ΧΙΡΟΣΙΜΑ-ΝΑΓΚΑΣΑΚΙ - 58 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ
Ο πυρηνικός τρόμος παραμένει ζωντανός
Κυριακή 3 Αυγούστου 2003

Χιροσίμα, 6 του Αυγούστου 1945. Ναγκασάκι, 9 του Αυγούστου 1945. Δύο πόλεις με κοινή πορεία προς τον απόλυτο όλεθρο. Παρόλο που έχουν περάσει από τότε 58 ολόκληρα χρόνια, ο χρόνος για τις δύο αυτές τραγικές ιαπωνικές πόλεις μοιάζει να έχει μείνει στάσιμος. Το μεγάλο έγκλημα της ρίψης από τους Αμερικανούς ατομικών βομβών είναι διαρκές. Και σήμερα πεθαίνουν άνθρωποι, ακόμα και δεύτερης γενιάς, από τις επιπτώσεις της ραδιενέργειας, ενώ η ανθρωπότητα συνεχίζει να ζει υπό τον πυρηνικό τρόμο που τότε γεννήθηκε σπέρνοντας το θάνατο σε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους.

Ηταν 6 του Αυγούστου του 1945, ώρα 1 και 37΄, όταν τρία αμερικανικά ανιχνευτικά αεροπλάνα «Β-29» απογειώθηκαν από τη νήσο Τινιάν. Μισή ώρα αργότερα, θα τα ακολουθήσει ένα άλλο, βομβαρδιστικό «Β-29», που στην πλώρη του με μαύρα γράμματα έγραφε «Enola Gay» (Ενόλα Γκέι). Ηταν το όνομα της μητέρας του 29χρονου κυβερνήτη του, σμηνάρχου Πολ Τίμπετς, ο οποίος θεώρησε σωστό μ' αυτό ακριβώς το όνομα να βαφτίσει το σκάφος. Μαζί με τον Π. Τίμπετς, το πλήρωμα του «Enola Gay» ήταν δωδεκαμελές, ενώ στην κοιλιά του αεροσκάφους μεταφερόταν κάτι το εντελώς καινούριο: Μόνο μια βόμβα που το βάρος της ήταν διπλάσιο από το βάρος της πιο βαριάς συμβατικής βόμβας. Τούτη εδώ η βόμβα είχε ένα εντελώς παράξενο όνομα, που καθόλου δεν ταίριαζε στη δύναμη που έκρυβε μέσα της, αφού δεν περιείχε κοινή εκρηκτική ύλη, αλλά ουράνιο 235. Επρόκειτο για μια ατομική βόμβα που την είχαν βαφτίσει «Little boy» (αγοράκι) και η αποστολή του πληρώματος του «Enola Gay» ήταν να τη ρίξει πάνω σε πραγματικό στόχο.

Στις 7 και 9΄ από τα ανιχνευτικά «Β-29» αναγγέλλεται ότι «ο ουρανός είναι αίθριος πάνω από τη Χιροσίμα». Στις 8 και 11΄ η πόλη φαινόταν καθαρά από τα μέλη του πληρώματος του «Ενόλα Γκέι». Δυόμισι λεπτά αργότερα, ο κυβερνήτης Τίμπετς διατάζει τον σκοπευτή του, επισμηναγό Τόμας Φίρμπι, ν' αφήσει τη βόμβα στο κενό.


Ωρα οκτώ, δεκαπέντε πρώτα λεπτά και δεκαεφτά δεύτερα. Το «Little boy» εγκαταλείπει το «Ενόλα Γκέι» και 45 δευτερόλεπτα αργότερα μια τρομερή αστραπή τυφλώνει τους αεροπόρους που φοράνε γυαλιά οξυγονοκολλητών. Επειτα, ένα τεράστιο κοκκινωπό μανιτάρι υψώνεται στον ουρανό.

Απειλή προς όλη την ανθρωπότητα

Τι ήταν αυτό που είχε συμβεί; Τι συνέβαινε εκείνη την ώρα κάτω, στο έδαφος της Χιροσίμα; Η ανθρωπότητα θα το μάθαινε αργότερα. Πληροφορήθηκε, όμως, αυθημερόν για τη ρίψη της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα από τις ανακοινώσεις που έκανε ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Χ. Τρούμαν. «Ατομική βόμβα - είπε μεταξύ άλλων -, βόμβα συνδυασμένη με την βασικήν δύναμιν του σύμπαντος, την δύναμιν εκ της οποίας και ο ήλιος αντλεί την ιδικήν του, εξαπελύθη εναντίον εκείνων που έφεραν τον πόλεμον εις την Απω Ανατολήν... Εδαπανήσαμεν 2.000 εκατομμύρια δολάρια διά την πρωτοφανούς μεγέθους εις την ιστορίαν επιστημονικήν αυτήν κερδοσκοπίαν και ενικήσαμεν... Θα προβώ εις περαιτέρω μελέτας και θ' απευθύνω και άλλας συστάσεις προς το Κογκρέσον ως προς τον τρόπον καθ' ον η ατομική δύναμις θα αποβή μέσον πανίσχυρον και αναγκαστικής επιδράσεως προς διατήρησιν της παγκοσμίου ειρήνης».

Οι τελευταίες αυτές φράσεις του Τρούμαν ήταν ένας σαφής απειλητικός υπαινιγμός προς όλη την ανθρωπότητα, προς τους λαούς της Γης και ειδικότερα προς το παγκόσμιο επαναστατικό κίνημα και την ΕΣΣΔ, που σήμαινε πως οι ΗΠΑ είχαν πλέον τον τρόπο να εκβιάσουν υποταγή στη θέλησή τους.

9 του Αυγούστου 1945, ώρα 2.30 π.μ. Από το Τινιάν απογειώνονται δύο «Β-29», τα οποία έχουν αποστολή να χρησιμοποιηθούν ως μετεωρολογικά αναγνωριστικά. Περίπου μισή ώρα αργότερα, στις 2.56 ξεκίνησαν άλλα τρία «Β-29». Τα δύο από αυτά έχουν αποστολή να ρίξουν όργανα καταγραφής της έκρηξης στην πόλη που θα βομβαρδιστεί, να φωτογραφήσουν και να κινηματογραφήσουν το γεγονός. Το τρίτο, με το όνομα «Bocks' Car», με 13μελές πλήρωμα και με κυβερνήτη τον Τσαρλς Σουίνι, μεταφέρει μια βόμβα μήκους 3 μέτρων και 24 εκατοστών, με μέγιστη διάμετρο 1 μέτρο και 35 εκατοστά, που ζυγίζει 4.500 κιλά και είναι βαμμένη κίτρινη με πτερύγια μαύρα. Τούτη η βόμβα, που φέρει το κοροϊδευτικό όνομα «Fat man» (Χοντρομπαλάς), αν και είναι το ίδιο καταστρεπτική μ' αυτήν που ρίχτηκε στη Χιροσίμα, δεν περιέχει ουράνιο 235, αλλά το ατομικό της φορτίο αποτελείται από πλουτώνιο, ένα υπερ-ουρανικό στοιχείο που δεν υπάρχει στη φύση. Η διαταγή που είχε δοθεί ήταν ο «Fat man» να ριχτεί στην ιαπωνική πόλη Κοκούρα, κι εφόσον αυτό δεν ήταν δυνατό ως δεύτερος στη σειρά στόχος οριζόταν το Ναγκασάκι.

Στις 9.50 το «Bocks' Car» βρίσκεται πάνω από την Κοκούρα έτοιμο για τη ρίψη, αλλά τα σύννεφα που καλύπτουν την πόλη δεν επιτρέπουν κάτι τέτοιο, δεδομένου ότι η ορατότητα είναι ελάχιστη. Ετσι, αποφασίζεται η ρίψη να γίνει στο Ναγκασάκι.

Ωρα 11.1 της 9ης του Αυγούστου 1945. Ο «Fat man» απελευθερώνεται από την κοιλιά του σκάφους. Υστερα από 52,5 δευτερόλεπτα, φτάνει στο σημείο εκρήξεως. Ακολουθεί «μια λάμψη που δεν την αντέχουν τα μάτια, μια έκλυση αστρικής θερμότητας, ένα κύμα πιέσεως που κονιορτοποιεί οποιοδήποτε εμπόδιο σε μια έκταση τριών-τεσσάρων τετραγωνικών χιλιομέτρων από το σημείο μηδέν και προκαλεί σοβαρές ζημιές στον υλικό πολιτισμό σε τριπλάσια έκταση κι ύστερα μια ορμητική καταιγίδα φωτιάς που κατακαίει κι αποτεφρώνει τα πάντα, ενώ μια στήλη από καπνό, ατμό, ραδιενεργά υπολείμματα, απανθρακωμένα συντρίμμια και λείψανα ανθρώπων και ζώων ανεβαίνει στον ουρανό».

Ετσι τους βρήκε ο θάνατος

Σύμφωνα με όσα περιγράφει ο Ιάπωνας καθηγητής Αράτα Οσάντα, όταν έπεσε η βόμβα στη Χιροσίμα, οι κάτοικοί της είχαν αρχίσει να ασχολούνται με τις συνηθισμένες καθημερινές ασχολίες τους. Πολλά μικρά παιδιά προσχολικής ηλικίας έπαιζαν στα σπίτια τους ή έξω, στους δρόμους της γειτονιάς τους. Οι μαθητές της πρώτης και της δευτέρας Δημοτικού έκαναν το μάθημά τους είτε σε προσωρινές αίθουσες, είτε στους ναούς της περιοχής τους ή βρίσκονταν καθ' οδόν προς τα μέρη όπου έκαναν μάθημα. Πολλοί εργάτες και δημόσιοι υπάλληλοι είχαν αρχίσει τη δουλιά τους, ενώ άλλοι πήγαιναν να δουλέψουν. Οι περισσότεροι καταστηματάρχες είχαν ήδη ανοίξει τα μαγαζιά τους. Ετσι τους βρήκε ο θάνατος που σκόρπισε η ατομική βόμβα της Χιροσίμα.

Σύμφωνα με άλλη περιγραφή: «Η πόλη άρχιζε την εργάσιμη ημέρα της. Σύμφωνα με τον κανόνα, δεν είχε δοθεί το σύνθημα του συναγερμού για αεροπλάνα μεμονωμένα που πετούν από πάνω της. Μια τρομακτική αστραπή την κατάπιε, αφήνοντας πίσω της μια κολοσσιαία πυρκαγιά, που άναψε και διαδόθηκε μέσα σ' ένα δευτερόλεπτο. Τα τροχιοδρομικά οχήματα έμειναν γεμάτα με τους απανθρακωμένους επιβάτες, τους στριμωγμένους στα καθίσματα ή στοιβαγμένους όρθιους στους εξώστες. Ενας άνεμος ταχύτητος 1.200 χλμ. την ώρα σηκώθηκε και γκρέμισε τους τοίχους σε μια ακτίνα 1.500 μ., θρυμματίζοντας τα τζάμια των παραθύρων ακόμα και σε απόσταση 12 χλμ. από το σημείο μηδέν. Ενας πύρινος κυκλώνας, όμοιος με αυτούς που άναψαν οι εκατοντάδες βομβαρδιστικών στη Δρέσδη, στο Αμβούργο ή στο Τόκιο, στροβιλιζόταν επί έξι ώρες. Επειτα διαπιστώθηκαν στους επιζώντες παράξενα φαινόμενα: Εμετοι, διάρροιες εξαιρετικής εντάσεως, πλήθος μικρών αιμορραγιών στο στόμα και στο λαιμό. Πολλά από τα θύματα που παρουσίασαν τέτοια συμπτώματα ψυχορραγούν. Ο απολογισμός που θα καταρτισθεί αργότερα θα εμφανίσει 78.150 νεκρούς, 9.284 βαριά τραυματισμένους και 13.938 εξαφανισθέντες. Δεν υπολογίζονται μέσα σ' αυτούς οι στρατιωτικοί, 40.000 περίπου, από τους οποίους οι μισοί υπήρξαν θύματα της εκρήξεως. Το γενικό στρατηγείο της 2ης στρατιάς, η έδρα της περιφερειακής διοικήσεως της Δύσεως, η στρατιωτική σχολή και το στρατιωτικό νοσοκομείο εκμηδενίσθησαν».

Από τότε μέχρι σήμερα, χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από τις συνέπειες της ραδιενέργειας. Η λευχαιμία και ο καρκίνος του πνεύμονα, του θυρεοειδούς και του στήθους θα εξοντώσουν χιλιάδες Ιάπωνες. Πάνω από 300.000 είναι τα καταγραμμένα θύματα της ραδιενέργειας στις δυο αυτές πόλεις, πολλοί από τους οποίους θα πεθάνουν, όχι από φυσική αιτία, αλλά από τις μακροχρόνιες επιπτώσεις της ραδιενέργειας. Η χρήση των ατομικών βομβών δεν υπαγορεύτηκε από στρατιωτική ανάγκη, όπως προσπάθησε να δικαιολογηθεί ο Πρόεδρος Τρούμαν. Η ηγεσία της Ιαπωνίας είχε ήδη συνθηκολογήσει και απέμενε το τυπικό της παράδοσης.

«Ατομική διπλωματία»

Οι κυρίαρχοι κύκλοι των ΗΠΑ προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν το προσωρινό μονοπώλιο στον πυρηνικό οπλισμό και να το χρησιμοποιήσουν για να εκφοβίσουν τους λαούς, που, μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ζητούσαν την ελευθερία τους.

Δεν είναι τυχαίο ότι η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, τα χρόνια μετά τον πόλεμο, χαρακτηριζόταν από την «ατομική διπλωματία», έναν όρο που παρέπεμπε στους ωμούς εκβιασμούς των Αμερικανών σε βάρος φίλων και εχθρών με την απειλή χρήσης της ατομικής βόμβας. Εφαρμόζοντας την «ατομική διπλωματία», οι ΗΠΑ απέρριπταν συστηματικά όλες τις προτάσεις που διατύπωνε η Σοβιετική Ενωση για την απαγόρευση χρήσης της ατομικής βόμβας, το σταμάτημα της παραγωγής της και την καταστροφή των αποθεμάτων των πυρηνικών όπλων.

Η δημιουργία, από τη Σοβιετική Ενωση, ατομικών βομβών το 1949, και υδρογονικών το 1953, καθώς και των διηπειρωτικών πυραύλων αργότερα, οδήγησαν την «ατομική διπλωματία» σε χρεοκοπία.


Κυριάκος ΖΗΛΑΚΟΣ