Αφιερωμένες στον Γιάννη Τσαρούχη
Κυριακή 31 Αυγούστου 2003

Δύο σημαντικές εκθέσεις αφιερωμένες στο μεγάλο Ελληνα ζωγράφο Γιάννη Τσαρούχη διοργανώνει το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ιδρυμα «Β. Παπαντωνίου» στο Ναύπλιο. Η πρώτη, με τίτλο «Πολλαπλά (1936-1989) - Α΄ Μέρος», παρουσιάζεται στο Λαογραφικό Μουσείο Ναυπλίου, ενώ η δεύτερη έχει τίτλο «Γιάννης Τσαρούχης, ζωγράφος της λαϊκής φορεσιάς» και φιλοξενείται στο Παιδικό Μουσείο «Σταθμός».

Ο Γιάννης Τσαρούχης θεωρείται από πολλούς ο γνωστότερος Ελληνας ζωγράφος του 20ού αιώνα. Σίγουρα, ήταν μία από τις πιο αξιομνημόνευτες, πολύπλευρες και ισχυρές προσωπικότητες της ελληνικής τέχνης, ανοιχτός στη γνώση. Κοσμοπολίτης και ελληνολάτρης, μοντέρνος και παραδοσιακός, καλλιτέχνης και διανοούμενος, πολυμαθής γνώστης των αρχών που διέπουν την ιστορία, την κοινωνία, τον άνθρωπο και τον πολιτισμό. Γλυκύς και είρων, λιτός και αισθησιακός, συντηρητικός και επαναστάτης, αποτέλεσε ένα από τα πλέον δημιουργικά μέλη της γενιάς του '30. Το διπλό νήμα, του κοσμοπολιτισμού και της παράδοσης, διαπερνά και χαρακτηρίζει ολόκληρο το έργο του, που διαμορφώνεται από μία εκλεκτική σύνθεση στοιχείων ελληνικών και ευρωπαϊκών, παραδοσιακών και μοντέρνων, υφασμένων γύρω από μιαν αντρική, κυρίως, λαϊκή ανθρωπότητα, η οποία διασχίζει το ζωγραφικό χώρο και τον ιστορικό χρόνο μέσα από διάφορους τρόπους αναπαράστασης.

Παράλληλα με τη ζωγραφική, ο Γ. Τσαρούχης καλλιέργησε με πολλή επιτυχία και την αγάπη του για το θέατρο. Επιλεκτικά αναφέρουμε τα σκηνικά και κοστούμια της «Ερωφίλης» που ανέβασε το 1934 σε συνεργασία με τον Κ. Κουν. Μαζί με τους Κουν και Δ. Δεβάρη υπήρξαν από τους συνιδρυτές της Λαϊκής Σκηνής. Οι «Ορνιθες», για τους οποίους έκανε τα σκηνικά και τα κοστούμια, με μουσική Μ. Χατζιδάκι και χορογραφία Δ. Στράτου, υπήρξαν μία από τις επιτυχέστερες θεατρικές παραστάσεις έργου του Αριστοφάνη. Οι «Τρωάδες», τις οποίες σκηνοθέτησε ο ίδιος, υπήρξαν μία από τις σημαντικότερες προτάσεις ανεβάσματος αρχαίας τραγωδίας, ενώ η όπερα «Μήδεια» με την Μαρία Κάλλας, σε σκηνοθεσία Α. Μινωτή και κοστούμια Φ. Τζεφιρέλι, τον οδήγησε σε διεθνείς επιτυχίες.

«Ελληνική Φορεσιά», λάδι σε μουσαμά
Τα έργα της έκθεσης «Πολλαπλά (1936-1989) - Α΄ Μέρος» προέρχονται από τη συλλογή του Δημήτρη Τσίτουρα. Το 1989, λίγους μήνες μετά το θάνατο του Τσαρούχη, ο Δημήτρης Τσίτουρας παρουσίασε στην Αθήνα μια μεγαλειώδη έκθεση που είχε οργανώσει με τον Τσαρούχη. Η έκθεση αυτή, η οποία θα διαρκέσει έως τις 12 του Οκτώβρη, καθώς και το αντίστοιχο βιβλίο, άφησαν ανεξίτηλες εντυπώσεις στο κοινό κατά τους δυο μήνες της διάρκειάς της. Σήμερα, δεκαπέντε χρόνια μετά, και με την ευκαιρία της κυκλοφορίας του βιβλίου «Πολλαπλά 1936-1989» από τις Εκδόσεις Μίλητος, το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ιδρυμα παρουσιάζει το Α΄ μέρος της συλλογής αυτής, που αποτελείται από 181 έργα. Το Β΄ μέρος θα παρουσιαστεί του χρόνου την ίδια εποχή.

Στη δεύτερη έκθεση, με τίτλο «Γιάννης Τσαρούχης, ζωγράφος της λαϊκής φορεσιάς», παρουσιάζονται δώδεκα τέμπερες του ζωγράφου με θέμα τις ελληνικές τοπικές φορεσιές, που είχαν εκδοθεί σε λεύκωμα από την Γκαλερί Ζουμπουλάκη (1990), και η αναπαράστασή τους σε τρεις διαστάσεις με αυθεντικές φορεσιές από τις συλλογές του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος. Η έκθεση, η οποία γίνεται σε συνεργασία με το Ιδρυμα Γιάννη Τσαρούχη, φιλοδοξεί με πρωτότυπο τρόπο να φωτίσει τόσο τη βαθιά γνώση όσο και την αγάπη του Γιάννη Τσαρούχη για τις ελληνικές φορεσιές. Αντιπαραβάλλει τα έργα του ζωγράφου με τις αυθεντικές φορεσιές, για να δείξει όχι μόνο την πιστότητά τους στα πρωτότυπα, αλλά κυρίως τον τρόπο με τον οποίο οι φορεσιές αυτές αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για το ζωγραφικό έργο. Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 29 του Σεπτέμβρη.


Η. ΜΟΡΤΟΓΛΟΥ