ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ
«Αναδυόμενος ενεργειακός κόμβος»... στο στόχαστρο των ανταγωνισμών
Παρασκευή 21 Φλεβάρη 2025

Andreas Loucaides/ PIO//Andrea

Από την υπογραφή των νέων συμφωνιών στο Κάιρο
«

Διακριτός ακρογωνιαίος λίθος για να δημιουργηθεί στην Ανατολική Μεσόγειο ένας ενεργειακός κόμβος, κεφαλαιοποιώντας τις υποδομές που υπάρχουν ήδη στην Αίγυπτο για υδρογονάνθρακες και καθιστώντας την Κύπρο χώρα - παραγωγό και εξαγωγέα αερίου».

Ετσι περιέγραψε ο ιταλικός κολοσσός «Eni» τη συμφωνία που υπέγραψαν Λευκωσία και Κάιρο την περασμένη Δευτέρα, 17 Φλεβάρη, και με την οποία κυπριακό αέριο από το κοίτασμα «Κρόνος» (του «οικοπέδου» 6 της κυπριακής ΑΟΖ) «θα υφίσταται επεξεργασία και θα μεταφέρεται μέσα από τις υποδομές που αξιοποιούνται ήδη για το "Ζορ" (σ.σ. αιγυπτιακό κοίτασμα), ώστε να υγροποιείται μετά στη μονάδα LNG στην Νταμιέτα και τελικά να εξάγεται προς ευρωπαϊκές αγορές».

Ο δε Κλαούντιο Ντεσκάλτσι, διευθύνων σύμβουλος του ομίλου, υποστήριξε ότι «η συμφωνία ανοίγει τον δρόμο ώστε το κυπριακό αέριο να φτάσει στην αγορά την κατάλληλη στιγμή, συμβάλλοντας στην ενεργειακή ασφάλεια και στην ανταγωνιστικότητα του ενεργειακού εφοδιασμού». Πρόσθεσε ότι το συγκεκριμένο σχέδιο «προωθεί τις υπάρχουσες υποδομές της Αιγύπτου, περιλαμβανομένων αυτών που αφορούν τις εξαγωγές, οι οποίες έχουν ρόλο καταλύτη για τις εξελίξεις σε όλη την περιοχή» καταλήγοντας ότι «Αίγυπτος και Κύπρος επιβεβαιώνουν τους ρόλους στον αναδυόμενο ενεργειακό κόμβο της Ανατολικής Μεσογείου, που προορίζεται να διαδραματίσει έναν αυξανόμενο ρόλο στον παγκόσμιο ενεργειακό εφοδιασμό στο κοντινό μέλλον».

Ο Κύπριος ΥΠΕΞ χτες στη Δαμασκό με τον τζιχαντιστή Πρόεδρο
Θυμίζουμε ότι το «Κρόνος» πρωτοεντοπίστηκε το 2022, ενώ το 2024 ολοκληρώθηκαν γεωτρήσεις για την επιβεβαίωση χαρακτηριστικών του κοιτάσματος, που - όπως αναφέρει η «Eni» στην ιστοσελίδα της - «σήμερα εκτιμάται σε πάνω από 3 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια». Επιπρόσθετα, όλο το «οικόπεδο» 6 της κυπριακής ΑΟΖ (την εκμετάλλευση του οποίου έχει αναλάβει κοινοπραξία των «Eni» - «TotalEnergies») περιλαμβάνει πιθανούς περαιτέρω πόρους που τελούν υπό εξερεύνηση και αξιολόγηση, περιλαμβανομένου του «Δίας», που ανακαλύφθηκε το 2022.

Η «Eni» ενεργοποιείται στην κυπριακή ΑΟΖ από το 2013 και κατέχει το 50% των μετοχών της κοινοπραξίας που εκμεταλλεύεται το «οικόπεδο» 6. Ακόμα, επιχειρεί στα «οικόπεδα» 8, 7 και 11. Στην Αίγυπτο η εταιρεία είναι παρούσα από το 1954 και σήμερα θεωρείται ο μεγαλύτερος παραγωγός αερίου της χώρας, που το 2024 καταγράφηκε ότι παράγει περίπου 280.000 βαρέλια πετρελαίου τη μέρα. Κατέχει επίσης το 50% των μετοχών στη μονάδα παραγωγής LNG στην Νταμιέτα.

Μετά την επιβεβαιωτική γεώτρηση που έγινε τον Φλεβάρη του 2024 για το «Κρόνος», η κυπριακή κυβέρνηση έκανε λόγο για «εξαιρετική ποιότητα φυσικού αερίου στο κοίτασμα» και «υψηλή ικανότητα παραγωγής του ταμιευτήρα». Από τη μεριά της η «Eni» μίλησε για αποτελέσματα «καθοριστικής σημασίας» προκειμένου να προχωρήσει η καλύτερη επιλογή γρήγορης ανάπτυξης του κοιτάσματος, ενώ η «TotalEnergies» σημείωσε ότι «η επιτυχής αξιολόγηση της ανακάλυψης φυσικού αερίου στο "Κρόνος " επιβεβαιώνει την ύπαρξη σημαντικών πόρων και ικανότητας παραγωγής στο τεμάχιο 6».

Επίσης από τη μεριά της «TotalEnergies», ο αντιπρόεδρος Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής Ζιλιέν Πουζέ μίλησε για «μέγιστο βήμα» που συμβάλλει «στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, φέρνοντας πρόσθετους όγκους LNG». Η γαλλική εταιρεία σήμερα συμμετέχει στην εκμετάλλευση των κυπριακών «οικοπέδων» 11 (με «δικαιώματα» διαχειριστή κατά 50%), 7 (με 50%) και 8 (με 40%).

Το αυξανόμενο ενδιαφέρον των μονοπωλίων για την περιοχή μας αποτυπώνει και η δεύτερη συμφωνία που υπέγραψαν Αίγυπτος - Κύπρος και η οποία αφορά την εκμετάλλευση του «οικοπέδου» 12, για την οποία την περασμένη βδομάδα μεγαλοστελέχη του αμερικανικού κολοσσού «Chevron» βρέθηκαν στη Λευκωσία και «έκλεισαν» τροποποιήσεις στο λεγόμενο Σχέδιο Ανάπτυξης και Παραγωγής (ΣΑΠ) του κοιτάσματος «Αφροδίτη» (βρίσκεται στο «οικόπεδο» 12). Το επικαιροποιημένο ΣΑΠ περιλαμβάνει πλωτή μονάδα παραγωγής (γνωστή και ως μονάδα επεξεργασίας αερίου) στην κυπριακή ΑΟΖ και έναν αγωγό για τη μεταφορά φυσικού αερίου στην Αίγυπτο.

Τη δραστηριοποίηση και άλλων αμερικανικών ομίλων στην ευρύτερη περιοχή αντανακλούν τα σχέδια της εταιρείας «Apache Corporation» (ειδικεύεται στην έρευνα πετρελαίου) να επεκτείνει την παρουσία της στην Αίγυπτο. Ο διευθύνων σύμβουλος της «Apache», Τζον Κρίστμαν, βρέθηκε κι αυτός στο Κάιρο τις τελευταίες μέρες, στο πλαίσιο διεθνούς επιχειρηματικής έκθεσης, και είχε ειδική συνάντηση με τον Αιγύπτιο Πρόεδρο Αμπντελφατάχ Αλ Σίσι, εστιάζοντας - σύμφωνα με ρεπορτάζ του δικτύου «Ahram» - στον μετασχηματισμό της χώρας και γενικά της περιοχής σε «ζωτικό κόμβο για την παραγωγή και το εμπόριο Ενέργειας».

Ακυρη η συμφωνία, λέει η Τουρκία

Παρά τις «φιλότιμες» προσπάθειες των ευρωατλαντικών επιτελείων να παρουσιάσουν ότι όλα αυτά σηματοδοτούν «ασφάλεια και σταθερότητα» για τους λαούς, πρόκειται για συμφωνίες που προσθέτουν κι άλλη καύσιμη ύλη στη φωτιά των ανταγωνισμών που καίει την περιοχή.

Χαρακτηριστικά είναι όσα είπε η τουρκική κυβέρνηση: Αντιδρώντας στις συμφωνίες Αιγύπτου - Κύπρου, ο εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Αμυνας, αντιναύαρχος Ζεκί Ακτούρκ, επέκρινε την κυπριακή κυβέρνηση για «πολιτική σφετερισμού των δικαιωμάτων της Τουρκικής Δημοκρατίας Βόρειας Κύπρου (σ.σ. ΤΔΒΚ - του ψευδοκράτους), δημιουργώντας τετελεσμένα γεγονότα», και συνέχισε: «Η συμφωνία που υπογράφηκε μεταξύ της Ελληνικής Διοίκησης Νότιας Κύπρου (σ.σ. ΕΔΝΚ - της Κυπριακής Δημοκρατίας) και της Αιγύπτου είναι ένα βήμα που απειλεί την περιφερειακή σταθερότητα και βλάπτει την αναζήτηση λύσης του Κυπριακού». Κατέληξε δε ότι «όπως και οι υπόλοιπες συμφωνίες όπου δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος η ΤΔΒΚ και οι οποίες αγνοούν τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων και περιορίζουν τα δικαιώματά τους, έτσι κι αυτή η συμφωνία είναι άκυρη.

Ως Τουρκία, δεν θα διστάσουμε να χρησιμοποιήσουμε τις εξουσίες που μας δίνονται ως εγγυήτρια δύναμη, κατά των δραστηριοτήτων της ΕΔΝΚ που απειλούν την ασφάλεια των Τουρκοκυπρίων και το περιβάλλον ειρήνης και σταθερότητας στο νησί».

Θυμίζουμε ότι το «οικόπεδο» 6 της κυπριακής ΑΟΖ είναι ένα από αυτά που διεκδικεί ρητά η τουρκική αστική τάξη, ως «μέρος της τουρκικής υφαλοκρηπίδας». Από το 2017, μάλιστα, η Αγκυρα έχει «επισημοποιήσει» τις απαράδεκτες διεκδικήσεις της και με σχετική επιστολή στον ΟΗΕ, στην οποία διαμήνυε ότι οι άδειες για έρευνες που εκδίδει η κυπριακή κυβέρνηση «δεν παράγουν νομικά αποτελέσματα επί των ipso facto and ab initio κυριαρχικών δικαιωμάτων της Τουρκίας επί της υφαλοκρηπίδας για την έρευνα και εξόρυξη των φυσικών πόρων της», και ότι η Τουρκία «δεν θα επιτρέψει σε ξένες εταιρείες να πραγματοποιήσουν μη εξουσιοδοτημένες έρευνες υδρογονανθράκων και δραστηριότητες εξόρυξης στη δική της υφαλοκρηπίδα».

Στη Δαμασκό ο Κύπριος ΥΠΕΞ

Στην ενεργειακή σκακιέρα της «γειτονιάς» επιδρούν φυσικά όλες οι ραγδαίες εξελίξεις και στη Συρία, της οποίας ο νέος τζιχαντιστής Πρόεδρος έχει ήδη σπεύσει να εκφράσει ετοιμότητα συνεργασίας με την Τουρκία, ακόμα και για την ανακήρυξη ΑΟΖ.

Ολα αυτά ενώ με τη «νέα ηγεσία» της Δαμασκού τρέχουν να συνομιλήσουν άπαντες: Χτες έφτασε στην κατεστραμμένη συριακή πρωτεύουσα και ο Κύπριος ΥΠΕΞ Κωνσταντίνος Κόμπος, και μετά από δίωρη σχεδόν συνάντηση με τον τζιχαντιστή Πρόεδρο Αχμεντ Αλ Σαράα έκανε λόγο για «αποτελέσματα θετικά, ενθαρρυντικά».

Οπως είπε, στόχος της επίσκεψης «ήταν να εκφράσουμε τη βούληση της Κυπριακής Δημοκρατίας να συνδράμει με μια θετική ατζέντα σε μια θετική προοπτική για τη Συρία μετά την πτώση του καθεστώτος Ασαντ, τόσο στο διμερές επίπεδο όσο και εντός της ΕΕ (...) να υποβοηθήσουμε στη μετάβαση της Συρίας πίσω στη διεθνή κοινότητα, ως πλήρες μέλος, με τη νομιμοποίηση η οποία αναμένεται και απαιτείται».

Αφού ανέφερε πως χρειάζεται «να υπάρχουν οι βασικές αρχές της καλής γειτονίας, ο σεβασμός στην εδαφική ακεραιότητα και στην κυριαρχία των κρατών», είπε ότι έγινε «εκτενής συζήτηση» για το πώς η Λευκωσία θα μπορούσε να βοηθήσει στην παραπάνω κατεύθυνση, τονίζοντας ότι «προσδοκούμε σε μια εποικοδομητική συνέχεια αυτής της προσπάθειας» και ότι «η ασφάλεια, η σταθερότητα και η πρόοδος» της Συρίας «είναι κάτι το οποίο επηρεάζει και αφορά και την Κυπριακή Δημοκρατία (...) και, ως εκ τούτου, εμείς θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να βοηθήσουμε αυτήν την προσπάθεια, πάντα βέβαια στο πλαίσιο της αμοιβαιότητας, των κοινών συμφερόντων και του κοινού ενδιαφέροντος για την ασφάλεια και σταθερότητα της περιοχής».


Α. Μ.