Το σημερινό άρθρο της ΓΓ της ΚΕ του Κόμματος αναφέρεται στην πολιτική συμμαχιών σε διεθνές επίπεδο. Την ερχόμενη Κυριακή, 9 του Φλεβάρη, ο «Ριζοσπάστης» θα δημοσιεύσει άρθρο της ΓΓ της ΚΕ με θέμα την πολιτική συμμαχιών του ΚΚΕ στις συγκεκριμένες συνθήκες της χώρας μας
Τα πυρά του νικητή συμπεριέλαβαν από την πρώτη στιγμή και το πρόβλημα των συμμαχιών σε διεθνές και εθνικό επίπεδο. Δίπλα στις κλασικές ιμπεριαλιστικές συμμαχίες του 20ού αιώνα, εμφανίζονται και νέες, κάτω από την πίεση που ασκεί ο ανταγωνισμός για τις νέες αγορές. Διά της επίδειξης δύναμης, γίνεται συστηματική συμμαχική δουλιά προκειμένου να εμπεδωθεί το σοκ της απογοήτευσης και το σύμπλεγμα της ήττας, ώστε να περνάνε οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις και ο πόλεμος με τη λιγότερη δυνατή λαϊκή αντίσταση. Καπιταλιστικά κράτη που εμφανίζονται αντίπαλα στην κούρσα του ανταγωνισμού για την ηγεμονία ή παρα-ηγεμονία, συνάπτουν στενές σχέσεις μεταξύ τους προκειμένου να αντιμετωπίσουν άλλες λέσχες συμμάχων.
Σε εθνικό επίπεδο η θεωρία της κατάργησης των διαχωριστικών γραμμών δεν μπορούσε, βέβαια, να αναδυθεί μέσα από στοιχεία περί «κοινωνικής συνοχής», «σύγκλισης» και «ισότητας», γιατί το χάσμα ανάμεσα στον πλούτο και στη φτώχεια μεγάλωνε και μεγαλώνει ακόμα πιο πολύ, κυριολεκτικά κάθε μέρα. Σαν αποδεικτικό υλικό κυρίως χρησιμοποιείται το γεγονός της ολοφάνερης σύγκλισης και ταύτισης της νεοφιλελεύθερης και σοσιαλδημοκρατικής διαχείρισης. Αξιοποιήθηκε η στάση των «νεοαριστερών», των «ανανεωτών αριστερών» και «νεοκομμουνιστικών» δυνάμεων που σταδιακά απέβαλλαν τις προγραμματικές αντικαπιταλιστικές τους θέσεις, τον τελικό σκοπό του σοσιαλισμού.
Η τάχα ελεύθερη από το σοσιαλισμό Ευρώπη καταδικάζεται σήμερα να αυξάνει τους επιθετικούς εξοπλισμούς της και μάλιστα να τρέχει να φθάσει στην ποιότητα, δηλαδή στην επικινδυνότητα, τους εξοπλισμούς των ΗΠΑ. Αυτό που σήμερα προβάλλει στην πρώτη γραμμή, από πλευράς πολιτικής επικαιρότητας, είναι «το προληπτικό χτύπημα», η θεωρία «περί γενικής απειλής της τρομοκρατίας», η ωμή απειλή χρήσης πυρηνικών όπλων ανάμεσα σε ανταγωνιστικές περιφερειακές καπιταλιστικές χώρες. Η αλλαγή του αμυντικού δόγματος των Ενόπλων Δυνάμεων υπέρ του επίσημου επιθετικού, η χρησιμοποίηση των Ενόπλων Δυνάμεων για την αντιμετώπιση του εσωτερικού εχθρού, δηλαδή του λαού.
Δεν υπάρχει μεγαλύτερη πλάνη, αλλά κυρίως μεγαλύτερο ψέμα, από τη θεωρία ότι μπήκε στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας η αντίθεση ανάμεσα στον καπιταλισμό και στο σοσιαλισμό. Βεβαίως και δεν εκφράζεται σήμερα με τον ίδιο τρόπο που γινόταν στο παρελθόν, όταν υπήρχε διαμορφωμένο σοσιαλιστικό σύστημα παγκόσμια, όταν υπήρχε ένας καλύτερος συσχετισμός δύναμης. Η αντίθεση παραμένει ως τέτοια, από τη στιγμή που υπάρχει καπιταλισμός, ταξική εκμετάλλευση, από τη στιγμή που κυριαρχεί, σε τελευταία ανάλυση, ο ιμπεριαλισμός.
Η παραπέρα αντιδραστικοποίηση του καπιταλισμού, τα νέα όπλα επίθεσης που κατασκευάζει κατά των λαών, έχουν ακριβώς το χαρακτήρα της πρόληψης ενός νέου κύκλου αντιιμπεριαλιστικών κινημάτων, κοινωνικών σοσιαλιστικών επαναστάσεων στον 21ο αιώνα. Εχθρεύονται βαθύτατα τον αντιιμπεριαλιστικό αντιμονοπωλιακό αγώνα, που μπορεί να συντελέσει, στην πορεία, στην ανάπτυξη επαναστατικής συνείδησης.
Η αναγόρευση των λαϊκών κινημάτων στον υπ' αριθμόν 1 κίνδυνο με την ταμπέλα της τρομοκρατίας δείχνει καθαρά ότι ο ιμπεριαλισμός δουλεύει με προοπτική, κοιτά μακριά. Αμετακίνητος στόχος να παρεμποδίσει τη νίκη του σοσιαλισμού σε μια ή περισσότερες χώρες, ανεξάρτητα αν τα σύγχρονα κινήματα αντιπροσωπεύουν άμεση απειλή. Την περικλείουν όμως ως προοπτική.
Από εδώ προκύπτει και η στάση που κρατούν οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, η αστική τάξη κάθε χώρας απέναντι στα κομμουνιστικά κόμματα, στις δυνάμεις που συμμαχούν με τους κομμουνιστές. Από εδώ εξηγείται και η ευέλικτη στάση απέναντι στις πολιτικές δυνάμεις που απογαλακτίστηκαν από την κομμουνιστική ιδεολογία και πρακτική. Η πολιτική της αντιμονοπωλιακής αντιιμπεριαλιστικής συμμαχίας είναι στο στόχαστρο σήμερα. Απέναντι σ' αυτήν τη συμμαχία γίνεται και κατευθείαν επίθεση, με την πολιτική του μαστιγίου, αλλά και έμμεση, με την πολιτική της διείσδυσης, της διάβρωσης με «ειρηνικά» και «δημοκρατικά» μέσα.
Το ζήτημα των συμμαχιών σε διεθνές επίπεδο, επομένως, δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται απλά ως ζήτημα ανάπτυξης ενός διεθνούς κινήματος κατά της νεοφιλελεύθερης διαχείρισης χωρίς ανησυχία για το πώς θα κατακτήσει αντιιμπεριαλιστική, αντικαπιταλιστική κατεύθυνση.
Με την ίδια ευκολία αύριο - αν χρειαστεί - δε θα διστάσουν να ζητήσουν από τους ευρωπαϊκούς λαούς να χύσουν το αίμα τους στο βωμό της μεταξύ τους μοιρασιάς. Συγκυριακά μπορεί να αξιοποιούνται αυτές οι αντιστάσεις, αλλά οι συμμαχίες των λαών δεν μπορεί να αναπτύσσονται στη βάση της στοίχισης στο πλευρό της μιας ή της άλλης ιμπεριαλιστικής δύναμης.
Αποτελεί όμως παραποίηση της πραγματικότητας ότι ξεπήδησε έξω από την εργατική τάξη, ότι συνιστά άρνηση της πείρας της ταξικής πάλης του 20ού αιώνα. Οτι είναι κίνημα κυρίως της διανόησης και της νεολαίας, έξω από κόμματα, χωρίς οργάνωση, που, όπως λένε μερικοί, αναπτύχθηκε μέσα από το Ιντερνέτ.
Αν μελετήσει κανείς σε κάθε χώρα ποιες δυνάμεις αποτελούν τον κορμό του κινήματος, ποιες δυνάμεις καθορίζουν στον ένα ή στον άλλο βαθμό τα συνθήματα από τα κάτω, τότε εύκολα θα καταλάβει ότι οι εργατικές, συνδικαλιστικές οργανώσεις, η εργατική τάξη δίνει τον βασικό τόνο, ανεξάρτητα αν αυτός είναι λιγότερο ή περισσότερο ριζοσπαστικός σήμερα. Η βάση του κινήματος είναι πιο προωθημένη από τις κορυφές, ιδιαίτερα από εκείνες που εμφανίζονται να διεκδικούν την αποκλειστικότητα της εκπροσώπησης.
Μέσα στο κίνημα υπάρχουν και μετέχουν και πολιτικές δυνάμεις. Αλλες διαδραματίζουν προωθητικό ρόλο και άλλες το ρόλο του πυροσβέστη. Πάντως, δεν είναι ακομμάτιστο, όπως πλασάρεται. Απόδειξη, μάλιστα, αποτελεί και η συμμετοχή κομματικών ηγετών που παρατηρείται.
Αρκετοί από τους παγκοσμίως γνωστούς «αντιπαγκοσμιοποιητές» βεβαίως δηλώνουν και είναι αντικομμουνιστές, κυρίως όμως είναι εχθρικοί προς την ταξική πάλη, είναι οραματιστές «του ανθρώπινου καπιταλισμού».
Η διεθνοποίηση της ταξικής πάλης, της αλληλεγγύης, της κοινής δράσης των λαών, δε θα είναι μια εύκολη υπόθεση, και κυρίως δεν μπορεί να υλοποιηθεί μόνο μέσα από την εκδήλωση των διεθνών κινητοποιήσεων με τη μορφή των αντισυνόδων. Γιατί, λόγου χάρη, δεν είναι ώριμο σήμερα να ξεκινήσει μια πιο συστηματική δραστηριότητα για συντονισμένες κλαδικές, περιφερειακές και διεθνείς απεργίες και άλλες δυναμικές μορφές πάλης; Μαζικές και δυναμικές εκδηλώσεις αλληλεγγύης σε περιοχές που εκδηλώνεται άμεσα η πολεμική επιθετικότητα;
Μια μορφή όσο και αν είναι πραγματικά εντυπωσιακή, όσο και αν συγκινεί και αφυπνίζει, δεν μπορεί να υπερισχύσει έναντι της πολυμορφίας του αγώνα. Η ταξική πάλη δεν έχει μόνο μια έκφραση, τη συνδικαλιστική, αλλά είναι και πολιτική και ιδεολογική.
Η αλληλεγγύη, επίσης, δεν μπορεί να είναι εκλεκτική. Πρέπει να στρέφεται σε κάθε χώρα, σε κάθε λαό που αποπειράται να βγει από το μονόδρομο, σε κάθε χώρα και λαό που δέχεται ιμπεριαλιστική επέμβαση.
Δεν μπορεί να αγνοηθεί το γεγονός ότι ύστερα από παρέμβαση το Φόρουμ του Πόρτο Αλέγκρε απέβαλε το ένοπλο κίνημα της Κολομβίας και ορισμένες άλλες οργανώσεις, μόνο και μόνο γιατί είναι στη μαύρη λίστα των ΗΠΑ. «Η ενότητα στη διαφορετικότητα» είναι απολύτως υποκριτική.
Επομένως, δε φτάνει να γίνεται λόγος γενικά και αφηρημένα για κινήματα, χωρίς ταξικές αναφορές, χωρίς να απασχολεί σε ποιο επίπεδο βρίσκεται ο ρόλος του εργατικού κινήματος, η ικανότητά του να διαμορφώνει συμμαχίες με τα κινήματα των άλλων λαϊκών στρωμάτων με κοινούς στόχους και αιτήματα.
Ιμπεριαλισμός σημαίνει ταξική πολιτική, επομένως η σύνθεση του κινήματος και η κατεύθυνσή του δεν μπορεί να έχουν αταξική βάση.
Στους κόλπους αυτού του κινήματος αναπτύσσεται οξύτατη διαπάλη, καθώς μετέχουν δυνάμεις με αντικαπιταλιστική κατεύθυνση, αντικαπιταλιστικά συνθήματα, δυνάμεις που αντιπαλεύουν τον ιμπεριαλισμό, αλλά και δυνάμεις που η στρατηγική τους επιδίωξη είναι να πείσουν ότι είναι εφικτό να «εξανθρωπιστεί» ο καπιταλισμός.
Τον τελευταίο καιρό πολλαπλασιάζουν την παρέμβασή τους δυνάμεις που θέτουν το ερώτημα αν το κίνημα πρέπει να παραμείνει κίνημα των δρόμων, των αντισυνόδων, ή πρέπει να γίνει κίνημα που μετέχει με τη μορφή διαλόγου στις επίσημες συνόδους και στα φόρουμ, δηλαδή ένα είδος καλοστημένου «κοινωνικού διαλόγου», της ταξικής συνεργασίας. Ορισμένοι, μάλιστα, ισχυρίζονται ότι σήμερα είναι πιο επαναστατικό να μετέχεις ως κίνημα στις συνόδους με την ιδιότητα του συνομιλητή, πράγμα το οποίο το ερμηνεύουν ως ευκαιρία αναγνώρισης!
Είναι εμφανής η προσπάθεια να ηγεμονευτεί το κίνημα αυτό ιδιαίτερα από την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, η οποία ξέρει πολύ καλά πώς να φιλοτεχνεί κοινωνικό πρόσωπο την ίδια ώρα που προωθεί ή στηρίζει τα πιο βάρβαρα εκμεταλλευτικά και καταπιεστικά μέτρα.
Τίποτε δε μας ξαφνιάζει. Ο,τι συμβαίνει αντανακλά τα προβλήματα ανάπτυξης και χειραφέτησης του εργατικού κινήματος στις σύγχρονες συνθήκες. Εκφράζει το συσχετισμό που κυριαρχεί μέσα στο εργατικό και γενικότερο λαϊκό κίνημα της κάθε χώρας, της κάθε περιοχής. Εκφράζει, ακόμα, διαφορετικές εμπειρίες. Φέρνει και τα αποτυπώματα, ιδιαίτερα στις κορυφές και στις δομές που σχηματίζονται, των δυνάμεων που στο εθνικό επίπεδο έχουν πλήρως προσαρμοστεί στο καπιταλιστικό σύστημα, ενώ στο διεθνές εμφανίζονται ως αγωνιστές.
Δε μας εξηγούν, όμως, πώς θα αλλάξει η διεθνής κατάσταση, πώς θα ανατραπεί ο διεθνής συσχετισμός αν δεν ξηλώνεται αυτός στο επίπεδο της κάθε χώρας, σε έναν κύκλο χωρών. Είναι δυνατόν το λαϊκό κίνημα της κάθε χώρας να αναβάλλει πρωτοβουλίες που πρέπει να πάρει, όταν ωριμάσουν οι συνθήκες, προκειμένου να περιμένει και τα κινήματα όλων των υπολοίπων χωρών; Στην καλύτερη περίπτωση πρόκειται για τραγική αυταπάτη.
Το σύνθημα «ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός» μπορεί να ακούγεται εύηχα, όμως δεν είναι και πολύ αποκαλυπτικό για τις προθέσεις που υπάρχουν, κυρίως για τις στοχεύσεις που πρέπει να αποφασίζονται. Δεν αποκαλύπτει καν ποια στρατηγική διαγράφεται κάτω από το σύνθημα αυτό.
Εύηχο είναι και το σύνθημα «οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη», δεν αποκαλύπτει, όμως, πώς το κέρδος δε θα είναι ο ρυθμιστής, ο σκοπός. Χώρια που η έννοια άνθρωπος είναι τόσο γενική όσο και η έννοια ζώο. Ανθρωποι είναι όλοι, όμως άνθρωποι αποσπασμένοι από τις κοινωνικές σχέσεις, έξω από την ταξική διάρθρωση της κοινωνίας δεν υπάρχουν στο πολιτικό λεξιλόγιο, στην πολιτική στρατηγική.
Ποιος είναι αυτός ο άλλος κόσμος και, κυρίως, πώς θα μετατραπεί ο σημερινός κόσμος σε κάτι άλλο, με ποια μέσα, με ποιο τρόπο, με ποια γενική πολιτική κατεύθυνση; Πάντως, στην εποχή του Ροβινσώνα, στην εποχή του πρωτόγονου κοινοτικού συστήματος δεν είναι δυνατόν να περάσουμε, δεν υπάρχει επιστροφή.
Δεν κάνουν τον κόπο να μας πουν τι χαρακτήρα θα έχει αυτός ο αγγελικά πλασμένος κόσμος που επαγγέλλονται. Εδώ δεν πρόκειται για ποίηση και ρητορική, πρόκειται για πολιτική.
Κίνημα που θα βοηθήσει τους λαούς να κατακτήσουν την ικανότητα όχι μόνον αποτροπής νέων μέτρων, όχι μόνον αποτροπής, όπου είναι δυνατόν, του πολέμου αλλά και δύναμη ανατροπής του συσχετισμού. Διαφορετικά, θα ενσωματωθεί και θα αφομοιωθεί από τις δυνάμεις εκείνες που μπαίνουν σ' αυτό με καιροσκοπισμό, για να το ρυμουλκήσουν.
Ικανό να κάνει πετυχημένους, αναγκαίους και όχι τυχάρπαστους ελιγμούς, προκειμένου να κατακτήσει την αγωνιστική ενότητα, παίρνοντας υπόψη ότι δεν είναι εύκολο να υπάρχει ευθυγράμμιση, και μάλιστα άμεσα, ανάμεσα σε εθνικά κινήματα με ανισόμετρη ανάπτυξη, με ιδιαιτερότητες και ιδιομορφίες. Γνήσια διεθνιστικό κίνημα που δεν παρασύρεται στην πολιτική του «διαίρει και βασίλευε», στην προσπάθεια των ιμπεριαλιστικών κρατών να το χρησιμοποιήσουν στο παιχνίδι και στον πόλεμο των μεταξύ τους αντιθέσεων.
Τελικά, μέσα από την ίδια του την πείρα θα αποφασίσει να περιορίσει, να απομονώσει, ακόμα και να αποβάλει όλους εκείνους που το τραβάνε στην ενσωμάτωση, ενώ θα προσελκύει νέες δυνάμεις που σήμερα είναι αδρανείς, είναι στην εφεδρεία.
Σ' αυτή τη βάση μπορούν και πρέπει να συνάπτονται συμφωνίες και συμμαχίες που δεν αναιρούν αλλά ενισχύουν την αντιιμπεριαλιστική, αντικαπιταλιστική κατεύθυνση.