεργία - με την καθοδήγηση της Κεντρικής Πανυπαλληλικής Επιτροπής - απλώθηκε σε όλο τον κρατικό τομέα. Η απεργία, που αγκάλιασε συνολικά 50.000 κρατικούς υπαλλήλους, συνεχίστηκε έως τις 22 Απρίλη, οπότε η δοσιλογική κυβέρνηση δέχθηκε τα αιτήματα των απεργών και η Κεντρική Επιτροπή Αγώνα κάλεσε τους κρατικούς υπαλλήλους να επιστρέψουν στη δουλειά, αφού έκρινε τις δεσμεύσεις που είχε πάρει ως ικανοποιητικές.

Η νίκη των απεργών ήταν αναμφισβήτητη. Οι υπάλληλοι επανήλθαν όλοι στις θέσεις τους, οι κρατούμενοι απελευθερώθηκαν, οι εκκρεμείς δίκες στα στρατοδικεία σταμάτησαν, η κυβέρνηση διέταξε αλλεπάλληλες προκαταβολές μισθών και τελικά με το νομοθετικό διάταγμα 1424/1942 χορήγησε το πρώτο σοβαρό επίδομα που ήταν μια κλιμακωτή αύξηση μέχρι 300%.

Οταν οι ναζί φαίνονταν ανίκητοι σε όλα τα πολεμικά μέτωπα στην Ευρώπη, όταν «όλα τα 'σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά», οι εργάτες στα ΤΤΤ σήκωσαν το ανάστημά τους και νίκησαν. Αυτή η απεργία άνοιξε τον δρόμο και για τους μετέπειτα μεγαλειώδεις αγώνες του εργατικού κινήματος στην Αθήνα και στον Πειραιά.

Αυτό και άλλα μεγαλουργήματα του λαού εκείνη την περίοδο με το ΚΚΕ στην πρώτη γραμμή αναδεικνύουν τη σημασία του επίκαιρου συνθήματος που λέει μόνο ο λαός μπορεί να σώσει τον λαό, βαδίζοντας μαζί με τους κομμουνιστές και τις κομμουνίστριες στον δρόμο της ανατροπής.

Οι υπόλοιπες προσυγκεντρώσεις:

-- Πολυτεχνείο: Μέταλλο, Ενέργεια - Νερό, Φάρμακο - Χημική Βιομηχανία, Μεταποίηση, Κατασκευές, Μεταφορές, Δικαιοσύνη, Επισιτισμός - Τουρισμός, Καλλιτέχνες, Χρηματοοικονομικό, Εμπόριο, ΜΜΕ.

Στη συμβολή Τοσίτσα και Μπουμπουλίνας βρισκόταν το υπουργείο Εργασίας, που πολιορκήθηκε από τις κινητοποιήσεις ενάντια στην επιστράτευση (24.2.1943 και 5.3.1943). Οι διαδηλωτές εισέβαλαν μέσα στο υπουργείο και έκαψαν τους καταλόγους επιστράτευσης (βλέπε παρακάτω).

-- Πειραιώς και Ασωμάτων: Νοτιοδυτικές Συνοικίες - Περιστέρι, Δυτική Αθήνα, Βορειοδυτική Αττική.

Στο οικοδομικό αυτό τετράγωνο βρίσκονταν οι Φυλακές Χατζηκώστα, όπου στην Κατοχή και μετέπειτα κλείστηκαν χιλιάδες κομμουνιστές και άλλοι αγωνιστές.

-- Σύνταγμα (Οθωνος): Α' Αθήνας, Ανατολικές και Νότιες Συνοικίες Αθήνας, Πειραιάς, Μεσόγεια

Στο συγκεκριμένο σημείο βρίσκονταν τα γραφεία του ΚΚΕ και του «Ριζοσπάστη».

-- Σίνα και Ακαδημίας: ΑΕΙ, Εκπαιδευτικοί.

Στην οδό Σίνα στον αριθμό 8 ήταν η έδρα της διοίκησης του Α' Σώματος Στρατού του ΕΛΑΣ μετά την Απελευθέρωση.

Θυμίζουμε επίσης πως απέναντι από τα Προπύλαια όπου θα πραγματοποιηθεί το συλλαλητήριο βρισκόταν - πάνω στην πλ. Κοραή (Κοραή 4) - το κτίριο του Γερμανικού Φρουραρχείου (Κομαντατούρ) στα χρόνια της Κατοχής και η έδρα της ΚΕ του ΕΑΜ μετά την Απελευθέρωση.