Οι συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου...
Πέμπτη 14 Νοέμβρη 2002

Γρηγοριάδης Κώστας

Πολλά έχουν ειπωθεί και γραφτεί τις προηγούμενες δεκαετίες για τις συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου, μεταξύ των τότε κυβερνήσεων Μ. Βρετανίας, Ελλάδας και Τουρκίας, στη βάση των οποίων διαμορφώθηκε το Σύνταγμα της Κύπρου (1960) και συγκροτήθηκε το κράτος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τα περισσότερα απ' αυτά είναι επικριτικά έως καταγγελτικά. Και όχι άδικα. Οι συμφωνίες αυτές καθιέρωναν μια περιορισμένη εθνική ανεξαρτησία και κυριαρχία στη νεοσύστατη τότε Κυπριακή Δημοκρατία, επιφυλάσσοντας για τη Μ. Βρετανία, την Ελλάδα και την Τουρκία το ρόλο των «εγγυητριών δυνάμεων». Επίσης, η Μ. Βρετανία διατηρούσε το δικαίωμα στρατιωτικών βάσεων στο νησί και, μάλιστα, το έδαφος όπου αυτές ήταν εγκαταστημένες θα διατελούσε υπό βρετανική κυριαρχία. Επικρίθηκαν ακόμη, γιατί όχι μόνο δε διαμόρφωναν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την ουσιαστική αντιμετώπιση και ξεπέρασμα των διαχωρισμών και αντιθέσεων εθνικού χαρακτήρα, μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, αλλά διατηρούσαν και αναπαρήγαγαν τους διαχωρισμούς αυτούς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα των πρακτικών αυτών ήταν η θεσμοθέτηση θέσεων προέδρου και αντιπροέδρου της χώρας, εκλεγομένους από την ελληνοκυπριακή και τουρκοκυπριακή κοινότητα αντίστοιχα και με δικαίωμα βέτο. Οπως και η καθιέρωση ισχυρής νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας, αλλά με σαφή προσδιορισμό των ποσοστών συμμετοχής της κάθε κοινότητας σ' αυτή (70:30).