Το μέλλον διαφαίνεται πιο δύσκολο εξαιτίας της πορείας ένταξης στην ΕΕ. «Τα πρώτα 10 χρόνια θα 'ναι δύσκολα» - είπε πρόσφατα ο Πρόεδρος Α. Κβασνιέφσκι. Την ίδια ώρα η κεντροαριστερή κυβέρνηση κλονίζεται. Το κόμμα των αγροτών αποχώρησε από την κυβέρνηση, διαμαρτυρόμενο για τους όρους της εισόδου στην ΕΕ. Εντονη κριτική ασκείται και από το άλλο αγροτικό κόμμα, την «Αυτοάμυνα», το μικροαστικό φιλο-καθολικό κόμμα «Λίγκα των πολωνικών οικογενειών». Τα «επιτελεία» του συστήματος ήδη απεργάζονται νέα «κεντροδεξιά» σενάρια για τη διακυβέρνηση της χώρας. Στόχος τους δεν είναι άλλος από την απορρόφηση των «κραδασμών», ώστε να μη διαταραχτεί η πορεία ενσωμάτωσης της χώρας στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα και τις ενώσεις τους, όπως είναι η ΕΕ.

Το κομμουνιστικό κι εργατικό κίνημα δεν έχει ακόμη ξεπεράσει τα δυνατά χτυπήματα της αντεπανάστασης και της προδοσίας. Μόλις πρόσφατα (το Νοέμβρη του 2002) το ΚΚ Πολωνίας προσκόμισε στις αρχές τις υπογραφές 1.200 μελών (όπως ορίζει ο νόμος) και κατάφερε, να νομιμοποιηθεί, κάτι που δεν είχε καταφέρει η προηγούμενη προσπάθεια συγκρότησης ΚΚ με τον τίτλο Ενωση Πολωνών Κομμουνιστών «Προλεταριάτο», που τελικά οδηγήθηκε στη διάλυση. Πάντως, πάνω από αυτή τη «νομιμότητα» ως «δαμόκλειος σπάθη» εξακολουθεί να ισχύει το άρθρο 13 του Συντάγματος. Ετσι στα προγραμματικά ντοκουμέντα του κόμματος δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν τέτοιοι σημαντικοί όροι της μαρξιστικής - λενινιστικής κοσμοθεωρίας, όπως «επανάσταση», «δικτατορία του προλεταριάτου» κ.ά.

«Χείμαρρος» ο αντιπρόεδρος του ΚΚΠ που δεν αποφεύγει τη σύγκριση με τα χρόνια του σοσιαλισμού: «Στα χρόνια του σοσιαλισμού - μας λέει - ο κόσμος διαμαρτυρόταν γιατί έπαιρνε το κρέας με το δελτίο. Η χώρα παρήγαγε τότε 3,2 εκατομμύρια τόνους κρέατος το χρόνο και δεν μπορούσαμε να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες του κόσμου. Η ετήσια κατανάλωση ήταν 74 κιλά ανά άτομο. Σήμερα στη χώρα παράγονται μόλις 2,7 εκατομμύρια τόνοι κρέατος και σ' όλα τα καταστήματα θα το βρεις, αλλά οι αγρότες (κτηνοτρόφοι) διαμαρτύρονται που αυτό μένει στα ράφια».

Τα παραπάνω στοιχεία επιβεβαιώνει και ο Μπόγνταν Ραντόμσκι, αντιπρόεδρος του Πολωνικού Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος (ΠΣΕΚ), το οποίο μόλις το Γενάρη του 2003 κατάφερε να περάσει το «σκόπελο» της αναγνώρισης: «Ολα τα βασικά προβλήματα - μας λέει - που αντιμετωπίζει σήμερα ο λαός της Πολωνίας, είναι απόρροια της πολιτικής που ακολουθείται μετά την αντεπανάσταση. Καταρχήν δημιουργήθηκαν νέες συνθήκες λειτουργίας των κρατικών επιχειρήσεων, με αποτέλεσμα η πλειοψηφία τους να βρεθεί σε κατάσταση οικονομικής δυσπραγίας. Μετά την εφαρμογή νέων νόμων για τη λήψη δανείων, με μεγάλους τόκους, την υπέρογκη φορολογία τους, αυτές οι επιχειρήσεις άρχισαν να υποφέρουν και τελικά κατέστησαν οικονομικά ασύμφορες. Αυτή η πολιτική εφαρμόστηκε σχεδιασμένα, με στόχο να πείσει το λαό για την αναγκαιότητα των ιδιωτικοποιήσεων, στη βάση της λογικής "αυτές, ιδιαίτερα οι μεγάλες κρατικές επιχειρήσεις, είναι ασύμφορες, τις πληρώνει ο εργαζόμενος από την τσέπη του, πρέπει να τις ιδιωτικοποιήσουμε. Τότε η ζωή θα καλυτερέψει". Ιδιαίτερο χτύπημα δόθηκε στις αγροτικές κρατικές επιχειρήσεις. Τις εξαφάνισαν όλες! Βασικός νόμος που διευκόλυνε την όλη εξέλιξη ήταν ο νόμος για την ιδιωτικοποίηση. Δημιουργήθηκαν νόμιμες συνθήκες, ώστε το οικονομικό δυναμικό της χώρας, που ως εκείνη την ώρα εξασφάλιζε τις κοινωνικές υπηρεσίες, την υγεία και την παιδεία του λαού, να αφαιρεθεί από το λαό. Οταν εκείνες οι κρατικές επιχειρήσεις έπαψαν πλέον να είναι τέτοιες και να δίνουν έσοδα στον κρατικό προϋπολογισμό ο προϋπολογισμός μειώθηκε τόσο πολύ, που δεν ήταν σε θέση να καλύψει βασικές κοινωνικές ανάγκες. Από τότε ο λαός ζει όλο και χειρότερα».

Και με την ένταξη στην ΕΕ ποιες οι προσδοκίες του πολωνικού λαού;

«Προπαγανδίζουν ότι όλα τα προβλήματα του λαού θα λυθούν με την είσοδο στην ΕΕ. Στην πραγματικότητα όμως η ανεργία θα αυξηθεί μιας και δεν υπάρχει καμία προοπτική ανάπτυξης. Μας λένε πως, επειδή οι μισθοί είναι χαμηλοί, θα έρθουν στη χώρα ξένες επιχειρήσεις. Την ίδια ώρα όμως βλέπουμε πως οι δικοί μας Πολωνοί επιχειρηματίες για να μη χρεοκοπήσουν σε συνθήκες μεγαλύτερου ανταγωνισμού (στα πλαίσια της ΕΕ) ετοιμάζονται ή ήδη μεταφέρουν τις επιχειρήσεις τους εκτός Πολωνίας, π.χ. στη γειτονική Ουκρανία, στη Λευκορωσία, όπου η εργατική δύναμη εκεί είναι ακόμη πιο φτηνή», μας λέει ο Γ. Λάχουτ και συνεχίζει: «Με την ένταξη στην ΕΕ αναμένεται να διαλυθεί η όποια πολωνική βιομηχανική παραγωγή και η χώρα να μετατραπεί σε μια μεγάλη περιοχή κατανάλωσης ξένων προϊόντων. Η ΕΕ βάζει πλαφόν παραγωγής και στα αγροτικά προϊόντα. Για παράδειγμα στα σοσιαλιστικά χρόνια παράγαμε 17 δισ. τόνους γάλα, ενώ τώρα μόλις 8 με 9 δισ. τόνους, κι η ΕΕ τους έχει βάλει πλαφόν παράδοσης στα γαλακτοπωλεία 8 δισ. τόνους. Σ' αυτές τις συνθήκες η νεολαία το μόνο που σκέφτεται είναι πώς θα μάθει ξένες γλώσσες για να μπορέσει να φύγει, αναζητώντας αλλού μια καλύτερη τύχη».

Από τη μεριά του ο Μπ. Ραντόμσκι σημειώνει: «Η ΕΕ προσπαθεί να εφεύρει διάφορες δικαιολογίες, υγειονομικού βασικά χαρακτήρα, ώστε να εμποδίσει την εξαγωγή των κτηνοτροφικών προϊόντων μας στην αγορά της. Πέρα όμως απ' αυτό, σήμερα κανείς, πέρα από την ηγεσία της χώρας, δε γνωρίζει επακριβώς το τι προβλέπεται στις συμφωνίες ένταξης της Πολωνίας με την ΕΕ, κάτω από ποιους όρους γίνεται αυτή.

Αυτή η αντιλαϊκή πολιτική που αναμένεται να συνεχιστεί με την ένταξη της χώρας στην ΕΕ αναμένεται να οξύνει παραπέρα την κατάσταση. Σήμερα ακόμη υπάρχουν κάποιοι μικροί έστω δασμοί, που επιτρέπουν σε έναν αριθμό δικών μας επιχειρήσεις να επιβιώνουν. Οταν αυτοί οι δασμοί καταργηθούν τότε οι υπάρχουσες πολωνικές θα αντιμετωπίσουν έναν άνευ προηγουμένου ανταγωνισμό, με επιχειρήσεις πολύ ισχυρότερες απ' αυτές.

Από την άλλη, τι θα γίνει με τα εκατομμύρια των αγροτών; Η ΕΕ θα τους ξεκληρίσει! Την ίδια ώρα δεν μπορεί να προτείνει νέες θέσεις εργασίας, ενώ εφαρμόζεται 7ετής απαγόρευση της κυκλοφορίας προσώπων στα πλαίσια της ΕΕ. Δηλαδή αυτός ο κόσμος θα καταστραφεί και δε θα μπορεί νόμιμα να ψάξει για δουλιά σε άλλη χώρα της ΕΕ. Η ανεργία θα μας κατακλύσει!

Θα πω ένα παράδειγμα: Πρόσφατα η υπουργός για τις σχέσεις με την ΕΕ πραγματοποίησε μια συνάντηση με άνεργες γυναίκες. Μετά τα πρώτα 15 λεπτά ομιλίας της υπουργού, για τις δυνατότητες που θα έχουν οι άνεργοι στα πλαίσια της ΕΕ να πάρουν δάνεια και ν' ανοίξουν δικές τους επιχειρήσεις, οι γυναίκες έβαλαν τα κλάματα. Βγήκαν από την αίθουσα και κατηγόρησαν την υπουργό πως λέει ψέματα, γιατί γίνεται φανερό πως η ΕΕ δεν τους δίνει καμιά ευκαιρία για να βρουν και πάλι δουλιά, ιδιαίτερα οι γυναίκες που έχουν παιδιά και είναι μεγαλύτερες σε ηλικία.

Ηδη το 50% του πολωνικού λαού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, ενώ κάμποσα εκατομμύρια δεν μπορούν να εξασφαλίσουν τα βιολογικά αναγκαία εφόδια για την επιβίωσή τους. Στο εμπόριο τα μεγάλα ξένα σούπερ μάρκετ έχουν "στριμώξει" τις πολωνικές επιχειρήσεις. Στην κοινωνία δημιουργείται μια έντονη διαστρωμάτωση ανάμεσα στην πλειοψηφία του λαού και σε μια νέα "αριστοκρατία" που επιτρέπει τα πάντα στον εαυτό της».

«Στο λαό λένε μόνο μεγάλα προπαγανδιστικά λόγια για την ΕΕ, του είδους "είναι το μέλλον μας", "είναι η πρόοδος", "είναι μονόδρομος", κινδυνολογώντας ότι σε αντίθετη περίπτωση "θα γίνουμε Λευκορωσία" (χωρίς να λένε ότι στη Λευκορωσία υπάρχει άνοδος του ΑΕΠ, δεν υπάρχει η δική μας ανεργία κι εξαθλίωση). "Αν δεν μπούμε στην ΕΕ - λένε - πάλι τα ράφια των μαγαζιών μας θα έχουν μόνο αλάτι και ξίδι, όπως στα χρόνια του σοσιαλισμού"... Παραλείπουν και πάλι να θυμίσουν πως αυτό είχε γίνει εξαιτίας των απεργιών που είχαν κλονίσει τότε την οικονομία μας. Μ' άλλα λόγια εκείνο που κυριαρχεί για την ΕΕ είναι η προπαγάνδα, το ψέμα, ο αντικομμουνισμός και στην καλύτερη περίπτωση η παραδοχή πως "μόνο τα δέκα πρώτα χρόνια στην ΕΕ θα 'ναι δύσκολα για την Πολωνία», επισημαίνει ο Μπ. Ραντόμσκι.

Την ίδια ώρα όμως η πραγματικότητα είναι πολύ σκληρή και αδιάψευστη. Οπως φαίνεται από τα παραπάνω, σημαντικά προβλήματα με την ένταξη στην ΕΕ θα αντιμετωπίσει όλη την οικονομική δραστηριότητα στη χώρα. Ακόμη και στα ίδια τα ντοκουμέντα της ΕΕ προσδιορίζεται ιδιαίτερα έντονα το πρόβλημα της αγροτικής οικονομίας. Στην έκθεση της ΕΕ για την ένταξη της Πολωνίας σημειώνεται πως: «Από 2 εκατομμύρια γεωργικές εκμεταλλεύσεις (4 εκατομμύρια αγρότες) οι μισές εκ των οποίων δεν υπερβαίνουν τα 20 εκτάρια, μόνο το 1/3 είναι αποδοτικό ή επιδέχεται εκσυγχρονισμό με βάση τις κοινοτικές απαιτήσεις...».

Σήμερα λοιπόν, ενάντια στην ένταξη στην ΕΕ τάσσονται όχι μόνο το ΚΚΠ, το ΠΣΕΚ, αλλά, όπως ήδη σημειώσαμε, και άλλες δυνάμεις. Π.χ. Το αγροτικό κόμμα της «Αυτοάμυνας» και το Κόμμα των Αγροτών επίσης έχουν σοβαρές επιφυλάξεις για τη διεύρυνση της ΕΕ, αλλά την ίδια ώρα με τη στάση τους προσπαθούν να «παζαρέψουν» καλύτερους όρους για τους αγρότες. Η στάση τους αυτή δεν είναι τυχαία. Οπως μας λέει ο Γ. Λάχουτ ήδη «στον αγροτικό τομέα ο κλήρος μπορεί να ξεκινά από 4 εκτάρια για τους μικροαγρότες και να φτάνει μέχρι ολόκληρα "λατιφούντια". Π.χ. ο επικεφαλής του αγροτικού κόμματος "Αυτοάμυνα" έχει δικό του κλήρο της τάξης των 100 εκταρίων». Γίνεται φανερό πως άλλα προσδοκούν οι μικροκαλλιεργητές - οπαδοί αυτών των κομμάτων κι άλλα σχεδιάζουν οι μεγαλοαγρότες, που φαίνεται να εδραιώνονται στην ηγεσία τους.

Ενάντια στη διεύρυνση τάσσεται επίσης το μικροαστικό-καθολικό κόμμα «Λίγκα των πολωνικών οικογενειών», παρά το γεγονός πως ο πάπας τάχθηκε υπέρ της διεύρυνσης. Μέσα στην ίδια την καθολική εκκλησία της Πολωνίας φαίνεται να υπάρχουν σοβαρές διαφορές για το ζήτημα της διεύρυνσης.

Την ίδια ώρα πρέπει να σημειώσουμε πως οι ηγεσίες των παραπάνω κομμάτων δεν παραλείπουν να διανθίσουν τις όποιες κινητοποιήσεις τους κατά της κυβέρνησης και της ΕΕ με έντονα αντικομμουνιστικά και αντισοβιετικά συνθήματα, με προφανή στόχο να εμποδίσουν τη «συνάντηση» του αυξανόμενου αντικυβερνητικού κινήματος διαμαρτυρίας με τους κομμουνιστές. Δουλεύουν λοιπόν με προοπτική, για να εμποδίσουν την εμφάνιση κι ανάπτυξη ενός ισχυρού αντικαπιταλιστικού, αντιιμπεριαλιστικού κινήματος στην Πολωνία. Μάλιστα αυτές οι πιο δεξιές, εθνικιστικές δυνάμεις προσπαθούν να πείσουν το λαό πως η Αριστερά «ξεπουλά» την Πολωνία και ως παράδειγμα φέρνουν τη στάση της σημερινής σοσιαλδημοκρατικής ηγεσίας της χώρας.

Εννοείται βέβαια πως σε αντίθετη κατεύθυνση κινούνται τόσο το ΚΚΠ, όσο και το ΠΣΕΚ, με στόχο την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ενίσχυση της επιρροής τους στο λαϊκό αντιπολιτευτικό κίνημα.

Σοβαρό ρόλο στις διεργασίες αφύπνισης του λαού παίζει οπωσδήποτε το αναπτυσσόμενο αντιπολεμικό κίνημα. Στις πρόσφατες κινητοποιήσεις στη Βαρσοβία ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο συμμετείχαν πάνω από 5 χιλιάδες άτομα. Ηταν οι μεγαλύτερες αντιιμπεριαλιστικές συγκεντρώσεις στην ιστορία της σύγχρονης Πολωνίας, που δείχνουν ότι και στην Πολωνία «κάτι κινείται»!

Ο Αντρέι Ζγκόντκα πρόεδρος της Πολωνικής Αντιπολεμικής Επιτροπής μας είπε σχετικά: «Στο φιλειρηνικό κίνημα συμμετέχουν άνθρωποι, κυρίως αριστερών καταβολών. Αυτές οι οργανώσεις έχουν τοπικό χαρακτήρα. Πιο δυνατές είναι οι επιτροπές που δημιουργούνται στις πόλεις που έχουν βιομηχανία. Τώρα γίνεται προσπάθεια συγκρότησης ενιαίας δομής σε όλη την Πολωνία. Είμαστε ενάντια στη συμμετοχή της χώρας στο ΝΑΤΟ. Πολύ περισσότερο που η Πολωνία μπήκε στο ΝΑΤΟ από την "πόρτα της κουζίνας", χωρίς να ρωτήσουν κανέναν, πέρα από τη Βουλή».

Τέλος, πρέπει να σημειώσουμε πως σε κυρίαρχο ζήτημα για το φιλειρηνικό κίνημα της Πολωνίας αναδεικνύεται αυτή τη στιγμή η απεμπλοκή της χώρας από τον πόλεμο κατά του Ιράκ, με την επιστροφή των μονάδων του πολωνικού λαού που πολεμούν, κατά παράβαση του πολωνικού Συντάγματος, στο Ιράκ.