Αντιθέσεις και διεργασίες στο εσωτερικό του ευρωατλαντικού μπλοκ, τόσο μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ - Βρετανίας, όσο και εντός της ίδιας της ΕΕ, εντείνουν ο ανταγωνισμός για την «επόμενη μέρα» της ιμπεριαλιστικής σύγκρουσης και τη μοιρασιά της λείας στην Ουκρανία και συνολικότερα στην Ανατολική Ευρώπη, καθώς και η επιδίωξη της κυβέρνησης Τραμπ να μεταχειριστεί όλα τα μέσα εναντίον αντιπάλων, αλλά και «συμμάχων», για να διασφαλίσει τη θέση των αμερικανικών μονοπωλίων στον ιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό για τη διεθνή πρωτοκαθεδρία.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Ουάσιγκτον οξύνει παραπέρα την κόντρα με τη σημερινή ηγεσία της Ουκρανίας: Μετά την «επεισοδιακή» συνάντηση του Αμερικανού Προέδρου, Ντ. Τραμπ, με τον Ουκρανό ομόλογό του, Β. Ζελένσκι την περασμένη Παρασκευή στον Λευκό Οίκο, οι ΗΠΑ προχωρούν πλέον σε παύση της στρατιωτικής βοήθειας προς το Κίεβο.

Την ίδια στιγμή οι Ευρωπαίοι ηγέτες που συναντήθηκαν στο Λονδίνο την Κυριακή, αποφάσισαν να συνεχίσουν τον εξοπλισμό του Κιέβου και να αυξήσουν δραστικά τις στρατιωτικές τους δαπάνες. Στην ίδια κατεύθυνση κινείται και η ΕΕ, ενόψει και της αυριανής Συνόδου Κορυφής (βλ. διπλανό θέμα).

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ διέταξε «να κάνουμε παύση και να επανεξετάσουμε τη βοήθειά μας» προς την Ουκρανία, ώστε «να εξασφαλίσουμε ότι συμβάλλει στην αναζήτηση λύσης» στη σύγκρουση, σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο.

Από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φλεβάρη του 2022 έως τις 20/1/2025, επί κυβέρνησης Μπάιντεν και με τις ψήφους Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων, οι ΗΠΑ παρείχαν στο Κίεβο στρατιωτική βοήθεια αξίας 66,5 δισ. δολαρίων, σύμφωνα με στοιχεία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Το Κρεμλίνο εξέφρασε ικανοποίηση για την παύση, λέγοντας πως «θα είναι η καλύτερη συμβολή στην υπόθεση της ειρήνης», αλλά διευκρίνισε ότι η Ρωσία πρέπει να έχει καθαρή εικόνα για τις λεπτομέρειες.

Ταυτόχρονα ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμ. Πεσκόφ, σχολίασε την κόντρα Τραμπ - Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο, λέγοντας ότι «το καθεστώς του Κιέβου και ο Ζελένσκι επιθυμούν τη συνέχιση του πολέμου» και «είναι πολύ σημαντικό κάποιος να πιέσει τον ίδιο τον Ζελένσκι για να αλλάξει τη θέση του». «Αν μπορούν να το κάνουν οι Ευρωπαίοι, θα πρέπει να τους αναγνωριστεί και να σχολιαστεί θετικά», επισήμανε.

Η απόφαση των ΗΠΑ «σημαίνει ότι είναι πλέον ευθύνη της Ευρώπης να κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να διασφαλίσει ότι η Ουκρανία είναι σε θέση να κρατήσει την πρώτη γραμμή κατά της Ρωσίας», δήλωσε χτες ο Γάλλος ΥΠΕΞ, Ζ. Ν. Μπαρό, προσθέτοντας ότι «ήρθε η ώρα η Ευρώπη να ξεφύγει από την εξάρτησή της από τα αμερικανικά όπλα».

Η Ουκρανία έχει απόθεμα όπλων που θα διαρκέσει έξι μήνες «ακόμη και χωρίς τη συνεπή βοήθεια από τις ΗΠΑ, αλλά φυσικά θα είναι πολύ πιο δύσκολο», δήλωσε μέλος της επιτροπής Αμυνας του ουκρανικού κοινοβουλίου.

Ο δε πρωθυπουργός, Ντ. Σμίχαλ, επεσήμανε ότι η Ουκρανία εξακολουθεί να έχει τα μέσα για να υποστηρίξει τις στρατιωτικές δυνάμεις της στο μέτωπο και εξετάζει εναλλακτικές με τους Ευρωπαίους για την αντικατάσταση της αμερικανικής βοήθειας, προσθέτοντας ότι το Κίεβο θα κάνει το παν για να διατηρήσει τη σχέση με την Ουάσιγκτον.

Ανώτατοι αξιωματούχοι της αμερικανικής κυβέρνησης δήλωσαν ότι οι ΗΠΑ χρειάζονται έναν Ουκρανό Πρόεδρο που είναι «πρόθυμος» να εξασφαλίσει «διαρκή ειρήνη» με τη Ρωσία, καθώς ο Ζελένσκι δεν φαίνεται έτοιμος για αυτό.

«Χρειαζόμαστε έναν ηγέτη με τον οποίο μπορούμε να διαπραγματευτούμε, να διαπραγματευτεί στο τέλος με τους Ρώσους. Αν γίνει σαφές ότι προσωπικά ή πολιτικά κίνητρα του Προέδρου Ζελένσκι διαφέρουν από τον τερματισμό των μαχών στη χώρα του, τότε έχουμε πραγματικό πρόβλημα», είπε ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Λευκού Οίκου Μ. Γουόλτς.

«Κάτι πρέπει να αλλάξει. Είτε πρέπει να συνέλθει και να επιστρέψει στο τραπέζι δείχνοντας ευγνωμοσύνη, είτε κάποιος άλλος πρέπει να ηγηθεί της χώρας να το κάνει αυτό», επισήμανε ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Μ. Τζόνσον.

Την αντίδραση του Ντ. Τραμπ προκάλεσε η δήλωση του Ουκρανού Προέδρου, ότι μια συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου «είναι ακόμη πολύ, πολύ μακριά», προσθέτοντας ότι αναμένει να συνεχίσει να λαμβάνει αμερικανική υποστήριξη παρά τις τεταμένες σχέσεις.

«Αυτή είναι η χειρότερη δήλωση που θα μπορούσε να κάνει ο Ζελένσκι και η Αμερική δεν θα το ανεχτεί για πολύ ακόμα! Είναι αυτό που έλεγα, αυτός ο τύπος δεν θέλει να υπάρξει ειρήνη όσο έχει την υποστήριξη της Αμερικής», είπε.

Παράλληλα ο Τραμπ τα έβαλε με την Ευρώπη που «δήλωσε ευθέως ότι δεν μπορεί να κάνει τη δουλειά χωρίς τις ΗΠΑ. Πιθανώς δεν είναι και η καλύτερη δήλωση που θα έπρεπε να έχει γίνει για επίδειξη δύναμης απέναντι στη Ρωσία. Τι σκέφτονται;».

Σε άλλη δήλωση κατηγόρησε την ΕΕ ότι «έχει ξοδέψει περισσότερα χρήματα για να αγοράσει ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο από ό,τι έχει ξοδέψει για την υπεράσπιση της Ουκρανίας - ΚΑΤΑ ΠΟΛΥ!».

Πάντως χθες ο Β. Ζελένσκι εμφανίστηκε έτοιμος μαζί με την ομάδα του «να εργαστούμε υπό την ισχυρή ηγεσία του Προέδρου Τραμπ, για να πετύχουμε μια ειρήνη που θα έχει διάρκεια», όπως ανέφερε σε ανάρτησή του.

Αναγνώρισε ότι η συνάντηση της Παρασκευής στον Λευκό Οίκο «δεν πήγε όπως θα έπρεπε» και «θα θέλαμε η μελλοντική συνεργασία και επικοινωνία να είναι εποικοδομητική».

«Η Ουκρανία είναι έτοιμη να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων το συντομότερο δυνατό για να φέρει πιο κοντά τη διαρκή ειρήνη», δήλωσε ο Ζελένσκι.

Λίγες μέρες μετά τις καταγγελίες του Τραμπ ότι ο Ζελένσκι δεν θέλει μια άμεση εκεχειρία, η οποία θα μπορούσε στη συνέχεια να οδηγήσει σε μια «ειρηνευτική» συμφωνία, ο Ουκρανός Πρόεδρος δήλωσε ότι «είμαστε έτοιμοι να εργαστούμε γρήγορα για τον τερματισμό του πολέμου και τα πρώτα στάδια θα μπορούσαν να είναι η απελευθέρωση των κρατουμένων και η εκεχειρία στον ουρανό - απαγόρευση των πυραύλων, των μη επανδρωμένων αεροσκαφών μεγάλου βεληνεκούς, των βομβών σε ενεργειακές και άλλες πολιτικές υποδομές - και η άμεση εκεχειρία στη θάλασσα, αν η Ρωσία κάνει το ίδιο. Στη συνέχεια θέλουμε να προχωρήσουμε πολύ γρήγορα σε όλα τα επόμενα στάδια και να συνεργαστούμε με τις ΗΠΑ για να συμφωνήσουμε σε μια ισχυρή τελική συμφωνία».

Οι παραπάνω αναφορές «κουμπώνουν» επίσης και σε ένα περίγραμμα πρότασης εκεχειρίας σε αέρα, θάλασσα και ενεργειακές υποδομές που παρουσιάστηκε από το Παρίσι ως μία πρόταση Γαλλίας και Βρετανίας, παρότι δεν επιβεβαιώθηκε από το Λονδίνο.

Ο Ζελένσκι επανέλαβε επίσης ότι είναι έτοιμος να υπογράψει με τις ΗΠΑ τη συμφωνία για τα ορυκτά της Ουκρανίας «ανά πάσα στιγμή και σε οποιαδήποτε βολική μορφή».

Στη συγκρότηση μιας «Συμμαχίας Προθύμων» προχωρούν Βρετανία και χώρες της ΕΕ, προκειμένου να διασφαλίσουν τα συμφέροντά τους στην «επόμενη μέρα» της Ουκρανίας, προωθώντας «εγγυήσεις ασφαλίσεις» για το Κίεβο με αμεσότερη στρατιωτική εμπλοκή μετά από μία πιθανή εκεχειρία.

Αυτή ήταν η βασική συμφωνία των Ευρωπαίων ηγετών που συναντήθηκαν την Κυριακή στο Λονδίνο μετά από κάλεσμα του Βρετανού πρωθυπουργού, Κιρ Στάρμερ, που μαζί με τον Γάλλο Πρόεδρο Εμ. Μακρόν ετοιμάζουν «σχέδιο εκεχειρίας» για να το παρουσιάσουν στον Ντ. Τραμπ, το οποίο «θα συζητηθεί με τις ΗΠΑ και θα το προχωρήσουμε μαζί».

Οι ηγέτες που συμμετείχαν - Βρετανίας, Γαλλίας, Ιταλίας, Γερμανίας, Πολωνίας, Τσεχίας, Ρουμανίας, Ισπανίας, Ολλανδίας, Σκανδιναβικών και Βαλτικών χωρών - καθώς και ο γγ του ΝΑΤΟ, η πρόεδρος της Κομισιόν, ο ΥΠΕΞ της Τουρκίας, ο Καναδός πρωθυπουργός, συμφώνησαν σε 4 βασικά βήματα με στόχο «να ισχυροποιήσουμε τη θέση της Ουκρανίας ώστε να διαπραγματευτεί από θέση ισχύος»:

-- Να διατηρηθεί η ροή της στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία, όσο ο πόλεμος συνεχίζεται και να αυξηθεί η οικονομική πίεση στη Ρωσία.

-- Μια «βιώσιμη ειρήνη» θα πρέπει να διασφαλίζει την κυριαρχία και ασφάλεια της Ουκρανίας και θα πρέπει να είναι στο τραπέζι για τις «ειρηνευτικές» συνομιλίες.

-- Σε περίπτωση ειρηνευτικής συμφωνίας, ο ρόλος των Ευρωπαίων θα είναι να «αποτρέψουν» μια μελλοντική εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και θα συνεχίσουν να ενισχύουν την Αμυνα της Ουκρανίας.

-- Η «Συμμαχία των Προθύμων» δημιουργείται για να υπερασπιστεί μια συμφωνία στην Ουκρανία και να εγγυηθεί την «ειρήνη», ενώ «ένας αριθμός χωρών» θέλουν να είναι μέρος του σχεδίου που αναπτύσσεται.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι το Λονδίνο θα δώσει το «πράσινο φως» στην Ουκρανία να χρησιμοποιήσει 1,6 δισ. λίρες από τη χρηματοδότηση για εξαγωγές της χώρας, για να αγοράσει πάνω από 5.000 πυραύλους για την αεράμυνά της. Οι πύραυλοι αυτοί θα κατασκευαστούν στο Μπέλφαστ, δημιουργώντας θέσεις εργασίας στο Ηνωμένο Βασίλειο, ανέφερε ο Στάρμερ.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός ανέφερε ότι οι «πρόθυμοι» θα ενισχύσουν τις προσπάθειές τους, με την αίσθηση του κατεπείγοντος, ενώ επανέλαβε ότι το Λονδίνο παραμένει δεσμευμένο να υποστηρίξει την προσπάθεια αυτή με «μπότες στο έδαφος και αεροπλάνα στον αέρα».

«Η Ευρώπη πρέπει να σηκώσει το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς, αλλά για να υπερασπιστεί την ειρήνη στην ήπειρό μας και για να πετύχει, αυτή η προσπάθεια πρέπει να υποστηριχθεί σθεναρά από τις ΗΠΑ», είπε.

«Συμφωνούμε με τον Πρόεδρο Τραμπ για την επείγουσα ανάγκη για διαρκή ειρήνη. Τώρα πρέπει να το πετύχουμε μαζί», συμπλήρωσε. Οι ηγέτες συμφώνησαν να συναντηθούν ξανά σύντομα.

Η Βρετανία θα διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στη «Συμμαχία των Προθύμων» «με - αν είναι απαραίτητο, και μαζί με άλλους - μπότες στο έδαφος και αεροπλάνα στον αέρα», είπε ο Στάρμερ και παράλληλα με τη συνεργασία μας για την αεράμυνα, «διπλασιάζουμε τη στρατιωτική βοήθεια».

Ηδη φέτος «έχουμε ανεβάσει την υποστήριξή μας σε επίπεδα ρεκόρ», ανέφερε, ενώ το Σάββατο το Λονδίνο συμφώνησε ένα νέο δάνειο ύψους 2,2 δισ. λιρών για το Κίεβο, το οποίο θα υποστηρίζεται «από τα κέρδη από τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία».

Σε τηλεφωνική επικοινωνία ο ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Μ. Ρούμπιο ευχαρίστησε τον Βρετανό ομόλογό του, Ντ. Λάμι, για τον ρόλο της Βρετανίας στην ενθάρρυνση της Ευρώπης να αυξήσει τις δαπάνες για την Αμυνα και να πιέσει για «ειρήνη» στην Ουκρανία.

Ο Γάλλος Πρόεδρος, Εμ. Μακρόν, παρουσίασε πρόταση για κατάπαυση του πυρός ενός μήνα στην Ουκρανία που θα αφορά επιθέσεις από «αέρoς, στη θάλασσα και σε ενεργειακές υποδομές». Ωστόσο, το Λονδίνο τόνισε πως δεν έχει συμφωνηθεί ακόμη μια τέτοια πρόταση.

Μετά την ολοκλήρωση της συνόδου στο Λονδίνο, η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζ. Μελόνι παρέμεινε επιφυλακτική ως προς την πρόταση για αποστολή ευρωπαϊκών στρατιωτικών δυνάμεων και ξεκαθάρισε ότι «η παρουσία ιταλικών δυνάμεων στην Ουκρανία δεν ήταν ποτέ στην ημερήσια διάταξη». Επανέφερε την πρότασή της για μια σύνοδο Ευρώπης - ΗΠΑ «για την οποία εργάζεται η Ιταλία».

Ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Χ. Φιντάν, υποστηρίζει ότι η συμβολή της χώρας του τόσο σε πιθανή «ειρηνευτική» συμφωνία στην Ουκρανία όσο και στην ανασυγκρότηση της αρχιτεκτονικής ασφάλειας της Ευρώπης είναι σημαντική, και πως ο Τούρκος Πρόεδρος Ρ. Τ. Ερντογάν έχει ένα «όραμα» για αυτό.

Η Ρωσία τάσσεται «κατηγορηματικά εναντίον» της ανάπτυξης ευρωπαϊκών στρατευμάτων στο έδαφος της Ουκρανίας, τόνισε ο Μ. Ουλιάνοφ, αντιπρόσωπος της Μόσχας στους διεθνείς οργανισμούς στη Βιέννη, τονίζοντας πως η ΕΕ «δεν είναι αμερόληπτη».