Ενας μικρός απολογισμός για το 47ο Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας που αυτές τις μέρες ταξιδεύει στην «Ιριδα»
Επαναλαμβάνουμε ότι όπως κάθε χρόνο, το Φεστιβάλ της Δράμας έχει περισσότερο διεθνή παρά εθνικό χαρακτήρα. Αυτό ναι μεν ανοίγει τους ορίζοντές μας στον κόσμο, αφού απολαμβάνουμε και σημαντικές διεθνείς ταινίες, αλλά από την άλλη δεν μπορούμε να εξάγουμε ασφαλή συμπεράσματα για την ελληνική παραγωγή. Οταν υπάρχει τόσο μεγάλη παραγωγή στη χώρα μας, είναι αδύνατον να κρίνουμε από το 1/10 αυτής ποιες θεματικές απασχολούν τους Ελληνες κινηματογραφιστές.
Οι ανάγκες της «αγοράς» (χρηματοδότηση) σε μεγάλο βαθμό κρίνουν τόσο τα είδη όσο και τα θέματα τα τελευταία χρόνια. Δεν είναι τυχαίο ότι το πρόσφατο νομοσχέδιο για το οπτικοακουστικό δίνει μεγάλη «ώθηση» π.χ. στο animation. Ενδεχομένως να φανεί σε επόμενα φεστιβάλ αυτή η στροφή. Επίσης, στο πρόσφατο νομοσχέδιο η χρηματοδότηση (cash rebate) για την ταινία μικρού μήκους παρέμεινε σε υψηλά επίπεδα, στα 45.000 ευρώ, ενώ δεν γνωρίζουμε ακόμα πού θα κυμανθεί η χρηματοδότηση από το κινηματογραφικό τμήμα του νέου φορέα, αφού μετά τη σύμπτυξη ΕΚΚ - ΕΚΟΜΕ δεν είχαμε νεότερα... Πόσες ταινίες και με τι ποσά θα έχουν την τύχη χρηματοδότησης από εδώ και πέρα;
Φέτος ήταν η χρονιά που η πλειοψηφία των ταινιών που παρακολουθήσαμε εστίασε στις οικογενειακές σχέσεις, στο πένθος, στην εξερεύνηση της σεξουαλικότητας, αφήνοντας εκτός κυρίαρχα κοινωνικά ζητήματα της καθημερινότητας. Μας έλειψαν ταινίες που μιλούν για τα καθημερινά μας προβλήματα, την ακρίβεια, τον πόλεμο, τη μετανάστευση κ.λπ. Εάν πάντως κρίνουμε από τις ταινίες που είδαμε, ο κοινωνικός ρεαλισμός έχει δώσει τη θέση του στα ζητήματα φύλου. Είναι αποδεδειγμένο ότι η θέσπιση βραβείου Queer σε διάφορα φεστιβάλ, τα προηγούμενα χρόνια, αύξησε τη συγκεκριμένη θεματική ενότητα στο πολλαπλάσιο. Στις συγκεκριμένες θεματικές, με μια μικρή εξαίρεση, η κοινωνική πραγματικότητα ήταν απούσα και φέτος.
Η αλλαγή που έγινε φέτος στον προγραμματισμό και ο διαχωρισμός των σπουδαστικών τμημάτων από το υπόλοιπο Φεστιβάλ διευκόλυναν αρκετά τη θέαση των σημαντικών τμημάτων του Φεστιβάλ. Επίσης, ο διαχωρισμός των τελετών απονομής ήταν πολύ σωστός, διότι διαφορετικά θα χρειαζόμασταν μια μέρα ολόκληρη για να παρακολουθούμε βραβεύσεις. Από τις τελετές απονομής δεν έλειψε η Παλαιστίνη. Στο μεν Σπουδαστικό διαβάστηκε κείμενο υπέρ της Παλαιστίνης, στο δε Εθνικό Τμήμα καλλιτέχνες εξέφρασαν την αλληλεγγύη τους στον Παλαιστινιακό λαό. Να υπενθυμίσουμε επίσης ότι ακόμα και τώρα που το Φεστιβάλ ανοίχτηκε σε περισσότερους χώρους προβολής, ουσιαστικά παραμένει άστεγο, αφού δεν είχαμε νέα για τη χρηματοδότηση της μόνιμης στέγης του στο πρώην στρατόπεδο «Ανδρικάκη».
Εμείς, όπως κάθε χρόνο, κλείνουμε με την ευχή για περισσότερο κοινωνικό κινηματογράφο και ένα πανόραμα ελληνικών ταινιών μικρού μήκους, ώστε να γνωρίσουμε τους Ελληνες δημιουργούς καλύτερα.
Περνάμε σε μια μικρή παρουσίαση ταινιών που επιλέξαμε για φέτος.
«36 Roses Street», του Κρίστιαν Ξυπολιά
Κορβιάλε, Ρώμη. Η Ρίτα είναι μια νεαρή μητέρα που εργάζεται σε μια συνοικιακή φάρμα. Κουρασμένη από τη μοναχική της ζωή και τρομοκρατημένη από το αβέβαιο μέλλον της, αρχίζει να ονειρεύεται μια καλύτερη ζωή χάρη στη συνάντησή της με την life coach Τιτσιάνα Φόρτε.
Σάρκα από τη σάρκα μας. Ατόφιος κοινωνικός ρεαλισμός. Η δεύτερη ταινία της τριλογίας του σκηνοθέτη, με τίτλο «Amore Proletario», είναι μια ταινία πιο ολοκληρωμένη, κατά τη γνώμη μας, από το «Fiori» (2021). Η ομορφιά της βρίσκεται στη δύναμή της. Διεκδικούμε τη ζωή μας και δεν τα παρατάμε, ό,τι κι αν συμβεί. Ανυπομονούμε να συναντηθούμε με το κλείσιμο της τριλογίας του σκηνοθέτη.
«Γκέκας», του Δημήτρη Μουτσιάκα
Ο Βασίλης, ένα δωδεκάχρονο αγόρι, ζει μαζί με τον πατέρα του, Γιάννη, σε ένα χωριό της επαρχίας. Αποφασίζοντας ότι είναι η κατάλληλη ηλικία για να τον μάθει να κυνηγά, ο Γιάννης αγοράζει στον γιο του όπλο και ένα κυνηγόσκυλο ράτσας Γκέκα και αρχίζει την εκπαίδευσή του. Ο Βασίλης θέλει να ικανοποιήσει τον πατέρα του, αλλά όσο και να προσπαθεί, του είναι πολύ δύσκολο να πυροβολήσει...
Μια εξαιρετική δουλειά, με δουλεμένους βασικούς χαρακτήρες, αν και κάποιοι δευτερεύοντες χαρακτήρες ήταν περιττοί, με υπέροχη σκηνοθεσία και φωτογραφία, με ωραίες ερμηνείες. Ο Δημήτρης Μουτσιάκας πραγματικά εξελίσσεται από ταινία σε ταινία σε ολοκληρωμένο δημιουργό.
«Χρυσά Βαστά», του Φοίβου Κοντογιάννη
Ενα 6χρονο Τσιγγανάκι αγωνίζεται να επιβιώσει από τον σχολικό εκφοβισμό, τον βάναυσο πατέρα και τη ρατσιστική κοινωνία της επαρχιακής Ελλάδας της δεκαετίας του 1960. Ως παρίας, που προέρχεται από μια πραγματικά φτωχή οικογένεια, το όνειρό του να γίνει μουσικός βρίσκει εμπόδια από κάθε άποψη, αλλά ο μικρός θα αγωνιστεί σκληρά για να γίνει ένας από τους κορυφαίους σολίστ κλαρίνου στον κόσμο.
Η αθωότητα, η ατμόσφαιρα αλλά και η θεματολογία της ταινίας είναι μοναδικές. Πραγματικά ήταν η έκπληξη του Φεστιβάλ. Πόση ομορφιά βρίσκεται στην απλότητα και πόσο πολλά μπορεί να πει κάποιος μέσα από μια απλή ιστορία, χωρίς διδακτισμό, παρά μόνο με τις ευαίσθητες χορδές του... Ο σκηνοθέτης, όντας καλός ντοκιμαντερίστας, δοκιμάστηκε στη μυθοπλασία με επιτυχία.
«Ασκοπη Μετακίνηση», της Νικολέτας Λεούση
Αν δεν υπήρχαν λεωφορεία θα υπήρχαν ταινίες; Μικρού μήκους ντοκιμαντέρ - δοκίμιο για τις παράλληλες διαδρομές των Μαζικών Μεταφορών και του κινηματογράφου. Τον Μάρτη του 2020 το παράθυρο του βλέμματός μου στένεψε. Η ζωή της πόλης σχεδόν σταμάτησε. Απαγορεύτηκαν οι άσκοπες μετακινήσεις και σταμάτησε η λειτουργία των κινηματογράφων. Δεν ξέρω τι μου λείπει πιο πολύ, το σινεμά ή μια άσκοπη μετακίνηση. Ευτυχώς η οικογένειά μου συμφώνησε να «παίξει» λεωφορείο και να τους κινηματογραφήσω.
Ντοκιμαντέρ και μυθοπλασία, δύο σε ένα. Μια ταινία με χιούμορ και αθωότητα παιδιού. Με κριτική, σχεδόν πολιτική ματιά, που ενώνει το παρελθόν με το παρόν, το προσωπικό με το συλλογικό, την απαρχή του σινεμά με την απαρχή των συγκοινωνιών. Τούτη η μετακίνηση δεν ήταν καθόλου άσκοπη, μας θύμισε όσα μας έλειψαν και όσα νιώσαμε εκείνο τον καιρό του εγκλεισμού. Και, κυρίως, κατάφερε να εκφράσει όσα σκεφτόμαστε καθημερινά κοιτώντας από το παράθυρο του λεωφορείου.
«Skeleton Tree», του Χάρη Ζαλαβρά
Ενας άνθρωπος, μια απόφαση, ένα μισομαγειρεμένο φαγητό και η συνειδητοποίηση ότι κάποιες φορές τα πράγματα φαίνονται τόσο ασήμαντα και περιέργως αστεία.
Μια ταινία - υπόδειγμα φόρμας μικρού μήκους. Ακροβατεί ανάμεσα στον θάνατο και στη ζωή με υπέροχο χιούμορ. Αυτό που λέμε ολοκληρωμένο σενάριο με κλασικά τεχνάσματα στην πλοκή της. Είναι που παίζει εξαιρετικά και ο Αλέξανδρος Λογοθέτης...
«Αλκυονίδες», του Αλέξανδρου Σκούρα
Σε ένα ορεινό χωριό, η νεαρή αγρότισσα ετοιμάζεται για τη μέρα του γάμου της στο τοπικό δημαρχείο. Θα είναι μια μέρα διαφορετική από όλες τις άλλες. Ομως ο μέλλων σύζυγος δεν φαίνεται να μοιράζεται την ίδια προσμονή. Οταν ο γάμος αναβάλλεται για την επόμενη μέρα, όλα πλέον μοιάζουν μετέωρα.
Τούτη η ταινία έχει ελάχιστους διαλόγους αλλά περισσότεροι δεν χρειάζονται, γιατί είναι ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα, που στηρίζεται στη λεπτομέρεια, στην ανάσα, στο βλέμμα, στην παραμικρή κίνηση. Στηρίζεται στους εκπληκτικούς Μαριάμ Ρουχάτζε και Παύλο Ιορδανόπουλο, που δίνουν ρεσιτάλ ερμηνειών και πραγματικά λυπηθήκαμε πολύ που δεν μοιράστηκαν τα βραβεία ανδρικού και γυναικείου ρόλου, γιατί η ταινία αυτή είναι οι δυο τους.
«Πακιστανός», του Χρίστου Ζένιου
Ο Κώστας, ιδιοκτήτης γραφείου τελετών, καλείται να φυλάξει στις εγκαταστάσεις του ένα πτώμα άγνωστης ταυτότητας μέχρι οι αρχές να βρουν σε ποιον ανήκει. Η διαδικασία αναγνώρισης παίρνει παραπάνω από ό,τι υπολογίζει, και έτσι αποφασίζει να βγει έξω και να αναζητήσει ο ίδιος την ταυτότητα του θύματος.
Πικρή, σκληρή, δυνατή ταινία που συνοψίζεται στη φράση «θα καίω ρεύμα στο ψυγείο για έναν Πακιστανό;». Ολη η βία, ο ρατσισμός, η απανθρωπιά, το κέρδος σε μια πρόταση. Ολος ο πόνος των αγνοούμενων μεταναστών σε λίγα λεπτά.
«Treadmill», του Γιώργου Κοιμήση
Η Δήμητρα, μια γυναίκα που πλησιάζει τα 50, ζει με την ηλικιωμένη και χειριστική μητέρα της, Ρέα. Η δύσκολη συνύπαρξή τους φτάνει σε οριακό σημείο όταν η Δήμητρα επιχειρεί να εγκαταστήσει στο δωμάτιό της έναν διάδρομο γυμναστικής...
Μα τέτοιο ψυχογράφημα της γυναικείας ψυχής από άντρα σκηνοθέτη πολύ σπάνια συναντάει κανείς. Οι διάλογοι αντικατοπτρίζουν τόσο πιστά την υπερπροστατευτικότητα της μητέρας προς την κόρη, που συνάμα καταλήγει σε χειρισμό, που θα έλεγε κανείς ότι ο σκηνοθέτης παρακολούθησε κρυφά ασθενείς σε ψυχοθεραπεία, και σίγουρα δεν πήρε τυχαία το βραβείο κοινού. Φαίνεται ότι το κοινό ταυτίστηκε μαζί της...
«Φοίβη», της Βαγγελιώς Σουμέλη
Λίγο πριν την αποφοίτησή της από το πρόγραμμα απεξάρτησης, η 26χρονη Φοίβη παίρνει τον μικρό της γιο σε ένα ταξίδι που θα καθορίσει το μέλλον τους.
Πόσο πολλά θα μπορούσαμε να πούμε για την ελπίδα, για την αγάπη, για την εκμετάλλευση, αλλά κυρίως για το πείσμα που έχει η Φοίβη να ξεκινήσει μια νέα ζωή με τον μικρό της γιο, μακριά από τον θάνατο και τις εξαρτήσεις. Η Βαγγελιώ Σουμέλη πάντα ασχολείται με δύσκολα θέματα και καταφέρνει να μας συγκινεί.