Σκάνδαλα και... «τιμωρία»
Κυριακή 3 Αυγούστου 2003

Γρηγοριάδης Κώστας

Πριν από περίπου ένα χρόνο, οι ΗΠΑ και όλος ο κόσμος συγκλονίζονταν από το «σκάνδαλο της "WorldCom"». Στις 26 Ιούνη του 2002, η «WorldCom», ένας πραγματικός κολοσσός στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, υποχρεώθηκε να παραδεχτεί ότι επί δύο χρόνια παραπλανούσε συστηματικά τις Αρχές και τους επενδυτές, παρουσιάζοντας πλαστά στοιχεία για την κερδοφορία της. Η περίπτωση θεωρήθηκε ως «η μεγαλύτερη επιχειρηματική απάτη όλων των εποχών».

Λίγους μήνες μετά την κατάρρευση του ενεργειακού κολοσσού της «Enron», η χρεοκοπία της «WorldCom» ερχόταν να επιβεβαιώσει ότι τα επιχειρηματικά σκάνδαλα είναι εκδηλώσεις ενός και του αυτού φαινομένου, της προϊούσας σήψης του ίδιου του καπιταλισμού.

Φυσικά, τα πρώτα θύματα της χρεοκοπίας της «WorldCom», ήταν οι εργαζόμενοι σ' αυτήν. Μέσα σε μια μέρα απολύθηκαν 17.000 εργαζόμενοι από το σύνολο των 85.000 εργαζομένων της εταιρίας.

Οι απολογητές του καπιταλισμού και θιασώτες του «αμερικανικού μοντέλου», όπως ο γνωστός οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν, προαναγγέλλοντας τη βαρύτατη τιμωρία των υπευθύνων, ισχυριζόταν ότι το φαινόμενο των χρεοκοπιών και των απατών αφορά σε κάποιες «μολυσμένες εστίες» του συστήματος, οι οποίες αν ξεριζωθούν, το σύστημα θα επανέλθει στις «ηθικές» του αξίες.

Ενα χρόνο μετά, όπως αποκαλύπτει η βρετανική οικονομική εφημερίδα «Financial Times», οι μεγαλομέτοχοι της «WorldCom» ζουν και βασιλεύουν, ατιμώρητοι και πλουσιότεροι κατά μερικά εκατομμύρια δολάρια...

Το κόλπο ήταν σχετικά απλό. Τα αφεντικά της «WorldCom», αξιοποιώντας την ανοχή των Αρχών, δημιούργησαν μια νέα εταιρία, τη MCI, στην οποία φρόντισαν να μεταφέρουν ένα μέρος των δικτύων και των δραστηριοτήτων της χρεοκοπημένης εταιρίας. Σύμφωνα με το κεφάλαιο 11 του νόμου περί πτωχεύσεων, η κυβέρνηση και η δικαιοσύνη διέγραψαν το χρέος της χρεοκοπημένης «WorldoCom», το οποίο υπολογιζόταν σε 41 δισ. δολάρια. Ετσι, η νέα εταιρία μπορεί να συνεχίζει τη λειτουργία της «καθαρή».

Η μόνη «τιμωρία» που επιβλήθηκε από το δικαστήριο στους υπεύθυνους της «WorldCom» ήταν ένα πρόστιμο 500 εκατομμυρίων δολαρίων. Ομως αν ληφθεί υπόψη ότι τα έσοδα της MCI ανέρχονται περίπου σε 500 εκατομμύρια δολάρια τη βδομάδα είναι φανερό ότι το πρόστιμο μπορεί να πληρωθεί μέσα σε μερικούς μήνες. Και μετά, ούτε γάτα, ούτε ζημιά...

«Γιατί όμως δεν κάνει τίποτε η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς; Γιατί επέβαλε τόσο μικρό πρόστιμο στη MCI; Πού είναι το Κογκρέσο που διατείνεται ότι ενδιαφέρεται για την εμπιστοσύνη των επενδυτών; Και πού είναι οι σχολιαστές που, σε άλλες περιπτώσεις, διακηρύσσουν την πίστη τους στο νόμο και στη λυτρωτική δύναμη των αγορών;» αναρωτιέται η «Financial Times».

H απάντηση βρίσκεται στο ίδιο το πρόβλημα. Η μόνη «ηθική του καπιταλισμού» είναι η «ηθική του κέρδους» και επομένως, αφού για τους κεφαλαιοκράτες ο σκοπός αγιάζει τα μέσα, τότε ως φυσική συνέπεια στο κυνήγι του κέρδους επιτρέπονται όλα.


Κείμενα:
Δάνης ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ