Αποκαλυπτικές εικόνες της καθημερινότητας μεταφέρουν στον «Ριζοσπάστη» Ελληνες φοιτητές
Ο αριθμός τους καλύπτει περίπου το 10% των Κυπρίων εισακτέων στα δημόσια πανεπιστήμια, και η επιλογή τους γίνεται με βάση τον βαθμό που είχαν στις πανελλαδικές εξετάσεις, κάτι που αποτελεί βασική προϋπόθεση για φοίτηση στα συγκεκριμένα τριτοβάθμια ιδρύματα.
Στα ιδιωτικά κριτήριο εισαγωγής αποτελεί το απολυτήριο Λυκείου, με βαθμολογική προτεραιότητα, με τα δίδακτρα να φτάνουν τα 10.000 ευρώ τον χρόνο για όλες τις προπτυχιακές σπουδές στις σχολές, εκτός της Ιατρικής, όπου διπλασιάζονται!
Η Κύπρος προέκυψε για την πλειοψηφία των Ελλήνων φοιτητών επειδή «δεν υπήρχαν άλλες επιλογές» στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, καθώς και από το γεγονός ότι οι σπουδές εκεί έμοιαζαν πιο «οικείες», παράλληλα με τη διαφημιστική προβολή που έχουν τα συγκεκριμένα πανεπιστήμια. Ωστόσο, πίσω από την ιλουστρασιόν «βιτρίνα» κρύβονται τα μεγάλα προβλήματα, όπως το κόστος για τις σπουδές και τη διαβίωση.
Το υπ' αριθμόν 1 πρόβλημα είναι το στεγαστικό, που έρχεται να προστεθεί στο συνολικά υψηλό κόστος ζωής. Για παράδειγμα, όλες οι Εστίες - εκτός από μία του Δημόσιου Πανεπιστημίου Κύπρου - είναι ιδιωτικές και κοστίζουν 500 - 800 ευρώ για δωμάτιο έως 30 τ.μ.! Η πληρότητα στις Εστίες φτάνει το 100% και οι ένοικοι φοιτητές πληρώνουν πριν την έναρξη των ακαδημαϊκών ετών.
Τα ενοίκια εκτός Εστιών είναι ακόμα πιο ακριβά, και δεν λείπουν οι περιπτώσεις φοιτητών που μέχρι να αποκτήσουν δωμάτιο μετακινούνται ως ...νομάδες σε σπίτια γνωστών και φίλων. Νοίκι που φτάνει τα 150 ευρώ υπάρχει ακόμα και στη δημόσια Εστία του Πανεπιστημίου Κύπρου, όπου τα διαθέσιμα δωμάτια είναι περίπου 200 για 8.000 έως 10.000 φοιτητές!
Αν συνυπολογίσει κανείς ότι σε πολλές Εστίες το νοίκι δεν περιλαμβάνει λογαριασμούς ρεύματος και νερού, ότι τα συγγράμματα δεν δίνονται δωρεάν, τα μηνιαία δίδακτρα, τις πληρωμές για επαναληπτικές εξετάσεις, ακόμα και το γεγονός ότι δεν υπάρχει δωρεάν φαγητό, το κόστος εκτοξεύεται σε χιλιάδες ευρώ κάθε μήνα!
Σε ό,τι αφορά συνολικότερα το κόστος ζωής, τα έξοδα στο σούπερ μάρκετ μπορεί να φτάσουν και τα 60 ευρώ τη βδομάδα. Σε αυτά προστίθενται οι συγκοινωνίες, όπου το εισιτήριο στη Λευκωσία φτάνει τα 2,40 ευρώ το απλό δρομολόγιο, ενώ η ελάχιστη ταρίφα στα ταξί είναι 5 ευρώ!
Το δίκτυο των αστικών συγκοινωνιών - που το λειτουργεί ιδιωτική εταιρεία ισπανικών συμφερόντων - δεν είναι ούτε πυκνό ούτε εξυπηρετικό. Οι περισσότερες Εστίες βρίσκονται μακριά από τα πανεπιστήμια και τα δρομολόγια σταματούν στις 10 μ.μ. ακόμα και τα Σαββατοκύριακα - «όταν γίνονται», όπως επισημάνθηκε από πολλούς φοιτητές. Η συχνότητά τους είναι ανά ώρα (!) και δεν καλύπτουν όλο το εύρος της Λευκωσίας.
Οι υποτιθέμενες κυπριακές κρατικές υποτροφίες προς τους Ελληνες φοιτητές για διαβίωση, σίτιση και βιβλία δεν επαρκούν, ενώ κάθε χρόνο αυξάνονται τα κριτήρια ένταξης σε αυτές, με αποτέλεσμα να μειώνονται οι δικαιούχοι. Ολα αυτά χωρίς να υπολογίζονται οι ανάγκες της ψυχαγωγίας και της μετακίνησης από και προς Ελλάδα, όπου τα αεροπορικά εισιτήρια είναι πολύ ακριβά, ειδικά τις περιόδους που μπορούν να λείψουν οι φοιτητές.
Η κατάσταση οδηγεί πολλούς νέους στη λεγόμενη «μαύρη εργασία» ακόμα και για 5 ευρώ, κατά κύριο λόγο στην Εστίαση, ενώ πολλοί καταφεύγουν και στη «λύση» των φοιτητικών δανείων από τράπεζες της Ελλάδας, την ώρα που και οι οικογένειές τους «ματώνουν» για την κάλυψη των συνολικών εξόδων τους.
Οπως είπαν φοιτητές στη συζήτησή τους με τον «Ριζοσπάστη», «αν δεν έχεις χρήματα δεν μπορείς να τα βγάλεις πέρα με τίποτα». Τονίζουν ότι πολλοί αναγκάζονται να εργαστούν για να σπουδάσουν και επισημαίνουν την πτώση της ποιότητας των προπτυχιακών σπουδών, την ένταση των πληρωμών για τα μεταπτυχιακά, συνολικά την εμπορευματοποίηση.
Ολα αυτά έχουν επιπτώσεις στη συνολικότερη ζωή των φοιτητών. Η έλλειψη ποιότητας ζωής και ελεύθερου χρόνου για ψυχαγωγία, όπως και η απουσία αγωνιστικού φοιτητικού κινήματος, οδηγούν σε μεγαλύτερη αποξένωση.
Από τα σημαντικότερα ζητήματα είναι το ασφυκτικό πλαίσιο λειτουργίας των πανεπιστημίων. Λειτουργώντας με το λεγόμενο «αγγλοσαξονικό σύστημα», τα πανεπιστημιακά ιδρύματα εντατικοποιούν τα προγράμματα σπουδών με ελάχιστο περιθώριο απουσιών - δύο ανά εξάμηνο στις θεωρίες και μία στα εργαστήρια!
Στην υποχρεωτικότητα μαθημάτων και εξετάσεων (με δύο εξεταστικές ανά εξάμηνο και μία υποχρεωτική εργασία για κάθε μάθημα) προστίθενται τα έξοδα πληρωμής για μαθήματα που κάποιος μπορεί να μην περάσει, αν δεν τα καταφέρει στις ενδιάμεσες και ανά εξάμηνο εξετάσεις! Η υποχρεωτικότητα των μαθημάτων (9 π.μ. - 6 μ.μ.), όπως και των εξετάσεων ακόμα και τα Σαββατοκύριακα, ελαχιστοποιεί τον ελεύθερο χρόνο.
Μέσα στο σφιχτό πλαίσιο λειτουργίας, η παραμικρή υποψία διεκδίκησης προκαλεί τις αντιδράσεις των πρυτανικών αρχών και καθηγητών.
Σε ό,τι αφορά την πρακτική άσκηση, είναι χωρίς πληρωμή και χωρίς πλήρη ασφαλιστικά - εργασιακά δικαιώματα. Την κατάσταση αυτή εκμεταλλεύονται επιχειρηματικοί όμιλοι που έχουν διασύνδεση με τα πανεπιστήμια και διαφημίζουν τις προσβάσεις τους στην αγορά εργασίας.
Για παράδειγμα, μεγάλη εταιρεία καλύπτει δίδακτρα σπουδών με αντάλλαγμα τζάμπα εργασία σε αυτή. Σε άλλη περίπτωση, μετά τις μαζικές απολύσεις ολόκληρου τμήματος ασφαλιστικής εταιρείας λόγω απεργίας, η διοίκηση του Πανεπιστημίου Κύπρου έστειλε προσωπικά e-mail στους φοιτητές για την πλήρωση των κενών θέσεων εργασίας που προέκυψαν!
Επιπλέον, ανά τακτά χρονικά διαστήματα γίνονται ημερίδες όπου στήνονται περίπτερα επιχειρηματικών ομίλων εντός των πανεπιστημίων, με απώτερο στόχο την προσέλκυση εργατικού δυναμικού. Σε μια τέτοια περίπτωση, εμφανίστηκε μέχρι και εταιρεία παραγωγής ταινιών πορνό στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, δείχνοντας ότι δεν υπάρχει πάτος στην πολυδιαφημισμένη διασύνδεση των ιδρυμάτων με την αγορά.
Οι απλήρωτες υπερωρίες σε φοιτητές που εργάζονται για λογαριασμό ιδιωτικών επιχειρήσεων μέσα στα πανεπιστήμια κάνουν θραύση, ενώ στην Ερευνα καθηγητές ωθούν τους φοιτητές από το πρώτο κιόλας έτος να συμμετέχουν «εθελοντικά» - άρα απλήρωτα - σε πληθώρα προγραμμάτων, με το επιχείρημα ότι αυτό θα εμπλουτίσει τα βιογραφικά τους.