«ΤΟ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟ - ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟ 1944»
«Σαν και εσάς προδότες εγώ έφαγα 65!»

Ματιές σε ιστορίες που αναδεικνύονται μέσα από την έκθεση Ιστορικού - Αρχειακού Υλικού της ΚΟ Αττικής

Παρασκευή 25 Οχτώβρη 2024

H πλατεία Οσίας Ξένης σπαρμένη με πτώματα τη μέρα του μνημόσυνου
Το Σάββατο 2 Νοέμβρη ανοίγει τις πόρτες της η έκθεση Ιστορικού - Αρχειακού Υλικού της ΚΟ Αττικής του ΚΚΕ, με τίτλο «Tο απελευθερωτικό - επαναστατικό 1944», προσφέροντας για πρώτη φορά στο κοινό σπάνια ντοκουμέντα και αρχειακό υλικό, αντικείμενα από το Αρχείο του ΚΚΕ, ενώ ξεχωριστή θέση θα έχουν οι αίθουσες με τους πίνακες ζωγραφικής που αφορούν την Κατοχή και την Αντίσταση.

Θα φιλοξενείται στο κτίριο της οδού Σανταρόζα (πρώην Δικαστήρια, είσοδος από Σταδίου, πλησίον σταθμών ΗΣΑΠ - Μετρό Ομόνοιας) μέχρι την Κυριακή 1 Δεκέμβρη, ενώ η πρωτοβουλία αποτελεί συνέχεια της πλούσιας δραστηριότητας που αναπτύσσει η ΚΟ Αττικής με αφορμή τη συμπλήρωση των 80 χρόνων από το 1944.

Το «Κόκκινο Αερόστατο» θα έχει επίσης τον δικό του χώρο, όπου οι μικροί επισκέπτες της έκθεσης θα μπορούν μέσα από το δικό τους πρόγραμμα να μάθουν τις ιστορίες των ηρωικών «Αετόπουλων» και της ΕΑΜικής Αντίστασης.

Το ωράριο λειτουργίας τις καθημερινές θα είναι 10 π.μ. - 2 μ.μ. και 5 μ.μ. - 9 μ.μ., ενώ τα Σαββατοκύριακα 11 π.μ. - 7 μ.μ. Η είσοδος θα είναι ελεύθερη (τηλ. για ραντεβού για ξεναγήσεις: 2105282607, Δευτέρα έως Παρασκευή 10 π.μ. - 1 μ.μ. και 5 μ.μ. - 8 μ.μ.).

Η έκθεση απευθύνεται σε όλους όσοι αναζητούν και θέλουν να μάθουν την ιστορική αλήθεια, που γράφτηκε με αγώνα, αίμα και αμέτρητες θυσίες. Σε όλους όσοι θέλουν να μάθουν την Ιστορία μέσα από τα μάτια των πραγματικών πρωταγωνιστών της, των αγωνιστών της ΕΑΜικής Αντίστασης, των μαχητών του ΕΛΑΣ, με μπροστάρη το ΚΚΕ που σάλπισε την αντίσταση. Του ήρωα λαού που απελευθέρωσε τη χώρα από τον κατακτητή, έδωσε τη μάχη του Δεκέμβρη και στη συνέχεια του ΔΣΕ, αρνούμενος να υποταχθεί.

Διαμάντω Κουμπάκη
Ο «Ριζοσπάστης» συνεχίζει σήμερα τη σειρά δημοσιευμάτων που ρίχνουν ματιές σε ορισμένες από τις ιστορίες που παίρνουν σάρκα και οστά στην έκθεση.

Μαυροντύθηκε όλη η Κοκκινιά

Στις 17/8/1944, η Κοκκινιά έζησε μια από τις τραγικότερες στιγμές της φασιστικής κατοχής, αλλά και μια από τις ηρωικότερες στιγμές του απροσκύνητου λαού της.

Οι ναζί κατακτητές και οι συνεργάτες τους θέλησαν να τιμωρήσουν την ανταρτομάνα Κοκκινιά, εξαπολύοντας επίθεση με νέο Μπλόκο στην περιοχή.

Είχε προηγηθεί στις 6 Μάρτη το πρώτο Μπλόκο της Κοκκινιάς, που αντιμετωπίστηκε με επιτυχία από τον εφεδρικό ΕΛΑΣ και τον λαό της συνοικίας. Συγκεκριμένα, στις 4 - 7 Μάρτη 1944 έγινε η μάχη της Κοκκινιάς, όπου η πόλη αντιστάθηκε στην εισβολή ναζιστών και συνεργατών τους στην προσπάθειά τους να εξουδετερώσουν τις ριζωμένες δομές της Αντίστασης, του ΕΑΜ και του ΚΚΕ.

Λίγους μήνες μετά, το χάραμα της 17ης Αυγούστου, περισσότεροι από 3.000 πάνοπλοι εισβολείς κυκλώνουν από παντού την πόλη και αρχίζουν την τρομοκρατία, τα βασανιστήρια και τις δολοφονίες μέσα στις γειτονιές. Περισσότεροι από 25.000 Κοκκινιώτες συγκεντρώθηκαν αναγκαστικά στην πλατεία της Οσίας Ξένης και τους γύρω δρόμους.

Πάνω από 200 ήταν οι νεκροί εκείνης της μέρας, 100 σπίτια κάηκαν και γύρω στους 3.000 Κοκκινιώτες οδηγήθηκαν στο Στρατόπεδο του Χαϊδαρίου, 1.000 από τους οποίους μεταφέρθηκαν στη Γερμανία. Ελάχιστοι θα γυρίσουν μετά το τέλος του πολέμου.

Διαμάντω Κουμπάκη: «Μια ζωή τη χρωστάμε, ας μην την πάρουν οι προδότες»

Η Διαμάντω Κουμπάκη γεννήθηκε τον Φλεβάρη του 1926 στον Πειραιά, οι γονείς της ήταν κάτοικοι Κερατσινίου. Ηταν μέλος του ΚΚΕ, χρεωμένη ως στέλεχος της ΕΠΟΝ, μαχήτρια του ΕΛΑΣ και της ΟΠΛΑ. Ιδιαίτερη δράση είχε στα Ταμπούρια και την Αμφιάλη. Μετά τη Μάχη της Κοκκινιάς, στις 7/3/1944, πάει εκεί για να οργανώσει ένοπλη ομάδα νέων με σκοπό να βγουν στο βουνό, μόλις τους δινόταν η εντολή.

Η Μάντρα που εκτελέστηκαν οι Κοκκινιώτες όπως ήταν την επόμενη μέρα των εκτελέσεων. Διακρίνονται συνθήματα του ΕΛΑΣ και της ΕΠΟΝ που γράφτηκαν το βράδυ της 17ης Αυγούστου 1944
Στις 17/8/1944 συνελήφθη ως επικεφαλής της ομάδας της μέσα στο σπίτι που κρυβόταν στη συνοικία του 4ου Καραβά (Ανω Κορυδαλλός - Νεάπολη Νίκαιας). Τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας της εκτελέστηκαν εκεί, ενώ την Διαμάντω την μετέφεραν χτυπώντας την στην πλατεία της Οσίας Ξένης. Ηταν η ματωμένη μέρα του Μπλόκου της Κοκκινιάς.

Στη διαδρομή η Διαμάντω εμψύχωνε τον λαό και τους συναγωνιστές της. Οι συγκεντρωμένη στην Οσίας Ξένης την αντίκρισαν ματωμένη, υποβασταζόμενη από τους ναζί κατακτητές. Λίγο πριν την εκτέλεση βρήκε κουράγιο να πει στους εκτελεστές της: «Σαν και εσάς προδότες εγώ έφαγα 65!». Και στον λαό που αντίκριζε το θέαμα: «Μια ζωή τη χρωστάμε, ας μην την πάρουν οι προδότες. Υπάρχουν χιλιάδες λεβέντες, θα τους εκδικηθούν!». Ηταν 18 χρονών.

Βλέπε περισσότερα: «Ριζοσπάστης», 3/11/2005