Το «shutdown» σε ένα διυλιστήριο αποτελεί μια εξαιρετικά σύνθετη διαδικασία, που απαιτεί μεγάλο χρόνο προετοιμασίας για τη σωστή οργάνωση των εργασιών και τον συντονισμό των διαφόρων ομάδων εργαζομένων, οι οποίοι μπορεί να φτάσουν και τους 3.000 στη συγκεκριμένη περίπτωση! Από αυτούς περίπου 2.500 εργαζόμενοι θα συμμετέχουν στη διαδικασία περιστασιακά, μέσω εργολάβων, που σημαίνει ότι είναι ανεπαρκώς ή και καθόλου εξοικειωμένοι με τον συγκεκριμένο χώρο εργασίας και τις ιδιαίτερες απαιτήσεις του. Ακόμα χειρότερα, σύμφωνα με καταγγελίες απασχολούνται και εργαζόμενοι που δεν έχουν καν εμπειρία από τις συγκεκριμένες εργασίες, καθώς έρχονται από άλλους κλάδους!

Καταλυτικά επιδρά η πίεση που ασκείται για να γίνουν οι εργασίες γρήγορα, κάτι που φέρνει υπερεντατικοποίηση της εργασίας, αυξάνοντας κατακόρυφα τους κινδύνους.

Επομένως τα 12ωρα, πολλές φορές και τα 13ωρα και 14ωρα δουλειάς (!) είναι αποτέλεσμα των ασφυκτικών χρονοδιαγραμμάτων που θέτει η διοίκηση των ΕΛΠΕ, καθώς «shutdown» σημαίνει σταμάτημα της παραγωγής, δηλαδή της κερδοφόρας λειτουργίας τους.

Γι' αυτό και επιχειρεί να εμποδίσει τις παρεμβάσεις των κλαδικών Συνδικάτων Μετάλλου και Ενέργειας Αττικής, που αναπτύσσουν δράση ενάντια στην εργοδοτική ασυδοσία, απαιτώντας αξιοπρεπείς συνθήκες δουλειάς και μεροκάματα.

Υπενθυμίζεται ότι σε λίγες μέρες και συγκεκριμένα στις 8 Μάη συμπληρώνονται 10 χρόνια από τη μέρα που λαμπάδιασαν οι άλλες εγκαταστάσεις των ΕΛΠΕ, στον Ασπρόπυργο, όπου και πάλι ήταν σε εξέλιξη εργασίες συντήρησης. Ο τραγικός απολογισμός ήταν 4 νεκροί εργάτες. Με τις μνήμες λοιπόν να είναι νωπές και με τις τότε καταγγελίες να είναι και σήμερα επίκαιρες, αφού τα 12ωρα και 13ωρα ήταν η «κανονικότητα» που οδήγησε στο έγκλημα, η διεκδίκηση των σωματείων αποκτά χαρακτήρα ζωής και θανάτου.

Το καθημερινό βίωμα αυτής της βαρβαρότητας, που στραγγαλίζει τον ελεύθερο χρόνο, επιφέρει ανεπανόρθωτη φθορά στην υγεία των εργαζομένων και αυξάνει κατακόρυφα τους κινδύνους που τους απειλούν, προσπαθεί να αποτυπώσει ο «Ριζοσπάστης» συζητώντας με μόνιμους και εργολαβικούς εργαζόμενους. Είναι χαρακτηριστικό ότι η επικοινωνία μαζί τους γινόταν αναγκαστικά στο σχόλασμα το βράδυ, στο ελάχιστο κενό που μπορούσαν να βρουν για να κουβεντιάσουμε.

Από τη συζήτηση αναδείχθηκε καθαρά η επιλογή της εργοδοσίας για υπερεντατικοποίηση της εργασίας, προσπαθώντας παράλληλα να μεταφέρει την ευθύνη για την ασφάλεια στην εργασία στους ίδιους τους εργαζόμενους.

Οπως μας είπαν, οι απαιτούμενες και επιβαλλόμενες από τη διοίκηση - ξαφνικά και χωρίς προειδοποίηση - επισκέψεις ασφάλειας που καλείται να κάνει το τεχνικό προσωπικό αντιστοιχούν σε πάνω από 900 ώρες ανά επιβλέποντα, στόχος δηλαδή «άπιαστος».

Γνωρίζοντας μάλιστα η διοίκηση ότι αυτός ο στόχος είναι εκτός κάθε πραγματικότητας, ουσιαστικά μεταφέρει στο τεχνικό προσωπικό την ευθύνη, ακολουθώντας πιστά την κυβερνητική γραμμή και ψάχνοντας «σταθμάρχες» για τα «ατυχήματα» που έρχονται.

Σήμερα λοιπόν το τεχνικό προσωπικό, μηχανικοί και τεχνίτες, είναι μειωμένο κατά 50% από το 2023, λόγω εσωτερικών μετακινήσεων και συνταξιοδοτήσεων, επομένως έχει χάσει πολύτιμη και πολύχρονη πείρα σε περίπλοκες εργασίες. Αυτό το λειψό προσωπικό καλείται να εκτελέσει έναν όγκο εργασιών που υπερβαίνει κατά 40% αυτόν του προηγούμενου «shutdown»!

Εντέχνως η εργοδοσία αποφεύγει να καταρτίσει οργανογράμματα για τη συντήρηση, ώστε να μην εμφανίζει κενά και ως εκ τούτου να μη χρειάζεται να λογοδοτεί σε οποιοδήποτε σωματείο.

Οι δε προσλήψεις που ανακοινώνει δεν καλύπτουν ουσιαστικά κανένα κενό, αφού πρόκειται για μετακινήσεις εργαζομένων από τους εργολάβους σε μόνιμες θέσεις των ΕΛΠΕ. Από την άλλη, κάποιες από τις προσλήψεις γίνονται για θέσεις που δεν αφορούν πραγματικές εργασίες στο πεδίο.

Τέλος, ο σημερινός αυξημένος όγκος εργασιών οφείλεται κυρίως στις αποφάσεις της διοίκησης, που χρόνια αμελούσε και ανέβαλλε τις υποχρεωτικές από τον νόμο επιθεωρήσεις εξοπλισμού από «shutdown» σε «shutdown», με αποτέλεσμα ο περισσότερος εξοπλισμός να μην έχει επιθεωρηθεί από την έναρξη λειτουργίας του νέου εργοστάσιου, δηλαδή εδώ και 12 χρόνια, αντί για 10 που είναι το προβλεπόμενο! Ο λόγος των αναβολών ήταν η σύμπτυξη του χρόνου συντήρησης και άρα το ξεχείλωμα του χρόνου παραγωγικής λειτουργίας, με άλλα λόγια η διασφάλιση του μεγαλύτερου δυνατού κέρδους.

Χαρακτηριστικά είναι όσα μας μεταφέρει ο Λάμπρος Χατζάρας, εργολαβικός εργάτης στα διυλιστήρια και μέλος του ΔΣ του Συνδικάτου Μετάλλου Αττικής. Οπως λέει, πρόκειται για τεράστιες σε έκταση και ιδιαίτερα σύνθετες εργασίες συντήρησης, κατά τη διάρκεια των οποίων διακόπτεται η συνήθης παραγωγική δραστηριότητα. Πρακτικά στη διάρκεια αυτών των εργασιών οι εγκαταστάσεις της Ελευσίνας μετατρέπονται σε ένα απέραντο εργοτάξιο, με χιλιάδες εργαζόμενους εκτεθειμένους σε τοξικές ουσίες, εύφλεκτα υλικά και διαδικασίες ανύψωσης φορτίων και χειρισμού μηχανημάτων, ενώ μεγάλο μέρος των εργασιών εκτελείται σε ύψη και κλειστούς χώρους. Καταλαβαίνει κανείς την κρισιμότητα του συντονισμού όλων αυτών των εργαζομένων και των συνεργείων για το ζήτημα της ασφάλειας.

Πέραν του τακτικού προσωπικού των εγκαταστάσεων - συνεχίζει - η πλειοψηφία των εργατών που περνά καθημερινά την πύλη εργάζεται στα εργολαβικά συνεργεία. Σε πολλά συνεργεία είναι μικρό το ποσοστό (σε κάποια ακόμα και 20%) των εργατών που έχουν ειδίκευση - εκπαίδευση στις σχετικές εργασίες, ενώ στην πλειονότητά τους είναι νέοι ηλικιακά και προσλαμβάνονται χωρίς να έχουν καμία πείρα από εργασία σε βιομηχανικούς χώρους, πολύ περισσότερο σε διυλιστήριο. Οι προσλήψεις γίνονται με τη συνήθη πρακτική των εργολάβων, δηλαδή με αναγγελία πρόσληψης με τον κατώτατο μισθό και συμφωνημένο ένα ωρομίσθιο 7-8 ευρώ την ώρα, πάνω στο οποίο συμφωνείται ότι έχουν ενσωματωθεί τα σχετικά Δώρα, επιδόματα κ.λπ. Ετσι, η όποια ελάχιστη επιπλέον αμοιβή εμφανίζεται σαν «οικειοθελής εργοδοτική παροχή», μεγαλώνοντας με αυτόν τον τρόπο την κλεψιά. Από την άλλη, λόγω των ατομικών συμβάσεων υπάρχει κατακερματισμός και διαφοροποίηση των όρων πρόσληψης, γι' αυτό είναι πρακτικά δύσκολο να αποτυπωθεί το μέγεθος της κλοπής.

Υπό κανονικές συνθήκες οι προγραμματισμένες εργασίες θα απαιτούσαν 4 με 5 μήνες, όμως επιδιώκεται να εκπληρωθούν σε 3 μήνες όπως λένε. Ετσι, οι εγκαταστάσεις της Ελευσίνας λειτουργούν 24 ώρες τη μέρα, 7 μέρες τη βδομάδα, με δύο 12ωρες βάρδιες και με κάθε εργαζόμενο να δικαιούται ένα ρεπό τη βδομάδα.

Αυτή η «γαλέρα» «νομιμοποιείται» από το υπουργείο Εργασίας, που έχει ήδη δώσει «πράσινο φως» για πάνω από 65.000 ώρες υπερωριών πέραν των νόμιμων ορίων (150 ώρες ετησίως για κάθε εργαζόμενο) στο τακτικό προσωπικό των ΕΛΠΕ (493 εργαζόμενοι). Μάλιστα, το νομοθετικό πλαίσιο που έχουν συνδιαμορφώσει όλες οι κυβερνήσεις δεν επιτρέπει στις αρμόδιες υπηρεσίες να γνωρίζουν πόσοι εργολάβοι και με πόσο προσωπικό δραστηριοποιούνται στα διυλιστήρια! Είναι δηλαδή πλήρως ανεξέλεγκτοι.

Σε αυτές τις συνθήκες, η εντατικοποίηση χτυπάει καθημερινά «κόκκινο». Ενα εργολαβικό συνεργείο μπορεί να ολοκληρώνει 4 με 5 σύνθετες εργασίες αντικατάστασης εξοπλισμού με ταχύτατο ρυθμό. Με αυτά τα δεδομένα και με τις αποστάσεις που πρέπει να καλύψουν οι εργάτες για τη μετακίνησή τους, δεν εξασφαλίζεται επαρκής χρόνος ανάπαυσης. Ούτε καν το 11ωρο, που αν και η αστική νομοθεσία το χαρακτηρίζει «επαρκή χρόνο ανάπαυσης», στην πράξη είναι εντελώς αναντίστοιχο με την καταπόνηση που υφίστανται οι εργαζόμενοι.

Μιλώντας για τη δράση που έχουν αναπτύξει τα δύο Συνδικάτα, ο Λ. Χατζάρας αναφέρει ότι «από την πρώτη στιγμή έχουν αναδείξει το ζήτημα της υγείας και της ασφάλειας. Οι όροι λειτουργίας μετατρέπουν το διυλιστήριο και κατ' επέκταση μια ολόκληρη περιοχή σε απέραντη "κοιλάδα των Τεμπών". Τα εργατικά "ατυχήματα" είναι καθημερινά, ενώ υπάρχουν οι προϋποθέσεις να συμβούν πολύ σοβαρά, ακόμα και θανατηφόρα "ατυχήματα", λόγω των συνθηκών εργασίας που επιβάλλουν ΕΛΠΕ και εργολάβοι. Εχουμε προειδοποιήσει πολλές φορές εδώ στη Δυτική Αττική για τον κίνδυνο Βιομηχανικών Ατυχημάτων Μεγάλης Εκτασης.

Τα Συνδικάτα έχουμε διαμορφώσει τις απαιτήσεις μας με κριτήριο τις δικές μας ανάγκες, την προστασία της ζωής μας. Για να υλοποιηθούν, πρέπει να μειωθούν τα κέρδη των ΕΛΠΕ και των εργολάβων. Αλλος δρόμος δεν υπάρχει. Απαιτούμε 8ωρο, με αυξήσεις στα ημερομίσθια και με την αντίστοιχη διαβάθμιση για τεχνίτες - βοηθούς - ανειδίκευτους. Αυτοί οι δύο όροι, με πρώτο και κύριο το ζήτημα της διάρκειας της βάρδιας, είναι άρρηκτα δεμένοι και με την ασφάλεια. Πρώτον για να μειωθεί ο χρόνος που ο καθένας είναι εκτεθειμένος στο ανθυγιεινό περιβάλλον του διυλιστηρίου, ο χρόνος που εργάζεται με συσσωρευμένη κόπωση και μειωμένη δυνατότητα πρόληψης και ανταπόκρισης στον κίνδυνο, και δεύτερον για να εξασφαλιστεί ένα αξιοπρεπές ημερομίσθιο και να μη χρειάζεται να "σφίγγει τα δόντια" για 12 ώρες. Να μπει τέλος στην καταπάτηση συνολικά των δικαιωμάτων. Ιδιαιτέρα ξεχωρίζουμε το ζήτημα της συγκρότησης Μεικτών Επιτροπών Ελέγχου, με εκπροσώπηση και από τα δυο σωματεία και διευρυμένη αρμοδιότητα στα θέματα υγείας και ασφάλειας».

Είναι σαφές ότι από όλα αυτά έχουν να χάσουν ΕΛΠΕ και εργολάβοι, σημειώνει ο συνδικαλιστής και προσθέτει: «Μπορούμε με τον αγώνα μας και να πουλήσουμε ακριβότερα την εργατική μας δύναμη και να επιβάλουμε ορισμένα μέτρα για την προστασία της ζωής μας. Αυτό δείχνει η πείρα από τις κατακτήσεις των μεταλλεργατών, των οικοδόμων, των εργατών στο λιμάνι του Πειραιά και αλλού. Το κρισιμότερο όμως είναι να συνειδητοποιηθεί από πλατύτερα τμήματα συναδέλφων μας ότι το κυρίαρχο δίλημμα της περιόδου είναι αυτό που εκφράστηκε μέσα στις μεγαλειώδεις κινητοποιήσεις με το σύνθημα "ή τα κέρδη τους ή οι ζωές μας".

Απέναντί μας έχουμε έναν όμιλο και μια σειρά εργοδότες - εργολάβους που στηρίζουν τα κέρδη τους στον δικό μας κόπο. Από τη μία έχουμε τους εργάτες, πάνω στους οποίους στηρίζεται κάθε πλευρά της παραγωγικής δυνατότητας μιας τόσο σημαντικής μονάδας, που θα μπορούσε να καλύπτει ένα μεγάλο μέρος των ενεργειακών αναγκών του λαού. Από την άλλη, αυτοί οι ίδιοι οι εργαζόμενοι ζουν χειμώνα - καλοκαίρι με την ενεργειακή φτώχεια, καθώς στα χέρια τους καταλήγει ένα μικρό μέρος αυτού του προϊόντος, ως πανάκριβο εμπόρευμα (καύσιμα, Ενέργεια κ.λπ.), αφού έτσι καθορίζει το κέρδος των ομίλων.

Από τη μία, υπάρχουν οι προϋποθέσεις να μειωθεί ο εργάσιμος χρόνος και να εργαστούμε με ασφάλεια. Από την άλλη, γι' αυτούς όρος κερδοφορίας είναι η ένταση της εκμετάλλευσης με την επέκταση της εργάσιμης μέρας, θυσιάζοντας ακόμα και στοιχειώδη μέτρα.

Αυτά όλα θα τα συζητήσουμε με τους συναδέλφους μέσα και έξω από το διυλιστήριο. Θα τα συζητήσουμε με τη ματιά στην οργάνωση της διεκδίκησης και του αγώνα μας για να επιβάλουμε τη Σύμβαση. Οι μεθοδεύσεις της διοίκησης των ΕΛΠΕ για να εμποδίσει την παρουσία των συνδικαλιστών των σωματείων και τη συνέλευση των εργαζομένων θα αποτύχουν. Μπορούμε και πρέπει την 1η Μάη να "νεκρώσουμε" το διυλιστήριο και να ζωντανέψουμε για άλλη μια φορά τους δρόμους του αγώνα, που τόσο φοβούνται οι όμιλοι, τα κόμματά τους και το κράτος τους».