ΠΕΡΙΟΔΕΙΑ ΜΠΟΥΣ ΣΤΗΝ ΑΦΡΙΚΗ
Πέρα από την Αφρική

«Σαφάρι πετρελαίου» και όχι μόνο...

Κυριακή 13 Ιούλη 2003

Associated Press

Πολλές και ποικίλες οι διαδηλώσεις ενάντια στην επίσκεψη Μπους στη Νότια Αφρική
«Η Αφρική είναι ένα έθνος που πάσχει από μία απίστευτη ασθένεια»... Αυτή την εντύπωση είχε ο Μπους για την Αφρική ως έθνος φυσικά και όχι ως ήπειρο, την οποία μάλιστα μοιράστηκε μαζί με τους ηγέτες της ΕΕ, κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής στις 14 του Ιούνη του 2001.

Στις 26 του Ιούνη, φέτος, προαναγγέλλοντας ο Αμερικανός Πρόεδρος την περιοδεία του σε πέντε αφρικανικές χώρες, τόνισε ότι «οι ΗΠΑ πιστεύουν στο μεγάλο δυναμικό της Αφρικής», με τον ίδιο να προσπαθεί να πείσει ότι ποτέ δεν υπήρξε εκ μέρους της αμερικανικής κυβέρνησης έλλειψη ενδιαφέροντος προς την Αφρική και τους συνεργάτες του να προσπαθούν να πείσουν ότι οποιοσδήποτε μπορεί να κάνει λάθος στην εκφορά του λόγου.

Εντούτοις, η πενθήμερη περιοδεία του σε Σενεγάλη, Νότια Αφρική, Μποτσουάνα, Ουγκάντα και Νιγηρία άφησε εξ αρχής άναυδους πολιτικούς αναλυτές και παρατηρητές, που αναζητούσαν τα πραγματικά κίνητρα της περιοδείας αυτής, σημειώνοντας ότι η ανάδειξη της Αφρικής σε προτεραιότητα της εξωτερικής πολιτικής του Αμερικανού Προέδρου εκπλήσσει... Κι αυτό γιατί κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, το 2000, ο Τζ. Μπους είχε δηλώσει ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν στρατηγικά συμφέροντα στην ήπειρο. Αραγε πρόκειται για μία ακόμη ευκαιρία φωτογραφιών σε ειδυλλιακό περιβάλλον, που προσπαθεί να προωθήσει μια πιο «ανθρώπινη εικόνα» ενός Προέδρου που νοιάζεται για τους φτωχούς και το ΕΪΤΖ, αντί της γνώριμης εικόνας του πολεμοχαρούς φυλάρχου που θέλει να κατασπαράξει την οικουμένη; Σκοπεύει πράγματι να κομίσει και, κυρίως, να εκπληρώσει τις υποσχέσεις του για κάτι ουσιαστικό; `Η, όπως πιστεύουν αρκετοί αναλυτές, ο μοναδικός λόγος είναι για άλλη μία φορά η υπεράσπιση των συμφερόντων των ΗΠΑ, ειδικά στη Δυτική Αφρική, περιοχή με εξαιρετικό ενδιαφέρον για την εκπλήρωση των στόχων της ενεργειακής πολιτικής των ΗΠΑ για τον 21ο αιώνα, τόσο αναφορικά με την εξασφάλιση του ελέγχου των πετρελαίων της πολύ πλούσιας δυτικής ακτής όσο και με το «καύσιμο» του μέλλοντος, το φυσικό αέριο, που ήδη οι ΗΠΑ αρχίζουν να συγκεντρώνουν τα αποθέματά τους; Μήπως τυχαία η εφημερίδα του Γιοχάνεσμπουργκ «Business Day» αποκάλεσε την περιοδεία αυτή «σαφάρι πετρελαίου»;

«Γήπεδο για ντέρμπι»

Με δεδομένη τη διαπάλη συμφερόντων για τη Μαύρη Ηπειρο ανάμεσα στις ΗΠΑ και στις κύριες ευρωπαϊκές δυνάμεις, τις αυξανόμενες πιέσεις από πολλές κατευθύνσεις για την αποστολή αμερικανικής ειρηνευτικής δύναμης στη Λιβερία, οποιαδήποτε απάντηση σε αυτές τις υποθέσεις έχει βάση... Φυσικά, επισήμως για το Λευκό Οίκο, στόχος της περιοδείας του Τζορτζ Ουόκερ Μπους ήταν ο ίδιος ο Πρόεδρος να μεταφέρει μήνυμα στήριξης των ΗΠΑ στην αφρικανική ήπειρο.

Στήριξης ...αναφορικά με τις προθέσεις των ΗΠΑ να έχουν ανάμειξη, άμεση και μάλιστα στρατιωτικής φύσης, στα τεκταινόμενα στην Αφρική και ειδικά στη Δυτική Αφρική. Αραγε η αποστολή εικοσαμελούς ομάδας Αμερικανών στρατιωτικών συμβούλων στη Λιβερία, σε μία διερευνητική αποστολή, δεν αποτελεί «προάγγελο» ειρηνευτικής δύναμης..;

Πέραν, όμως, της στρατιωτικής ανάμειξης και της προσπάθειας ελέγχου των πολύ πλούσιων κοιτασμάτων και αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, και τα υπόλοιπα θέματα της ατζέντας Μπους δεν είναι τυχαία. Κατ' αρχάς, το εμπόριο και οι αγορές της Αφρικής ειδικά για τα αγροτικά προϊόντα των ΗΠΑ, που εξακολουθούν να γεμίζουν τις αποθήκες των Αμερικανών αγροτών. Επίσης, η προσπάθεια να πείσει ότι θα θέσει, επιτέλους, σε εφαρμογή το αμερικανικό πρόγραμμα καταπολέμησης του ΕΪΤΖ, ύψους 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων, δηλαδή την προώθηση των συμφερόντων των φαρμακευτικών κολοσσών, που επί δεκαετίες και με την αρωγή των κυβερνήσεων των μεγάλων δυνάμεων έχουν αποκλείσει τα δισεκατομμύρια των φτωχών του Τρίτου Κόσμου από την πρόσβαση σε φθηνά φάρμακα. Μία άλλη πρωτοβουλία αφορά στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας στην Ανατολική Αφρική, αλλά και στην προώθηση των γενετικά μεταλλαγμένων τροφίμων ως λύση για το θέμα της πείνας στην Αφρική, ζήτημα που αποτελεί ένα ακόμη σημείο διαφωνίας και αντίθεσης με τους «Ευρωπαίους εταίρους».

Τέλος, πολιτικοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι με την περιοδεία του στην Αφρική ο Τζ. Μπους επιχειρεί να κερδίσει την εμπιστοσύνη των Αφροαμερικανών ψηφοφόρων, οι οποίοι παραδοσιακά τάσσονται υπέρ του Δημοκρατικού Κόμματος, παρά να συμβάλει ουσιαστικά στην επίλυση των προβλημάτων της ηπείρου.

Ουσιαστικά, η περιοδεία του Μπους αποτελεί το προανάκρουσμα μίας νέας φάσης αυτής της διαπάλης και των αντιθέσεων με όσες δυνάμεις αμφισβητούν την απόλυτη κυριαρχία των ΗΠΑ, και μάλιστα στο «δικό τους γήπεδο», την Αφρική.


Χριστίνα ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ