«Χρονικό» του Γιάννη Ρίτσου στο «104» | ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

(Σκηνή: ένα ορισμένο, ή οποιοδήποτε, ελληνικό νησί, - όχι η Σάμος - με αρκετά πεύκα, αμπέλια, μικρομάγαζα, Σαββατόβραδα, Κυριακές, Δευτέρες και χωροφύλακες, με τα απαραίτητα σακατεμένα μάρμαρα και με μια ολόκληρη ιωνική κολώνα, τεράστια και πανύψηλη. Χρόνος: χειμωνιάτικο μεσημέρι ως αργά τη νύχτα. Πρόσωπα: εσείς, εγώ, οποιοιδήποτε Ελληνες ή, γενικά, άνθρωποι του καιρού μας).

Με τα παραπάνω λόγια ορίζει ο Γιάννης Ρίτσος τον τόπο, τον χρόνο και τους πρωταγωνιστές του «Χρονικού» του, που ανήκει στην «Τέταρτη Διάσταση».

Αυτή την ποιητική σύνθεση παρακολουθήσαμε να «ζωντανεύει» η θεατρική ομάδα CaVa στο Θέατρο «104», κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 9 το βράδυ. Μια παράσταση που αφήνει τον λόγο του ποιητή να ακουστεί, επιλέγοντας με την εμπνευσμένη σκηνοθεσία της να αποτυπωθούν στίχοι, εικόνες, σκέψεις του Ρίτσου, που έχουν πολλά να μας πουν και στο σήμερα. Μια παράσταση που φανερώνει τη βαθιά μελέτη του λόγου του ποιητή.

Μαζί με τον Βασίλη Καλφάκη, που είναι και ο σκηνοθέτης, την Σάντρα Λειβαδάρα, τον Γιώργο Σύρμα και την Γιώτα Φέστα περιπλανηθήκαμε στο σύμπαν του ποιητή. Σε μια παράσταση που μιλά για το Χρέος, τη Μνήμη που καταλήγει να είναι άχρηστη όταν δεν γίνεται πείρα και διαφοροποιημένη πράξη. Μια παράσταση για το παρόν, το παρελθόν, αλλά κυρίως το μέλλον...

Οπως σημειώνει, μεταξύ άλλων, ο σκηνοθέτης Β. Καλφάκης: «"Οπου και να σας βρίσκει το κακό, αδελφοί όπου και να θολώνει ο νους σας μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό και μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη...".

Πριν επτά χρόνια, σε ένα αφιέρωμα για τον Γιάννη Ρίτσο, ο μεγάλος σκηνίτης του θεάτρου μας, Βασίλης Παπαβασιλείου, πρόσθετε με θάρρος στον περιβόητο στίχο του Οδυσσέα Ελύτη και το όνομα του Μονεμβασίτη ποιητή: "Μνημονεύετε και Γιάννη Ρίτσο". Τώρα λοιπόν που στα ερείπια του καιρού, προστέθηκαν και τα ερείπια του πολέμου, μνημονεύουμε και εμείς Γιάννη Ρίτσο. Μέσα σε δίσεκτους χρόνους ακατάσχετης αυτοαναφορικότητας, ίσως οφειλή ελάχιστη του θεάτρου να είναι η Ποίηση. Η Ποίηση στο Μνημονικό μας ως Χρέος. Και είναι η έννοια του Χρέους που επιστρέφει συνεχώς στο Χρονικό, μία σύνθεση μοναδική μέσα στην περιβόητη Τέταρτη Διάσταση.

Εκεί εξιστορείται το χρονικό της πολιτείας που εν δυνάμει προσωπογραφεί την Ελλάδα ως πραγματικότητα μέσα στο πέρασμα του χρόνου.

Το ερώτημα που θέτουμε σήμερα ως καλλιτέχνες και "άνθρωποι του καιρού μας" είναι κατά πόσο η πολιτεία αυτή μέσα στο Χρονικό είναι κτήμα του παρελθόντος ή εν τέλει διαθλάται και στο μέλλον, στο δικό μας παρόν δηλαδή, της τρίτης δεκαετίας του 21ου αιώνα.

Μείζονος σημασίας μορφή μέσα στο έργο αναδύεται ο Ταμίας του σωματείου "Πυθαγόρας". Αυτός "που κοιτούσε τόσο οικεία τα απόμακρα κ' εξοφλούσε με το χρυσάφι των άστρων, που άλλωστε δεν είταν και δικό του, τα άγνωστα ακόμη χρέη ανθρώπων και αιώνων"...».