δεν πρέπει να αρκεστεί μόνο στη θέση, αλλά να προχωρήσει

και στην αντίθεση» (Ηράκλειτος, Πλάτωνας, Ενγκελς, Μαρξ)

Τηρώντας, λοιπόν, κάποια χρονολογική σειρά, ξεκινάω από τον Τυρταίο, ο οποίος, πάνω από την ομορφιά, τον πλούτο της βασιλικής δύναμης, τη ρητορική ικανότητα και τις αθλητικές επιδόσεις, τοποθετούσε την πολεμική τέχνη και αρετή, τη δόξα της «θούριδος αλκής»..!

Υποστήριζε, δηλαδή, ότι η πολεμική μόνο δεξιότητα είναι εκείνη που κάνει τον πολίτη ωφέλιμο για την τότε πόλη - κράτος. Και ακριβώς, για το λόγο αυτό, ο αθλητισμός είχε νόημα, κατ' αυτόν, μόνο όταν προετοίμαζε άξιους πολεμιστές, υπερασπιστές της πατρίδας τους..!

Αλλά και ο Πλάτωνας δεν έβαζε σε ίση μοίρα τους «φύλακες», που ήσαν επιφορτισμένοι για τη φρούρηση της πόλης, με τους αθλητές..!

Ισχυρίζονταν, δηλαδή, ότι οι πρώτοι, οι «φύλακες», είχαν πιο σημαντική αποστολή από τους δεύτερους, τους αθλητές, αφού προορίζονταν για το μέγιστο αγώνα, που είναι η διαφύλαξη και η σωτηρία της πατρίδας τους.

Πιο ειδικά, σχολιάζοντας, ο ίδιος, τη διατροφή και τον τρόπο διαβίωσης αθλητών και «φυλάκων», κατέληξε στα παρακάτω σχόλια - συγκρίσεις.

Οι αθλητές, έλεγε, που μετέχουν σε Ολυμπιακούς Αγώνες απαιτούν μεγάλη φροντίδα και συνεχή περιποίηση και η ελάχιστη παρέκκλιση από την πιστή εφαρμογή του προκαθορισμένου προγράμματος ενδέχεται να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην αθλητική τους απόδοση.

Αντίθετα, η ικανότητα των «φυλάκων» εξαρτάται, συν τοις άλλοις, και από την προσαρμογή τους σε αντίξοες συνθήκες διατροφής και τρόπου διαβίωσης, ώστε να μπορούν να ανταποκρίνονται με επιτυχία σε όλες τις ενδεχόμενες δυσκολίες που ένας πόλεμος, με τους εχθρούς της πατρίδας, θα προκαλούσε...

Ταυτόσημες σχεδόν απόψεις με τους Τυρταίο και Πλάτωνα είχε και ο μεγαλοπολίτης στρατηγός Φιλοποίμην, καλός ιππέας, οπλομάχος και παλαιστής, ο οποίος είχε απαγορεύσει στους στρατιώτες του να ασχολούνται με τα υπόλοιπα ολυμπιακά αγωνίσματα, γιατί κατά τη γνώμη του αχρήστευαν τα σώματά τους...

Οι αθλητές, έλεγε, χρειάζονται πλούσιο φαγητό, κανονικό ύπνο, ησυχία και κίνηση σε τακτά χρονικά διαστήματα. Κάθε μεταβολή και παρέκκλιση από τον καθιερωμένο τρόπο ζωής, θα καθιστούσε επισφαλή την απόδοσή τους. Σε αντίθεση, ο στρατιώτης έπρεπε να είναι ασκημένος στην πείνα, στη δίψα, στις κακουχίες, στην περιπλάνηση, στο ακαθόριστο και ακανόνιστο πρόγραμμα ζωής και γενικά στη σκληραγωγία...

Με βάση τις μαρτυρίες του Πλούταρχου, ο Μέγας Αλέξανδρος, αν και είχε συστήσει μια ποικιλία από αγώνες, όπως π.χ. για «τραγωδούς», για «κιθαρωδούς», για «ραψωδούς», για «αθλητές» κ.ά., δεν έδινε καμιά σημασία για το παγκράτιο και την πυγμαχία.

Ο ίδιος ιεραρχούσε με δικό του τρόπο τα διάφορα είδη αγώνων.

Συγκεκριμένα, πρόβαλε πολύ τους μουσικούς αγώνες, στους οποίους περιλαμβάνονταν και άλλες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, με αποτέλεσμα να ατονούν, ιδιαίτερα στις ανατολικές χώρες του βασιλείου του, οι γυμνικοί και οι ιππικοί αγώνες...

Τέλος, αν και είχε το χάρισμα της ταχύτητας στο τρέξιμο, όταν του προτάθηκε να πάρει μέρος σε σχετικό αγώνα, συνεπής στην «ταξική» του αντίληψη, το αρνήθηκε, γιατί οι αντίπαλοί του δε θα ήταν και αυτοί βασιλιάδες..!

Μια «στάση» που βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με το υγιές και σε θεωρητική βάση (για σήμερα, τουλάχιστον...) πνεύμα του Ολυμπισμού, που καταξιώνει και επιβραβεύει την ικανότητα του καθενός ατόμου, ανεξάρτητα από την κοινωνική του τάξη, ή άλλου είδους «ετικέτα», που αντί να ενώνει, άτομα, ομάδες ατόμων, λαούς και έθνη, τα χωρίζει..!

Ο Ελεάτης φιλόσοφος και ποιητής Ξενοφάνης ο Κολοφώνιος επέκρινε αυτούς που απέδιδαν περισσότερες τιμές στις σωματικές από ό,τι στις πνευματικές επιδόσεις.

Υποστήριζε με θέρμη ότι η δική του σοφία και ικανότητα για πνευματικές επιδόσεις είχαν πιο μεγάλη αξία από τη δύναμη των αντρών και των αλόγων, που επιδεικνύονταν στους γυμνικούς και ιππικούς αγώνες... και ότι μικρό κέρδος έχει η πολιτεία όταν κάποιος νικούσε στην Ολυμπία, αφού έτσι δε γέμιζαν οι σιταποθήκες του κράτους...

Με άλλα λόγια, ο Ξενοφάνης έδινε σημασία μεγάλη όχι στον αθλητισμό, αλλά στην ευνομία και στον πλούτο..!

Δηλαδή, στη χρηστή και αδιάφθορη πολιτική και την οικονομία..!

Κοντά στις απόψεις του Ξενοφάνη και οι απόψεις του Αθηναίου ρήτορα Ισοκράτη, ο οποίος στον «Πανηγυρικό» του εξέφρασε την απορία του γι' αυτούς που καθιέρωσαν τις Πανελλήνιες γιορτές (Ολύμπια, Πύθια, Ισθμια, Νέμεα) και οργάνωσαν τους γυμνικούς αγώνες, αποδίδοντας πιο μεγάλη αξία στις σωματικές ικανότητες από όση οφειλόταν σε αυτούς που κόπιασαν για το γενικό καλό..!

Υποστήριζε πως κι αν ακόμα οι αθλητές αποκτούσαν διπλάσια δύναμη, οι άλλοι, ο λαός, δε θα είχαν τίποτα να κερδίσουν..!

Αντίθετα, και ένας μονάχα άνθρωπος αν θα σκεφθεί σωστά, χωρίς ιδιοτέλεια, θα ωφελούνταν όλοι..!

Η γνώση, ιδιαίτερα, ως επιστημονική ανακάλυψη ή συμπέρασμα, έχει καθολική αξία και παγκοσμιότητα, αφού δεν περιορίζεται σε στενά τοπικά ή εθνικά όρια...

Ωστόσο, αυτός που εναντιώθηκε περισσότερο από όλους τους άλλους, ιδιαίτερα ενάντια στους αθλητές της εποχής του, ήταν ο τραγικός ποιητής Ευριπίδης, με την ιστορική του φράση... «Ουδέν αισχρώτερον των αθλητών το γένος»..!

Και σε ελεύεθρη μετάφραση: Από τα χίλια κακά που υπάρχουν στην Ελλάδα, κανένα δεν είναι χειρότερο από τη γενιά των αθλητών..!

Και ακόμα,

Το στεφάνι της δόξας ταιριάζει στον έξυπνο και στον άξιο, στο σώφρονα και στο δίκαιο άντρα, που είναι για την πόλη ο πιο καλός αρχηγός, που με τα λόγια του εμποδίζει να γίνουν πράξεις κακές, που κρατά μακριά τον πόλεμο και τις επαναστάσεις... Τέτοιου είδους επιδόσεις είναι για το καλό της πόλης και όλων των Ελλήνων...

Ετσι, για τον Ευριπίδη, δυο πράγματα είχαν μεγάλη αξία:

• Η γνώση της πολεμικής τέχνης και
• η σωφροσύνη

Με την πρώτη διαφυλάσσεται η ακεραιότητα της πατρίδας από κάθε ξένη επιβουλή (δηλαδή, το «ζην»...) και με τη δεύτερη εξασφαλίζεται η πρόοδος και η ευημερία και παράλληλα και η επικράτηση της γαλήνης και η ευνομία, σε ειρηνική περίοδο (δηλαδή, το «ευ ζην»).

Τέλος, και ο Αλέξανδρος - Ρίζος Ραγκαβής, ποιητής, αρχαιολόγος και πολιτικός, σε επιστολή που έλαβε από τον Ευάγγελο Ζάππα, για την ανασύσταση των Ολυμπιακών Αγώνων, απάντησε λέγοντας, περίπου:

«Το κύριο, για τη σημερινή εποχή, δεν είναι η ανασύσταση των Ολυμπιακών Αγώνων, αλλά οι αγώνες που θα στοχεύουν στην ανάπτυξη του πολιτισμού, των κοινωνικών σχέσεων, της βιομηχανίας και, γενικά, στην ανόρθωση του νεοσύστατου ελεύθερου ελληνικού κράτους»...

Μια άποψη και που σήμερα, στο ίδιο ερώτημα, ασφαλώς θα την εξέφραζε κάθε λογικά σκεπτόμενος Ελληνας πολίτης... Αφού, και τα «προβλήματα» περισσεύουν για μια μεγάλη μερίδα του ελληνικού λαού και το Ολυμπιακό Ιδεώδες έχει πλήρως ιδιοποιηθεί και μετατραπεί από όλους αυτούς που, με τον ένα ή άλλο τρόπο, πρωταγωνιστούν στο «αθλητικό μας γίγνεσθαι» σε «μπίζνες»... προς ίδιον όφελος..!

Ενώ και η κατά τον Ξενοφάνη επιζητούμενη χρηστή και αδιάφθορη πολιτική και οικονομία είναι και σήμερα «εθνικό ζητούμενο»..!

Κατά τα άλλα, τα συμπεράσματα δικά σας...