Πολυσύνθετες, πολύμορφες και ιδιαίτερα ανησυχητικές διαστάσεις παίρνει το πρόβλημα της τοξικομανίας στη χώρα μας, καθώς η πλειοψηφία των χρηστών είναι άνεργοι, έρχονται σε επαφή με εισπνεόμενους διαλύτες στα 12 χρόνια, στα 13 - 14 πειραματίζονται με την κάνναβη και την «έκσταση». Πρώτη ουσία χρήσης παραμένει η κάνναβη, ενώ η πρόληψη επιβεβαιώνεται ότι μένει στα χαρτιά.

Αυτά είναι μερικά από τα στοιχεία που συνθέτουν το προφίλ των χρηστών, όπως παρουσιάστηκαν, χτες, στην 7η Ετήσια Εκθεση του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά και την τοξικομανία (ΕΚΤΕΠΝ), για την κατάσταση των ναρκωτικών στην Ελλάδα, το 2002.

Ενδεικτική είναι η μείωση, κατά ένα έτος, της ηλικίας πρώτης εμπειρίας χρήσης ουσιών. Τα εισπνεόμενα είναι η πρώτη ουσία, με την οποία έρχονται σε επαφή οι μαθητές σε ηλικία 12,3 έτη, γεγονός, που, όπως επισημαίνεται και στην Εκθεση, «οφείλεται στο ότι είναι νόμιμες και εύκολα προσβάσιμες ουσίες». Η κάνναβη είναι η επόμενη ουσία, με την οποία πειραματίζονται στα 13,8 έτη, ενώ η «έκσταση» είναι στα 13,4 έτη.

Αναλυτικότερα, όπως προκύπτει από τα κοινωνικο-δημογραφικά χαρακτηριστικά των χρηστών για το έτος 2002, το 62,8% των χρηστών είναι άνεργοι, το 10,5% έχουν περιστασιακή απασχόληση και μόνο το 19,2% έχουν σταθερή απασχόληση. Το 57% των χρηστών κυμαίνονται στην ηλικία 19-29 ετών και το 5,6% είναι κάτω των 18 ετών.

Εξίσου ενδεικτικά είναι τα στοιχεία της Εκθεσης για το μορφωτικό επίπεδο των χρηστών. Το 33,9% είναι απόφοιτοι Λυκείου, το 32,7% είναι απόφοιτοι Γυμνασίου και το 25,1% απόφοιτοι Δημοτικού. Το 65% των χρηστών είναι κάτοικοι του νομού Αττικής και το 15,7% της Θεσσαλονίκης. Η μεγάλη πλειοψηφία έχουν σταθερή στέγη (93,9%) και το 6% έχουν προσωρινή στέγη ή είναι άστεγοι.

Υψηλά είναι τα ποσοστά ανεργίας και στους τρεις τύπους Προγραμμάτων. Συγκεκριμένα, οι άνεργοι στα «στεγνά» κατέχουν το 62,1% και το 9,7% οι περιστασιακά απασχολούμενοι, στα προγράμματα υποκατάστασης το 64,6% είναι άνεργοι και περιστασιακά απασχολούμενοι το 13,6% και στα Κέντρα Αμεσης Πρόσβασης 64,4% άνεργοι και 11,3% περιστασιακά απασχολούμενοι και μόνο το 19% έχει σταθερή απασχόληση.

Η μέση ηλικία έναρξης παράνομης χρήσης διαφέρει ανάλογα με την ουσία έναρξης: 13 έτη για τα εισπνεόμενα, 15 έτη για τα χάπια, 15 έτη για άλλα ναρκωτικά, 16 έτη για την κάνναβη και 20 έτη για την ηρωίνη.

Η μέση ηλικία έναρξης χρήσης της κύριας ουσίας κατάχρησης είναι ανά ουσία: Τα 16 έτη για την κάνναβη, τα 19 έτη για τα χάπια, τα 20 για την ηρωίνη και τα 21 για την κοκαΐνη.

Το 79,2% δηλώνουν χρήση περισσότερων της μιας ουσιών. Οι συνηθέστερες ουσίες έναρξης χρήσης για τους χρήστες ηρωίνης είναι η κάνναβη (76,2%) και τα χάπια (8,5%). Για τους χρήστες κάνναβης, η συνηθέστερη ουσία έναρξης είναι η κάνναβη (90,4%) και 4,6% εισπνεόμενα.

Η μέση ηλικία, κατά την οποία οι 15χρονοι μαθητές δηλώνουν ότι ήπιαν για πρώτη φορά, είναι τα 12 έτη για τα αγόρια και τα 13 για κορίτσια. Ενα χρόνο μετά την πρώτη εμπειρία με το αλκοόλ, είναι η μέση ηλικία κατά την οποία οι μαθητές δηλώνουν ότι μέθυσαν για πρώτη φορά.

Σημαντική μείωση του ποσοστού των μαθητών, που δηλώνουν κατανάλωση οινοπνευματωδών σε όλες τις περιόδους αναφοράς και κυρίως στη μηνιαία κατανάλωση, παρατηρείται σε σύγκριση με το 1998.

Εμπειρία μέθης τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους είχε το 29,5% των αγοριών (το 1988 ήταν το 25,8%) και το 20,8% των κοριτσιών το 2002 (το 1988 ήταν το 22,6%). Το 42,8% των αγοριών δηλώνουν ότι έχουν κάνει τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους υπερβολική χρήση οινοπνευματωδών, ενώ για τα κορίτσια το ποσοστό είναι 29,9%.