«Ενας Ελληνας συνθέτης αποκαλύπτεται!»
Παρασκευή 29 Νοέμβρη 2024

Αυτός ήταν ο τίτλος της εκδήλωσης (18/11/2024) στην αίθουσα «Γιάννης Μαρίνος» του Συλλόγου «Φίλων της Μουσικής» του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών για την παρουσίαση της χρηστικής και όχι κριτικής έκδοσης των 4 τόμων των «Απάντων» του Μυκονιάτη συνθέτη Γεωργίου Π. Αξιώτη (1875-1924), πατέρα της κομμουνίστριας λογοτέχνη Μέλπως Αξιώτη. Του πρώτου - και ελπίζουμε όχι και τελευταίου - στην ιστορία Ελληνα συνθέτη που λαμβάνει τέτοια τιμή. Τίτλος της νέας αυτής σειράς εκδόσεων παρτιτούρων είναι «Φιλαρμόνια - Δήλος». Η συγκεκριμένη έκδοση πραγματοποιήθηκε με την οικονομική υποστήριξη του δήμου Μυκόνου.

Γι' αυτό, ο μαέστρος, ερευνητής και καλλιτεχνικός διευθυντής της «Φιλαρμόνιας», Βύρων Φιδετζής, σημείωνε πως αυτή η κίνηση είναι μαζί τέρμα και αφετηρία. «Είναι τέρμα, γιατί κάτι που για δεκαετίες φάνταζε ανέφικτο όνειρο, σήμερα βρίσκεται εδώ μπροστά μας ως απτή πλέον πραγματικότητα. Και είναι βεβαίως αφετηρία νέων προσπαθειών και αγώνων, έτσι ώστε σε βάθος χρόνου, το σύνολο της άξιας Νεοελληνικής μουσικής δημιουργίας να καταγραφεί κατ' αναλογίαν με το έργο του Αξιώτη, να διασωθεί, να εκδοθεί, να εκτελεστεί και να γίνει επιτέλους κτήμα στη συνείδηση του λαού μας». Δηλαδή, ποτέ ξανά στα ελληνικά χρονικά δεν έχουν ηχογραφηθεί και εκδοθεί σε παρτιτούρες τα άπαντα ενός Ελληνα συνθέτη, γεγονός που τα καθιστούν προσβάσιμα, να ακουσθούν και να μελετηθούν από το σύνολο του ελληνικού λαού, αλλά και του παγκόσμιου ερευνητικού, μουσικού και μουσικόφιλου κόσμου.

Ο Φιδετζής ως βιολοντσελίστας και μαέστρος ηχογράφησε πάνω από 100 προσωπικούς δίσκους (LPs& CDs) με πλήθος ελληνικών έργων και επ' ευκαιρία των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821, έβγαλε μ.ά. στην NAXOS τα άπαντα του Αξιώτη, υποσχόμενος και συνέχεια, αφού πλειάδα νέων άξιων μουσικών και μουσικολόγων ξεκινά μια σκυταλοδρομία για την έρευνα, ερμηνεία και έκδοση των υπολοίπων κατ' αναλογίαν Ελλήνων συνθετών.

Ο Αξιώτης γεννήθηκε στη Μαριούπολη της Αζοφικής Θάλασσας και μετά από νομικές σπουδές στην Αθήνα, συνεχίζει μουσική στο φημισμένο Ωδείο της Νεαπόλως (Ιταλία), με τον καθηγητή όλων των σπουδαίων συναδέρφων του (Λεονκαβάλλο, Τζορντάνο, Μαρτούτσι, Αλφάνο, Τσιλέα και Γεωργίου Λαμπελέτ), Πάολο Σερράο. Γυρνώντας στην Αθήνα γίνεται ο πρώτος άμισθος διευθυντής του Ωδείου του Πειραϊκού Συνδέσμου (1903-1905) και συνιδρυτής του ρηξικέλευθου μουσικού περιοδικού «Κριτική». Ο Αξιώτης υπήρξε πνευματικά ανήσυχος και κοινωνικά ενεργός, για αυτό επανεκδίδεται στα «Απαντά» του και το δοκίμιό του «Από την ιστορίαν εις τα πράγματα. Μουσικαί σημειώσεις» (άγν. έκδ. - Αθήνα, Φεβρουάριος 1910), με το οποίο ασκεί έντονη κριτική στο διευθυντή του Ωδείου Αθηνών, Γεώργιο Νάζο, για την παιδαγωγική και αισθητική του αντίληψη και πορεία.

Τα ορχηστρικά του Αξιώτη και κάποια του Λαυράγκα ευρισκόμενα σε κάποιο φάκελο με τον τίτλο «Αχριστα (sic!) Λαυράγκα» που βρέθηκε στην Κρατική Ορχήστρα Αθηνών (1995) και τον οποίον περιέσωσε ο Φιδετζής μας δείχνει τι θα μπορούσε να έχει συμβεί αν ο φροντιστής της Ορχήστρας είχε πετάξει αυτά τα... «άχριστα».

Στην ίδια εκδήλωση ο καθηγητής Νίκος Μαλιάρας, ιδρυτής και πρόεδρος της «Φιλαρμόνιας», αποτίμησε το καλλιτεχνικό έργο των οκτώ ετών της Ορχήστρας δίνοντας κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία. Θύμισε μεταξύ άλλων ότι έχουν ανεβεί σκηνικά ή «κοτσερτάντε» 6 Ελληνικές όπερες (Ελευθέριος Βενιζέλος - Μαραμή, Μάρκος Μπότσαρης - Μεταξά-Τζαννή και Καρρέρ, Περουζέ - Σακελλαρίδη, Μετζέ - Σαμάρα και Φιορ ντι Μαρία - Καρρέρ), μία οπερέτα (Βαφτιστικός του Σακελλαρίδη) και το μπαλέτο Ζορμπάς του Θεοδωράκη. Συνολικά περισσότερα των 150 μεγάλων ή μικρών συμφωνικών και άλλων έργων Ελλήνων συνθετών σε Πρώτη ή όχι εκτέλεση, όπως των Σκαλκώτα, Καλαφάτη, Ελένης Λαμπίρη, Δραγατάκη, Καλομοίρη, Ξένου, Γ.Α. Παπαϊωάννου, Ροδοθεάτου, Γιάννη και Ντίνου Κωνσταντινίδη, Λαυράγκα, Βισβάρδη, Ριάδη, Κυδωνιάτη, Λιάλιου, Κούκου, Θεοδωράκη, Μαρκόπουλου, Λεοντή, Χατζηνάσιου κ.ά.

Δισκογραφικά η Ορχήστρα έχει μια θετική παρουσία με έργα Βασίλυ Πάβλοβιτς Καλαφάτη στην NAXOS (Αύγ. 2020), διάφορα του Σκαλκώτα στην BIS (Νοέμ. 2019) και τους «36 Ελληνικούς Χορούς» στην MelismRec. (Αύγ. 2023), Γ.Φ. Κατραλή (Αύγ. 2021) και Αλκη Μπαλτά στην Subway Music (2024), ενώ αναμένεται η κυκλοφορία των ορχηστρικών απάντων του Μάντζαρου και διαφόρων εμβληματικών έργων των Καλομοίρη, Ριάδη, Γ.Α. Παπαϊωάννου, Λαυράγκα, Πετρίδη κ.ά. Ολα τους σε Παγκόσμια Πρώτη ηχογράφηση.

Στην εκδήλωση ακούσθηκαν και έργα του τιμωμένου από τους Αρτέμιδα Μπόγρη (μέτζο), Χρήστο Κεχρή (τενόρο), Δημήτρη Βεζύρογλου (πιάνο) και το κουαρτέτο εγχόρδων «L' anima».

Στην κατάμεστη αίθουσα παραβρέθηκε πλήθος μουσικών και φιλόμουσων, ενώ απ' το ΚΚΕ παρακολούθησε το μέλος της ΚΕ και υπεύθυνος της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΕ του ΚΚΕ, Λουκάς Αναστασόπουλος.


Δρ Χρήστος Ηλ. ΚΟΛΟΒΟΣ
Διευθυντής Ορχήστρας