Ο υπουργός υπερασπίζεται μάλιστα αυτή την «πολυτυπία» των σχολείων, όπως λέει, ως συστατικό στοιχείο της Εκπαίδευσης, αποκρύπτοντας ότι είναι συστατικό στοιχείο των καπιταλιστικών εκπαιδευτικών συστημάτων, που από πολύ μικρές ηλικίες διαχωρίζουν ταξικά τους μαθητές σε διαφορετικά σχολεία και προγράμματα σπουδών, «διδάσκοντάς τους» ουσιαστικά ότι κάποιοι μπορούν να μάθουν 5 πράγματα, άλλοι 10 κι άλλοι 20... Το ποιος θα μάθει πόσα όμως, καθορίζεται τελικά από το οικονομικό και μορφωτικό υπόβαθρο της οικογένειας στην οποία μεγαλώνει τα πρώτα κρίσιμα χρόνια του (αφού και η Προσχολική Αγωγή είναι μέχρι μια ηλικία «ατομική ευθύνη» της οικογένειας και όχι καθολικό δικαίωμα εξασφαλισμένο από το κράτος).

Το πρώτο από τα νομοσχέδια του υπουργείου Παιδείας που ανακοινώθηκαν στο Υπουργικό Συμβούλιο αφορά την ίδρυση ενός νέου δικτύου πρότυπων Γυμνασίων και Λυκείων με τη χορηγία του Ιδρύματος Ωνάση, που θα ονομάζονται «Δημόσια Ωνάσεια Σχολεία» (ΔΗΜ.Ω.Σ). Το δίκτυο θα δημιουργηθεί από συνολικά 22 υφιστάμενα σχολεία (11 Γυμνάσια και 11 Λύκεια), «σε περιοχές που αντιμετωπίζουν κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις», αρχής γενομένης από τον Σεπτέμβρη του 2025 με 6+6 Γυμνάσια και Λύκεια αρχικά.

Το Ιδρυμα Ωνάση θα αναλάβει την ανακαίνισή τους (έως του ποσού του 1 εκατ. ευρώ για το καθένα) και τα λειτουργικά τους έξοδα έως και 500.000 ευρώ το έτος ανά σχολείο. Η εισαγωγή των μαθητών σε αυτά θα γίνεται με εξετάσεις, όπως ισχύει για τα πρότυπα σχολεία, και η επιλογή των εκπαιδευτικών τους από όσους ήδη υπηρετούν σε δημόσια σχολεία θα γίνεται επίσης όπως στα πρότυπα.

Σύμφωνα με τα όσα ανακοινώθηκαν, τα «Δημόσια Ωνάσεια Σχολεία» θα διασυνδέονται με πανεπιστημιακά ιδρύματα «με στόχο την εισαγωγή και εφαρμογή εκπαιδευτικών καινοτομιών», ενώ ερώτημα παραμένει σε ποιο βαθμό το Ιδρυμα Ωνάση θα έχει λόγο για την εκπαιδευτική διαδικασία, καθώς αναφέρεται ότι «για τη λειτουργία τους θα συσταθεί Διοικούσα Επιτροπή με πλειοψηφία του Δημοσίου» και οι λεπτομέρειες θα ρυθμιστούν με σύμβαση μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και του Ιδρύματος «κατά το πρότυπο του Ωνάσειου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου».

Βέβαια, η λειτουργία τους ως πρότυπα και η εισαγωγή των μαθητών σε αυτά με εξετάσεις ακυρώνει παντελώς την πρόβλεψη για λειτουργία τους σε περιοχές με κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα, αφού στην πράξη θα είναι ελιτίστικα σχολεία που θα δέχονται μαθητές από οποιαδήποτε περιοχή ανάλογα με τις επιδόσεις τους στις συγκεκριμένες εξετάσεις. Οπως συνέβη και με τη δημιουργία των ήδη υπαρχόντων Πρότυπων Σχολείων (που η κυβέρνηση επέκτεινε πέρα από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη σε ένα σε κάθε νομό) αυτά θα πάψουν να είναι σχολεία της γειτονιάς, δημιουργώντας τελικά μεγαλύτερη πίεση στις γειτονιές αυτές, όπου τα υπόλοιπα σχολεία τους καλούνται να απορροφήσουν τους μαθητές από τη γειτονιά που δεν διεκδικούν καν ή δεν μπορούν να επιτύχουν την εισαγωγή τους στο πρότυπο. Γι' αυτό και κατά τη διαδικασία μετατροπής σχολείων σε πρότυπα είχαμε τα προηγούμενα χρόνια μαζικές αντιδράσεις και κινητοποιήσεις σε πολλές επαρχιακές πόλεις.

Να θυμίσουμε εξάλλου ότι στις εξετάσεις για την εισαγωγή μαθητών στα Πρότυπα Γυμνάσια περνάει μόλις το 20% των αιτούντων, ενώ ήδη έχει αναπτυχθεί φάμπρικα φροντιστηρίων και ιδιαίτερων μαθημάτων ειδικά για την προετοιμασία μαθητών γι' αυτές τις εξετάσεις, με μεγάλες οικονομικές απαιτήσεις για τις οικογένειες που επιλέγουν κάτι τέτοιο για τα παιδιά τους...

Οπως χαρακτηριστικά αναφέρει το Ιδρυμα στην ιστοσελίδα του για αυτή την πρωτοβουλία, το ίδιο προτίθεται «να αναβαθμίσει τις δομές και να δώσει σε περισσότερους από 6.000 μαθητές την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε ένα νέο μοντέλο εκπαίδευσης, που θα συνδυάζει το περιεχόμενο της δημόσιας παιδείας με την πρωτοπορία, τη σύγχρονη γνώση και τις δεξιότητες που απαιτεί ο 21ος αιώνας». Κι ο υπουργός Παιδείας από τη μεριά του το χαρακτηρίζει «σύστημα πολλών ευκαιριών. Σύστημα το οποίο ανοίγει την κινητικότητα, ανοίγει τις πύλες της χώρας, ανοίγει τις πύλες της εκπαίδευσης».

Είναι ξεκάθαρο βέβαια ότι οι ευκαιρίες δεν είναι για όλους, η «σύγχρονη εκπαίδευση του 21ου αιώνα» όταν είναι «ευκαιρία», δεν είναι για όλους.

Και μια ακόμα... λεπτομέρεια μεν, αλλά χαρακτηριστική: Το Ιδρυμα Ωνάση θα δώσει έως και 1 εκατομμύριο για την ανακαίνιση καθενός από αυτά τα 22 σχολεία. Η κυβέρνηση δίνει 250 εκατομμύρια για την ανακαίνιση όλων των υπόλοιπων 13.000 περίπου σχολικών μονάδων. Αλλη μια πλευρά τού τι σημαίνει «για λίγους» και τι «για όλους».

Το δεύτερο νομοσχέδιο που παρουσίασε το υπουργείο Παιδείας στο Υπουργικό Συμβούλιο, κάτω από τον τίτλο «Εισαγωγή καινοτομιών στην Εκπαίδευση», περιλαμβάνει μια σειρά ρυθμίσεις, με πρώτη τη θεσμοθέτηση του Διεθνούς Απολυτηρίου IB (International Baccalaureate) σε Πρότυπα και Πειραματικά Λύκεια από το σχολικό έτος 2026-2027, που είχε ανακοινωθεί το προηγούμενο διάστημα. Στην πράξη αυτό φέρνει προγράμματα σπουδών διαφορετικών ταχυτήτων στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, πολλαπλασιασμό των διαφορετικών ατομικών διαδρομών που μπορεί να ακολουθήσει κανείς για την πρόσβαση στην Ανώτατη Εκπαίδευση, αύξηση του ανταγωνισμού και πάλι... ευκαιρίες σε λίγους. Θυμίζουμε ότι είχε ήδη θεσμοθετηθεί η δυνατότητα εισαγωγής με IB στα υπό ίδρυση ιδιωτικά πανεπιστήμια, ενώ τώρα ο υπουργός ανακοίνωσε ότι θα προβλεφθούν θέσεις για εισαγωγή με IB και στα δημόσια πανεπιστήμια. Κοινώς (δεδομένης και της συζήτησης που υπάρχει για θεσμοθέτηση και Εθνικού Απολυτηρίου), άλλοι θα πασχίζουν για τους βαθμούς τους και για τις εξετάσεις τους σε όλο το Λύκειο που θα μετρούν στην πρόσβαση και θα δίνουν και πανελλαδικές... κι άλλοι θα αποκτούν αντίστοιχες δυνατότητες πρόσβασης με διετές λυκειακό πρόγραμμα και εξετάσεις εποπτευόμενες από έναν διεθνή οργανισμό της Γενεύης.

Ακόμα το νομοσχέδιο προβλέπει την ίδρυση και λειτουργία δυο αθλητικών σχολείων (σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη), στα οποία θα υπάρχει δυνατότητα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης την περίοδο που οι μαθητές - αθλητές θα προετοιμάζονται για αγώνες.

Επίσης θα εισαχθεί η ψηφιοποίηση κάποιων λειτουργιών των σχολείων (όπως π.χ. απουσιολόγια, βιβλία ύλης κ.ά.) και η λειτουργία κάποιων ηλεκτρονικών εφαρμογών για αιτήσεις, ενημέρωση γονέων κ.ά.

Στο ίδιο νομοσχέδιο θα περιλαμβάνονται ρυθμίσεις για την ενίσχυση της αυτονομίας των σχολικών μονάδων σύμφωνα με τις επιταγές του ΟΟΣΑ, που περιγράφονται με κάποιες περαιτέρω αρμοδιότητες στους διευθυντές των σχολείων. Η αυτονομία των σχολικών μονάδων, που είναι στόχος που συζητιέται εδώ και δεκαετίες, σημαίνει στην πράξη παραπέρα «απαλλαγή» του κράτους από την υποχρέωση της χρηματοδότησης, της στελέχωσης των σχολείων, της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών κ.λπ. Οι γονείς θα κληθούν έτσι να βάλουν ακόμα πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη, την ώρα που με «δεδομένο» το πλαίσιο υποχρηματοδότησης, και με τα σχολεία να σπρώχνονται να ζητιανεύουν χρηματοδοτήσεις και χορηγούς, και να «αξιοποιούν» τις υποδομές τους, ανοίγουν «πόρτες και παράθυρα» ώστε οι επιχειρηματικοί όμιλοι να έχουν απευθείας παρέμβαση σε όλα τα επίπεδα της Εκπαίδευσης, οδηγώντας με μαθηματική ακρίβεια σε κατηγοριοποίηση σχολείων, ακόμα μεγαλύτερους ταξικούς φραγμούς για τα παιδιά των εργατικών - λαϊκών οικογενειών.

Παράλληλα θεσπίζεται το λεγόμενο «Ανοιχτό Σχολείο», δηλαδή απογευματινές δράσεις σε σχολεία όλων των βαθμίδων, κυρίως σε μεγάλα αστικά κέντρα και μεγάλους οικισμούς, με ευθύνη υλοποίησης των δήμων και σχεδιασμό δράσεων από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής. Ο υπουργός αναφέρθηκε στις δραστηριότητες που οργανώνουν στα σχολεία οι Σύλλογοι Γονέων, λέγοντας πως πρέπει να μπει ένα πλαίσιο σε αυτές. Και περιέγραψε «ανοιχτά σχολεία» που θα περιλαμβάνουν αθλητικές δραστηριότητες, παιχνίδια, εθελοντικές δράσεις, λέσχες ανάγνωσης και πολιτιστικές εκδηλώσεις για μαθητές και κατοίκους των περιοχών. Βέβαια, πρέπει να σημειωθεί ότι αποτελεί αίτημα των γονιών προς τους δήμους να αναλαμβάνουν και να χρηματοδοτούν τέτοιες δραστηριότητες στα σχολεία, ώστε αυτές να είναι δωρεάν για τα παιδιά, σε ελάχιστες όμως περιπτώσεις αυτό υλοποιείται, ενώ και τώρα το υπουργείο Παιδείας δεν ανέφερε τίποτα για τη χρηματοδότηση των «Ανοιχτών Σχολείων» δείχνοντας... προς τους δήμους.

Τέλος, στο νομοσχέδιο θα περιληφθεί ρύθμιση για τα λεγόμενα Κέντρα Μελέτης, δηλαδή τα φροντιστήρια που ήδη λειτουργούν παράτυπα για παιδιά του Δημοτικού, θα τεθούν όροι αδειοδότησης και θα τεθούν υπό την εποπτεία του υπουργείου Παιδείας.

Καθεμία από τις εξαγγελίες του υπουργείου Παιδείας για τα επόμενα νομοθετήματά του, σημαίνει ευκαιρίες για λίγους και υποβάθμιση για τους πολλούς. Γιατί τίποτα από τα παραπάνω δεν αλλάζει την εικόνα των σχολείων των πολλών με τα κενά εκπαιδευτικών που κρατούν για όλο τον χρόνο, με το κλείσιμο τμημάτων και το «πάστωμα» παιδιών στις αίθουσες για εξοικονόμηση εκπαιδευτικών, με τις προβληματικές υποδομές των σχολείων, με τους εξευτελιστικούς μισθούς των εκπαιδευτικών κ.ο.κ. Οι ανισότητες που βαφτίζονται «ευκαιρίες» και είναι για λίγους, απέχουν πολύ από την υψηλού επιπέδου εκπαίδευση για όλους, που είναι σύγχρονη ανάγκη και πατάει στις τεράστιες δυνατότητες που έχει ανοίξει η εποχή μας.