ΙΡΑΚ - ΗΠΑ - ΑΡΑΒΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ
Οταν η Ουάσιγκτον κατασκευάζει θύελλες
Κυριακή 27 Οχτώβρη 2002

Associated Press

Δεκατρείς σταθμούς έχει η κρίσιμη, δεκαπενθήμερη, περιοδεία του Αμερικανού ειδικού απεσταλμένου για το Μεσανατολικό στον αραβικό κόσμο. Και φυσικά, ουδείς αμφιβάλλει ότι το αντικείμενο των αλλεπάλληλων συζητήσεων που θα έχει δε σχετίζεται αποκλειστικά και μόνο με την ισραηλινο-παλαιστινιακή διένεξη.

Κοινό μυστικό είναι ότι ο Ουίλιαμ Μπερνς κομίζει στον αραβικό κόσμο το «σχέδιο ειρήνευσης» που εκπόνησαν οι συμμετέχοντες στο διαμεσολαβητικό Κουαρτέτο (ΗΠΑ, ΟΗΕ, ΕΕ, Ρωσία) μετά από μια «άξαφνη» αμερικανική συνειδητοποίηση ότι «πρέπει να μειωθεί το επίπεδο βίας ανάμεσα σε Ισραηλινούς και Παλαιστινίους». Η συνειδητοποίηση αυτή, διόλου τυχαία, συμπίπτει με τις αμερικανικές προετοιμασίες, τόσο σε στρατιωτικό όσο και σε διπλωματικό επίπεδο, για ένα επικείμενο πλήγμα κατά του Ιράκ.

Το σχέδιο, μάλιστα, φαίνεται να προκαλεί τις αντιδράσεις της ισραηλινής ηγεσίας, καθώς σε αντίθεση με τη μέχρι σήμερα τακτική της Ουάσιγκτον, δε θέτει ως κεντρικό και μοναδικό άξονα της συλλογιστικής του την ισραηλινή ασφάλεια. Δεδομένο, όμως, που δε φαίνεται να πείθει τους Παλαιστινίους αλλά ούτε τον υπόλοιπο αραβικό κόσμο, αφού είναι ηλίου φαεινότερο ότι μοναδικός στόχος της συγκεκριμένης διαμεσολάβησης δεν είναι παρά η εκμαίευση της αραβικής σιωπής, αν όχι της συνεργασίας, στη στρατιωτική επίθεση κατά του Ιράκ.

Η αμερικανική διαμεσολάβηση στο Μεσανατολικό, αν και είναι η πρώτη μετά από πολλούς μήνες ξεκάθαρης υποστήριξης των εκκαθαριστικών ισραηλινών επιχειρήσεων εντός των παλαιστινιακών εδαφών, αν και θεωρητικά βασίζεται στο «όραμα Μπους για δύο κράτη, γειτονικά και βιώσιμα που θα ζουν με ειρήνη», δεν έγινε δεκτή με ενθουσιασμό, όπως θα γινόταν υπό άλλες συνθήκες, από τον αραβικό κόσμο. Αντίθετα, η ανησυχία των αραβικών ηγεσιών για τις επικείμενες εξελίξεις στον Περσικό διατυπώνεται ολοένα και σαφέστερα, παρά τις απέλπιδες προσπάθειές τους να βρουν κάποια «μέση οδό» συνεννόησης με τους, πάλαι ποτέ, καλούς Αμερικανούς συμμάχους.

Λαϊκή αγανάκτηση

Οι κινήσεις του Προέδρου Μπους μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου έχουν προκαλέσει τεράστια προβλήματα στους Αραβες συμμάχους του, ακόμη και στους πλέον πειθήνιους. Η χρήση ρητορικής που υποδαυλίζει την ενοχοποίηση συλλήβδην των μουσουλμάνων και κατ' επέκταση των Αράβων, τα απαράδεκτα και απάνθρωπα μέτρα που λήφθηκαν εντός ΗΠΑ σε βάρος των πολιτών αραβικής καταγωγής, καθώς τα περιοριστικά και εξευτελιστικά «μέτρα ασφαλείας» στα αμερικανικά σύνορα απέναντι στους Αραβες επισκέπτες, ήταν απλώς η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι της οργής της αραβικής κοινής γνώμης απέναντι στην Ουάσιγκτον. Οι αντιδράσεις των ηγεσιών, είτε ως λεκτικές καταγγελίες, είτε ως απόσυρση εκατομμυρίων δολαρίων αραβικών κεφαλαίων από αμερικανικές επενδύσεις, είτε ως εφαρμογή εξίσου σκληρών μέτρων ασφαλείας κατά την είσοδο Αμερικανών επισκεπτών στη Σαουδική Αραβία π.χ., δεν κατέστη δυνατό να εξομαλύνουν το εξαιρετικά άσχημο κλίμα.

Η αραβική κοινή γνώμη βράζει, πλέον, από οργή. Επί δύο χρόνια που βρίσκεται σε εξέλιξη η Ιντιφάντα, η διεθνής κοινότητα υπό την ηγεμονία των ΗΠΑ έχει εγκαταλείψει τους Παλαιστινίους στο έλεος του ισραηλινού στρατού, ο οποίος επιδίδεται σε αλλεπάλληλες και κατάφωρες παραβιάσεις των πιο στοιχειωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων ενώ περιφρονούνται με τον προκλητικότερο τρόπο οι σχετικές αποφάσεις του ΟΗΕ. Σήμερα, κάποιες άλλες αποφάσεις του ΟΗΕ, αυτές που σχετίζονται με το Ιράκ, μετατρέπονται σε κινητήριο μοχλό της αμερικανικής πίεσης για εξαπόλυση επίθεσης σε βάρος της Βαγδάτης, ενώ είναι γνωστό σε όλο τον κόσμο ότι ο ιρακινός πληθυσμός έχει πληρώσει βαρύ τίμημα από την εφαρμογή του εμπάργκο. Και μάλιστα, ως πρόσχημα χρησιμοποιείται η ύπαρξη όπλων μαζικής καταστροφής στο Ιράκ, την ώρα που το Ισραήλ όχι μόνο διαθέτει όπλα μαζικής καταστροφής αλλά απειλεί και να τα χρησιμοποιήσει σε περίπτωση που δεχτεί το οποιοδήποτε πλήγμα.

Η πολιτική των δύο μέτρων και δύο σταθμών είναι τόσο απροκάλυπτα κυνική που οι εξαθλιωμένες μάζες του αραβικού πληθυσμού είναι έτοιμες να εκραγούν. Τα στηριζόμενα από τις ΗΠΑ, αραβικά αυταρχικά καθεστώτα μοιάζουν ανίκανα να χειριστούν μια κατάσταση που, μέχρι σήμερα, καλλιεργούσαν προκειμένου να επιβληθούν στους λαούς τους και να εξασφαλίζουν την ικανοποίηση των συμφερόντων των συμμάχων τους και κατά συνέπεια και τη δική τους ύπαρξη.

Σχέδια συνολικής ανατροπής

Σαν να μην έφτανε αυτό, συνειδητοποιούν ότι ο ομφάλιος λώρος που συνέδεε αυτήν καθ' αυτήν την αναγκαιότητα επιβίωσής τους με την Ουάσιγκτον μοιάζει να καταρρέει. Ολοένα και περισσότερες είναι πολεμικές ιαχές που ξεστομίζονται από Αμερικανούς αξιωματούχους υπέρ μιας συνολικής γεωστρατηγικής ανακατάταξης στον αραβικό κόσμο. Οταν τον Αύγουστο διέρρεε το περιεχόμενο συνεδρίασης στο Πεντάγωνο, όπου είχε σαφώς διατυπωθεί η άποψη ότι ο κύριος εχθρός των ΗΠΑ, άρα και ο σημαντικότερος στόχος, είναι η Σαουδική Αραβία, κατέρρεαν και οι τελευταίοι ουσιαστικοί δίαυλοι επικοινωνίας ανάμεσα στους πάλαι ποτέ στενούς συμμάχους.

Η δημοσίευση στον ισραηλινό Τύπο (στη «Χααρέτζ») της φερόμενης ως συνομιλίας ανάμεσα στην Ισραηλινή βουλευτή Κολέτ Αβιτάλ και τον Τομ Λάντος, μέλος της κοινοβουλευτικής επιτροπής διεθνών υποθέσεων του Κογκρέσου, προκάλεσε ρίγη ανατριχίλας στο σύνολο του αραβικού κόσμου. Σύμφωνα με αυτήν, ο Λάντος διαβεβαίωνε ότι «το Ισραήλ δε χρειάζεται να ανησυχεί. Θα ξεφορτωθούμε τον μπάσταρδο Σαντάμ πολύ σύντομα. Στη θέση του θα εγκαταστήσουμε ένα φιλο-δυτικό δικτάτορα που θα είναι καλός για εμάς και για εσάς. Θα κυβερνήσει για 5 - 6 χρόνια και μετά η Αμερική θα ξεφορτωθεί όλα τα καθεστώτα του κακού, θα πάει και στον νεαρό Ασαντ (στη Συρία) και θα του ξεκαθαρίσει ότι ή θα συμφωνήσει μαζί μας ή θα πάθει ό,τι και ο Σαντάμ».

Η ανατριχίλα μεταβλήθηκε σε πραγματική αγωνία όταν τις σκέψεις αυτές συμπλήρωνε ο «νεοφώτιστος» Ρεπουμπλικάνος Μίκαελ Λίντιν, στο πόνημά του «Πόλεμος ενάντια στους άρχοντες του κακού», όπου παραθέτει σειρά «καθεστώτων που πρέπει να καταστραφούν»: «Πριν από όλα, τονίζει, πρέπει να ανατρέψουμε τα τρομοκρατικά καθεστώτα, του Ιράν, του Ιράκ και της Συρίας. Στη συνέχεια, πρέπει να τελειώνουμε με τη Σαουδική Αραβία... Οταν όλοι αυτοί οι τύραννοι έχουν ανατραπεί θα ολοκληρώσουμε το καθήκον της δημοκρατικής μεταρρύθμισης». Ο Λίντιν, μάλιστα, δε διστάζει να ονομάσει την όλη αυτή «διαδικασία» ως «δημιουργική καταστροφή, η οποία είναι ιστορική αποστολή των ΗΠΑ, τόσο στο εσωτερικό σε όλους τους τομείς όσο και στο εξωτερικό... Πρέπει να τους καταστρέψουμε για προωθήσουμε την ιστορική μας αποστολή».

Αδιέξοδο δίλημμα

Εάν, αρχικώς, το πρόβλημα των αραβικών καθεστώτων ήταν η διαχείριση της λαϊκής οργής, τώρα πλέον είναι η ίδια τους η επιβίωση. Δεν υποψιάζονται, απλώς, ότι η έναρξη μιας στρατιωτικής επιχείρησης στο Ιράκ και η διατυπωμένη αμερικανική πρόθεση για ανατροπή του καθεστώτος Χουσεΐν μπορεί να είναι η αρχή ανάλογων επιχειρήσεων και εναντίον τους. Το πιστεύουν με βεβαιότητα. Και όσο περισσότερο Αμερικανοί αξιωματούχοι επιλέγουν μια μεσσιανική ανερμάτιστα απλοποιημένη ορολογία για να εκτοξεύσουν τις απειλές τους (καλές ΗΠΑ, κακοί Αραβες) προκειμένου να καλύψουν τους πραγματικούς στόχους τους, τόσο περισσότερο απομακρύνεται η πιθανότητα εξασφάλισης της στοιχειώδους σταθερότητας στο σύνολο του αραβικού κόσμου, με απρόβλεπτες αλυσιδωτές συνέπειες για ολόκληρη την υφήλιο.

Μετά από τόσες δεκαετίες στυγνής καταπίεσης, από θεοκρατικά και αυταρχικά καθεστώτα που οδήγησαν στην απόλυτη βιολογική και πνευματική εξαθλίωση τους λαούς τους προς ικανοποίηση των συμφερόντων των ισχυρών τους συμμάχους, είναι σχεδόν βέβαιο ότι από μία ανατροπή τους θα προκύψουν χειρότεροι τύραννοι, τύπου Μπιν Λάντεν και μουτζαχεντίν. Αλλωστε, οι ΗΠΑ φρόντισαν, επί δεκαετίες, να τους «σπείρουν» σε μια σειρά από χώρες προκειμένου να τις ελέγξουν, όπως είναι η Αλγερία, η Αίγυπτος, το Ιράν, το Αφγανιστάν κ.ο.κ.

Ετσι, με γνώμονα την ανάγκη διασφάλισης της αμερικανικής παγκόσμιας ηγεμονίας και τις προσπάθειες των υπολοίπων ισχυρών να εξασφαλίσουν μέρος της νομής, στο «πεδίο μάχης» των πολυτιμότατων ενεργειακών πόρων και δρόμων του Κόλπου και της, κατά Μπρεζίνσκι, Ευρασίας, οι αραβικοί πληθυσμοί χειραγωγήθηκαν να «θυμηθούν», μέσω Ουάσιγκτον, την «τζιχάντ», οι ΗΠΑ κατασκεύασαν έναν νέο βολικό και διάσπαρτο «εχθρό» και η ανθρωπότητα ολόκληρη απέκτησε άλλη μια αλυσίδα να τη φυλακίζει.


Ελένη ΜΑΥΡΟΥΛΗ