Με έδρα το Νεστόριο Καστοριάς, περπάτησαν στα χνάρια του ΔΣΕ και ολοκλήρωσαν το πρόγραμμά τους με επίσκεψη στο Γεντί Κουλέ της Θεσσαλονίκης.

Στόχος του τριημέρου ήταν να έρθουν τα μέλη και οι φίλοι του Κόμματος σε επαφή με την Ιστορία σημαντικών στιγμών της ταξικής πάλης στη χώρα μας, με την Ιστορία του ΚΚΕ, τη στάση και συμβολή του σ' αυτόν τον αγώνα, τα συμπεράσματα που προκύπτουν και αποτελούν οδηγό για τη σημερινή δράση του Κόμματος, συνολικά του εργατικού - λαϊκού κινήματος.

Την πρώτη μέρα οι εκπαιδευτικοί από την Κεντρική Μακεδονία, με τη σημαντική συμβολή της Τομεακής Οργάνωσης Καστοριάς - Βοΐου, ξεναγήθηκαν στην αντάρτικη νοσοκομειούπολη στον Γράμμο. Αντίκρισαν το τιτάνιο έργο του ΔΣΕ, ο οποίος έχτισε μια ολόκληρη πολιτεία μέσα στο δάσος, σε υψόμετρο 1.400 μ., ξεπερνώντας κάθε δυσκολία και δίνοντας τη δυνατότητα στις υγειονομικές υπηρεσίες του να επιτελέσουν ένα μοναδικό έργο, περιθάλποντας πάνω από 5.000 τραυματίες τις 70 μέρες λειτουργίας του νοσοκομείου. Στην ομιλία του κατά την ξενάγηση ο Κ. Χατζηδαμιανός, Γραμματέας της ΤΕ Καστοριάς - Βοΐου του ΚΚΕ, αναφέρθηκε σε διάφορες πλευρές αυτού του αγώνα που δόθηκε στον Γράμμο, π.χ. στους 150 κτίστες και μαραγκούς που συμμετείχαν στις εργασίες κατασκευής του Νοσοκομείου, στους πάνω από 400 γιατρούς, νοσηλευτές και στο υπόλοιπο προσωπικό που έσωσαν εκατοντάδες ανθρώπινες ζωές, καθώς και στην ξεχωριστή δουλειά των τραυματιοφορέων, οι οποίοι ακούραστα μετέφεραν τους τραυματίες ολόκληρα χιλιόμετρα μέσα από δύσβατες περιοχές. Επίσης, έδειξε στον χώρο τους θαλάμους και τα καταφύγια που είχαν κατασκευαστεί δίπλα από κάθε θάλαμο. Με μεγάλο ενδιαφέρον πραγματοποιήθηκε και η επίσκεψη σε καταρράκτη που βρισκόταν κοντά στην περιοχή και ο οποίος αξιοποιήθηκε για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, ώστε να παρέχεται ηλεκτροφωτισμός στα χειρουργεία και όχι μόνο. Ενα μοναδικό έργο, στην πραγματικότητα το πρώτο υδροηλεκτρικό στην Ελλάδα.

Ιδιαίτερη και συγκινητική στιγμή αποτέλεσε η επίσκεψη στον χώρο όπου βρέθηκε πρόσφατα το οργανωμένο νεκροταφείο του νοσοκομείου. Ενα σπουδαίο στοιχείο, που δείχνει τον σεβασμό του ΔΣΕ προς τους νεκρούς, την ίδια ώρα που ο αστικός στρατός άνοιγε λάκκους για να τους εξαφανίσει.

Η πρώτη μέρα συμπληρώθηκε με ένα όμορφο λαϊκό γλέντι που επιμελήθηκε η Οργάνωση Καστοριάς - Βοΐου, χαρίζοντας σε όλους μια βραδιά με λαϊκά και αντάρτικα τραγούδια, βγαλμένα μέσα από τις δυσκολίες, τους πόνους, τις χαρές και τους αγώνες του λαού.

Την επόμενη μέρα πραγματοποιήθηκε επίσκεψη στο Μουσείο - Μνημείο των ΕΑΜ - ΕΛΑΣ - ΔΣΕ στο Νεστόριο. Την ξενάγηση έκανε ο Κ. Σταμπολίδης, μέλος της Επιτροπής Μουσείων και Μνημείων της ΚΕ του ΚΚΕ, ο οποίος αναφέρθηκε στην εθελοντική προσφορά δεκάδων μελών και φίλων του Κόμματος για την ετοιμασία του, αλλά και στα ιστορικά στοιχεία από τη δράση του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ στο Νεστόριο και του ΔΣΕ στον Γράμμο, ενημερώνοντας και για τα υπόλοιπα μουσεία και μνημεία της περιοχής, σε Φλώρινα και Καστοριά, που αξίζει να επισκεφτεί κανείς, για να έχει συνολική εικόνα από τη δράση του Κόμματος στην περιοχή καθ' όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 1940.

Στο πλαίσιο του διημέρου πραγματοποιήθηκε επίσκεψη και στον Νεολιθικό Λιμναίο Οικισμό στο Δισπηλιό Καστοριάς, μια μοναδική περιοχή, όπου χάρη στην ακούραστη προσπάθεια του κομμουνιστή καθηγητή Προϊστορικής Αρχαιολογίας του ΑΠΘ, Γ. Χουρμουζιάδη, αναδείχθηκε και αναπαραστάθηκε ένας πολιτισμός που υπήρχε στην περιοχή 7.500 χρόνια πριν. Ενας πολιτισμός που μας γυρνάει πίσω σε μια εποχή όπου δεν υπήρχε ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής και εξαιτίας αυτού του γεγονότος δεν υπήρχαν τάξεις στην κοινωνία, ούτε κράτος, επιβεβαιώνοντας και από αυτήν τη σκοπιά ότι οι ανθρώπινες κοινωνίες εξελίσσονται, παρ' όλα τα εμπόδια που θέτουν πάντα οι απερχόμενες από το ιστορικό προσκήνιο κυρίαρχες τάξεις.

Μετά το διήμερο στο Νεστόριο οι ιστορικές επισκέψεις ολοκληρώθηκαν με ξενάγηση στις φυλακές του Γεντί Κουλέ, η οποία έγινε από την Χρ. Κοφίνα, εκπαιδευτικό και μέλος της ΤΕ Εκπαιδευτικών Κ. Μακεδονίας του ΚΚΕ, και τον Γ. Δελή, συνταξιούχο εκπαιδευτικό και βουλευτή Α' Θεσσαλονίκης του Κόμματος. Οι δεκάδες εκπαιδευτικοί της Θεσσαλονίκης που συμμετείχαν ενημερώθηκαν για την Ιστορία του Γεντί Κουλέ, στο οποίο φυλακίστηκαν χιλιάδες πολιτικοί κρατούμενοι, λαϊκοί αγωνιστές, μέλη και στελέχη του ΚΚΕ, σε όλη την περίοδο από τη βασιλομεταξική δικτατορία μέχρι και την περίοδο της χούντας των συνταγματαρχών. Είδαν τους θαλάμους των κρατούμενων, τον χώρο του επισκεπτηρίου και τα κελιά απομόνωσης των κρατουμένων, ενώ στη συνέχεια επισκέφτηκαν και το μέρος όπου εντοπίστηκαν οι ομαδικοί τάφοι εκτελεσμένων στον χώρο του Πάρκου - Μνημείου Εθνικής Αντίστασης στις Συκιές. Επίσης άκουσαν πολλές ιστορίες ηρωισμού, αυτοθυσίας και αλληλεγγύης μεταξύ των αγωνιστών φυλακισμένων, πίστης στον δίκαιο αγώνα που έδιναν, κάτι που τους οδήγησε μέχρι και την τελευταία στιγμή της ζωής τους, πριν το εκτελεστικό απόσπασμα, να μην κάνουν βήμα πίσω από τα ιδανικά τους, να μην υπογράψουν δήλωση μετάνοιας με αντάλλαγμα τη ζωή τους.