Τις τελευταίες δύο βδομάδες, τη Βραζιλία επισκέφτηκαν δύο σημαντικοί αξιωματούχοι των ΗΠΑ -ο βοηθός του υπουργείου για τη Λατινική Αμερική, Οτο Ρέιχ, και ο υπουργός Οικονομικών, Πολ Ο' Νιλ. Ακολούθησαν διαφορετικά, αλλά συγκλίνοντα, προγράμματα. Ο πρώτος έφτασε για να πληροφορηθεί σχετικά με την πολιτική κατάσταση και να συλλέξει στοιχεία, ώστε να αναλύσει κατά πόσον η επόμενη κυβέρνηση της Βραζιλίας θα δεσμευτεί σε ό,τι αφορά τα βασικά ζητήματα της πολιτικής των ΗΠΑ για το ημισφαίριο. Ηταν μια επίσκεψη χαμηλών τόνων -κάτι βολικό, όταν πρόκειται για το σχεδιασμό στρατηγικών κινήσεων. Από την άλλη πλευρά, η επίσκεψη του Πολ Ο' Νιλ -σε μια στιγμή που χειροτερεύει η οικονομική και χρηματιστική κρίση στη Βραζιλία- έγινε το κύριο συνδετικό ζήτημα, καθορίζοντας τα κυβερνητικά μέτρα και τις συζητήσεις της προεκλογικής εκστρατείας.

Ωστόσο, είτε σιωπηρά στο παρασκήνιο, είτε κάτω από τα φώτα της δημοσιότητας, οι δύο αξιωματούχοι από τον Λευκό Οίκο έφτασαν, για να «πάρουν μια γεύση» από την πολιτική και οικονομική κατάσταση στη Βραζιλία, να χαράξουν θέσεις και να επιβάλουν όρους. Αυτός είναι ο ιμπεριαλισμός των ΗΠΑ, που μπαίνει στη σκηνή της τρέχουσας εκλογικής μάχης στη Βραζιλία, με το συνηθισμένο τρόπο του και μέσα σε διπλωματικά όρια, παρά την απρέπεια του Ο' Νιλ.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι αδιάφορες για τις προεδρικές εκλογές της Δημοκρατίας της Βραζιλίας. Τα μονοπάτια που επιλέγει η χώρα μας μπορούν να παίξουν αποφασιστικό ρόλο για την επιτυχία ή αποτυχία της στρατηγικής του ιμπεριαλισμού των ΗΠΑ προς το ημισφαίριο.

Αυτή η στρατηγική στοχεύει να κάνει τον 21ο αιώνα «Αιώνα της Αμερικής» -δηλαδή αιώνα των Ηνωμένων Πολιτειών- και βασίζεται σε δύο στύλους. Ο πρώτος στοχεύει στο να εξασφαλίσει την απόλυτη και ελεύθερη κυκλοφορία του οικονομικού κεφαλαίου σε βάρος της ανεξάρτητης ανάπτυξης των εθνικών οικονομιών σε όλες τις χώρες της ηπείρου, με το να υποταχθούν στην κυριαρχία των ΗΠΑ. Ο δεύτερος στύλος είναι ο λεγόμενος «πόλεμος ενάντια στην τρομοκρατία», που υπονοεί τον πόλεμο ενάντια σε επαναστατικά κινήματα, εθνικές και λαϊκές κυβερνήσεις, όπως της Βενεζουέλας, και ενάντια στη μόνη σοσιαλιστική χώρα στην Αμερική, την Κούβα. Παρ' όλο που η κατάσταση δεν είναι επιρρεπής σε πραξικοπήματα, ο προσανατολισμός της στρατηγικής των ΗΠΑ προς την ήπειρο αντανακλάται στην υποστήριξη σε νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις και δυναμώνει μια ελιτίστικη, αντιδημοκρατική και περιοριστική τάση σε ό,τι αφορά στις ελευθερίες και στα κοινωνικά δικαιώματα -τελικά, αντανακλάται στη δημιουργία ενός πολιτικού θεσμού αυταρχικού χαρακτήρα, ακόμα και αν υπάρχει κάτω από την κάλυψη συνταγματικής ομαλότητας.

Οι αγγελιαφόροι της Ουάσιγκτον ήρθαν για να απαιτήσουν τη δέσμευση στην υλοποίηση αυτής της στρατηγικής. Επίσης, για να κοινοποιήσουν στα κρυφά την ιδέα πως είτε οι χώρες της Λατινικής Αμερικής θα πρέπει να τη δεχτούν, ώστε να κρατήσουν το καθεστώς ως σύμμαχες χώρες, είτε θα λάβουν την ευθύνη να συγκαταλέγονται στους αποστάτες. Ετσι, σκιαγραφούν το προφίλ που είναι κατάλληλο για τον μελλοντικό μας Πρόεδρο. Κάποιος που είναι δεσμευμένος στην FTAA, στον «πόλεμο ενάντια στην τρομοκρατία», στο «Σχέδιο Κολομβία», στην πολιτική αποκλεισμού της Κούβας, κάποιος που είναι διατεθειμένος να είναι το πιόνι των Ηνωμένων Πολιτειών. Ενας μικροσκοπικός πολιτικός που προορίζεται να εισέλθει στην Ιστορία, με το στίγμα του πάντα υποχωρητικού γλείφτη, όπως οι τελευταίοι Πρόεδροι της Βραζιλίας, της Αργεντινής, του Μεξικού, του Περού κλπ., σ' αυτά τα πικρά χρόνια του νεοφιλελευθερισμού.

Οι πολιτικές κινήσεις πάνε χέρι χέρι με την παρέμβαση στον οικονομικό προσανατολισμό μπροστά στην οικονομική κρίση. Τα στοιχεία δείχνουν πως η νεοφιλελεύθερη συνταγή έχει αποτύχει όχι μόνο στη Βραζιλία, αλλά και σε ολόκληρη την ήπειρο. Η στάσιμη παραγωγικότητα, οι υψηλοί δείκτες ανεργίας, το λιγοστό εργατικό εισόδημα και ο οικονομικός στραγγαλισμός, είναι όλα φαινόμενα που είναι αποτέλεσμα της εφαρμογής μιας τέτοιας συνταγής, χαρακτηρίζουν την κατάσταση της Βραζιλίας και συνιστούν μια βαριά κληρονομιά που θα αφήσει η κυβέρνηση του Προέδρου Φερνάνδο Ενρίκε Καρδόσο στον διάδοχό του. Οι απεσταλμένοι της κυβέρνησης των ΗΠΑ και της επιτροπής του ΔΝΤ που σχεδιάζουν νέα συμφωνία με την κυβέρνηση της Βραζιλίας επιδεικτικά σκοπεύουν να σκιαγραφήσουν τη μελλοντική οικονομική διαχείριση και απαιτούν οι υποψήφιοι να επαναλάβουν ομόφωνα την προδιάθεσή τους να εφαρμόσουν αυτή την πικρή συνταγή, την ίδια που έχει ήδη αποτύχει: της επίτευξης του αρχικού πλεονάσματος, της πολιτικής των υψηλών τόκων και της αποπληρωμής, με θρησκευτική ευλάβεια των χρεών των ξένων επενδυτών. Σε τέτοιες στιγμές πρέπει να μελετήσουμε και να ξαναδιαβάσουμε την ιστορία. Ο,τι είναι καλό γι' αυτούς δεν είναι καλό για μας, το λαό της Βραζιλίας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι διατεθειμένες να ασχοληθούν με πολιτικούς, αλλά με κυβερνήτες αποικιών.

Εμείς, ο βραζιλιάνικος λαός, παλεύουμε να βρούμε μια νέα κατεύθυνση, μια νέα πολιτική, μια νέα κυβέρνηση που να ταυτίζεται με τις εθνικές επιθυμίες, ικανή να μετατρέψει αυτή τη μεγάλη χώρα σε ένα ισχυρό έθνος. Οι εκλογές αποτελούν ένα σημαντικό μέρος σ' αυτό, και, στις τωρινές συνθήκες, είναι αποφασιστικές σ' αυτήν την προσπάθεια. Την ίδια στιγμή, χρειάζεται ο αγώνας και η δράση. Αν διεξαχθεί σωστά, μπορεί να προετοιμάσει τις συνθήκες για τη δεύτερη και οριστική ανεξαρτησία της Βραζιλίας.