Συμπληρώθηκε ένας μήνας συνεχόμενων κινητοποιήσεων των εργαζομένων στην «Τρικολάν» ενάντια στις απολύσεις και στο κλείσιμο του εργοστασίου. Σήμερα μπορούμε πλέον πιο νηφάλια και πιο καθαρά να δούμε κάποια πρώτα συμπεράσματα από αυτόν τον αγώνα.
1. Επιβεβαιώθηκε για πολλοστή φορά ότι οι απολύσεις, το κλείσιμο των εργοστασίων και άλλα τέτοια μέτρα είναι αποτέλεσμα του αδυσώπητου ανταγωνισμού του κεφαλαίου στο εσωτερικό του. Είναι προφανές ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις και οι ευρωπαϊκές, ιδιαίτερα στο χώρο της κλωστοϋφαντουργίας, στην προσπάθειά τους να ανταγωνιστούν τις μεγάλες πολυεθνικές των άλλων ιμπεριαλιστικών κέντρων, ψάχνουν για πιο φτηνά εργατικά χέρια, για μεγαλύτερα ποσοστά κέρδους. Σ' αυτή τους την προσπάθεια εμπόδιο είναι οι κατακτήσεις των εργαζομένων και η επίμονη δράση των ταξικών δυνάμεων στον κλάδο ώστε να μην περάσουν τα αντεργατικά τους μέτρα. Μια τέτοια περίπτωση από τις πολλές στη Βόρεια Ελλάδα αποτελεί και ο όμιλος «ΚΛΩΝΑΤΕΞ ΑΕ», που έχει μεταφέρει τα τελευταία χρόνια δραστηριότητες στις άλλες βαλκανικές χώρες, όπου σήμερα λειτουργεί τέσσερα εργοστάσια με 2.500 εργαζόμενους. Προφανώς, προτιμούν τις βαλκανικές χώρες, όπου μετά την «ανθρωπιστική» επέμβαση των ΗΠΑ - ΕΕ, με τη συμμετοχή της ελληνικής κυβέρνησης, επενδύουν για να βγάλουν κι άλλα υπερκέρδη στις πλάτες των εκεί εργαζομένων. Δεν είναι όμως η δύσκολη κατάσταση του ομίλου της «ΚΛΩΝΑΤΕΞ» που την οδήγησε εκεί. Μεταφέρονται εκεί έστω και για ένα ευρώ παραπάνω κέρδος. Το ότι στόχος τους είναι το υπερκέρδος, τους δίνει και τη δυνατότητα προσωρινά να κάνουν ελιγμό και κάτω από την πίεση των κινητοποιήσεων να ανακαλούν τις απολύσεις. Θα επανέλθουν όμως με άλλους τρόπους και μεθόδους, άρα οι εργαζόμενοι πρέπει να έχουν «τα μάτια τους δεκατέσσερα», να βρίσκονται σε επαγρύπνηση μπροστά σε κάθε νέο ελιγμό και αποπροσανατολισμό της εργοδοσίας.
Αν συμφωνούμε στα παραπάνω, τότε απαντάμε καθαρά ότι αιτία των απολύσεων είναι ο ανελέητος ανταγωνισμός και το κυνήγι του μεγαλύτερου κέρδους και όχι μια σειρά αποπροσανατολιστικές θεωρίες του τύπου: είναι τέτοιες οι τάσεις της κλωστοϋφαντουργίας αυτή την εποχή, φταίει το υψηλό εργατικό κόστος και άλλα τέτοια που ακούστηκαν και γράφτηκαν στον Τύπο τις τελευταίες εβδομάδες.
2. Ομως οι ενέργειες του ομίλου «ΚΛΩΝΑΤΕΞ», όπως και κάθε εργοδότη, δε γίνονται τυχαία, ούτε από απροσεξία. Κάθε επιχείρηση δρα σε ένα συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο. Αυτό το πλαίσιο το ψηφίζουν οι βουλευτές στη Βουλή. Είναι αυτό το πλαίσιο που δίνει τη δυνατότητα στους επιχειρηματίες να αυθαιρετούν, να τους επιδοτούν για να μεταφέρουν την επιχείρησή τους, να αλλάζουν τις εργασιακές σχέσεις μέσα στην επιχείρηση εισάγοντας τη μερική απασχόληση, να απολύουν πιο εύκολα χωρίς φραγμούς κ.ά. Λύση σ' αυτό το πλαίσιο διευκολύνσεων του κεφαλαίου δεν είναι να δώσουμε και άλλες διευκολύνσεις, όπως προτείνουν μερικοί με την ένταξη της Νάουσας στη Δ΄ ζώνη, τα αναπτυξιακά κίνητρα κλπ.
Αυτές τις μέρες ζήσαμε και το εξής τραγελαφικό: Αυτοί που έχουν συμβάλει στην υλοποίηση αυτής της πολιτικής, που δίνει προνόμια στο κεφάλαιο και αφαιρεί δικαιώματα από τους εργάτες, να παρουσιάζονται ως οι υπερασπιστές των εργαζομένων. Δηλαδή «και στο ληστή ψωμί και στον χωροφύλακα χαμπέρι». Ολοι μαζί και ο καθένας χωριστά παρενέβησαν για να «λυθεί» το πρόβλημα των απολύσεων, το ΠΑΣΟΚ μέσω του κ. Χρυσοχοΐδη και του δημάρχου Νάουσας, η ΝΔ μέσω των βουλευτών και του νομάρχη Ημαθίας και όλοι μαζί με μια φωνή έδειξαν τη λύση: να ενταχθεί η περιοχή στη Δ΄ ζώνη, να δοθούν αναπτυξιακά κίνητρα.
Αρα εκτός από την επιθετικότητα του κεφαλαίου, έχουμε μαζί της σύμπλευση των πολιτικών δυνάμεων του ευρωμονόδρομου, οι οποίες και στρώνουν το δρόμο για την αυταρχικότητα της εργοδοσίας. Οι όποιες φραστικές διαφοροποιήσεις γίνονται εκ των υστέρων και κάτω από την οξύτητα του προβλήματος της ανεργίας στην περιοχή (50%). Ειδικά για τη ΝΔ και ενόψει των εκλογών που ελπίζει κάτι να εισπράξει από τη λαϊκή δυσαρέσκεια.
Γιατί πέτυχαν στις διεκδικήσεις τους οι εργαζόμενοι; Ποια πρέπει να είναι η προοπτική του αγώνα; Τι προτείνει το ΚΚΕ;
- Αν δεν υπήρχαν σ' αυτές τις κινητοποιήσεις τα χαρακτηριστικά της μαζικότητας, της αποφασιστικότητας, πρώτα των εργαζομένων στην «Τρικολάν», στη συνέχεια των υπόλοιπων εργοστασίων, θα είχαν ήδη γίνει οι πρώτες απολύσεις, θα είχε μεταφερθεί το εργοστάσιο. Κυρίως όμως αυτό που αναδείχτηκε μέσα από αυτόν τον αγώνα ήταν η συμμαχία που έγινε με τους εμπόρους, τους βιοτέχνες, η οποία ήταν και καθοριστική. Δύο φορές η πόλη της Νάουσας ερήμωσε και όλοι μαζί βρέθηκαν στο δρόμο, στις πορείες. Σ' αυτό τον αγώνα ακούμπησαν και οι μαθητές της πόλης, παιδιά 16χρονα, που βλέπουν κάθε μέρα μπροστά τους τον εφιάλτη της ανεργίας. Αυτές οι συμμαχίες που έγιναν κάτω από την ακούραστη καθημερινή, και με σταθερό τέτοιο προσανατολισμό, δουλιά των ταξικών δυνάμεων του εργατικού κινήματος ανησύχησαν πολλούς.
- Σ' αυτό τον αγώνα αναδείχτηκε και κάτι άλλο: Οτι όλοι οι εργαζόμενοι μέσα από συχνές γενικές συνελεύσεις αποφάσισαν ένα ξεκάθαρο ταξικό πλαίσιο διεκδίκησης. Οτι εκτός από την ανάκληση των απολύσεων, μπήκαν τα αιτήματα διεκδίκησης του ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος: για μέτρα προστασίας για τους ανέργους και τους απολυμένους, για στήριξη των οικογενειών τους κ.ά. Οτι γίνονταν ξεκάθαρες οι ευθύνες της κυβέρνησης και των κομμάτων που στηρίζουν αυτή την πολιτική. Και εδώ φαίνεται πόσο βασικό είναι σε κάθε αγώνα τα «σφυριά» να μη βαράνε μόνο ενάντια στον εργοδότη, αλλά να είναι κάθε φορά καθαρό: το τι διεκδικώ, ενάντια σε ποιον, μαζί με ποιους. Αν δεν κατονομάζονται οι υπεύθυνοι, οι αιτίες, αν δεν είναι ξεκάθαρο ποιος είναι ο αντίπαλος, αν δε διεκδικούνται επιθετικά σύγχρονα αιτήματα, τότε κανείς δε θα ανησυχεί, αντίθετα θα μας αφαιρούν καθημερινά δικαιώματα.
Το ΚΚΕ βρέθηκε από την πρώτη στιγμή στο πλευρό των εργαζομένων. Δε χάιδεψε αυτιά. Μίλησε καθαρά για τις προβλέψεις του, για τις αιτίες, για το πού πρέπει να οδηγηθεί ο αγώνας. Δεν παραγνωρίζουμε τη θετική εξέλιξη σ' αυτή τη φάση του αγώνα. Ομως δεν έχουμε και αυταπάτες για το ρόλο του κεφαλαίου, ξέρουμε καλά ότι θα υπάρχει και συνέχεια.
Είναι καιρός και οι εργαζόμενοι να βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα. Τώρα έχουν ακόμα ένα ζωντανό παράδειγμα. Θα δώσουν συγχωροχάρτι σ' αυτούς που επιδοτούν τους βιομήχανους και είναι υπεύθυνοι για το φούντωμα της ανεργίας; Θα στηρίξουν εκείνες τις δυνάμεις που αταλάντευτα και χωρίς δισταγμούς στάθηκαν δίπλα τους στους αγώνες; Σε τελική ανάλυση θα ανοίξουν ένα παράθυρο για το μέλλον των παιδιών τους, να μη ζήσουν στη βαρβαρότητα της ανεργίας, των απολύσεων και της ανασφάλειας για το αύριο;
Από όλη αυτή τη διαδικασία φάνηκε για μια ακόμη φορά ότι μπροστά στους εργαζόμενους δύο δρόμοι υπάρχουν:
Ο ένας είναι ο δρόμος της υποταγής, της μοιρολατρίας, του συμβιβασμού. Είναι αυτοί που έλεγαν στην αρχή ότι με αγώνες δε γίνεται τίποτα. Είναι ο δρόμος που δείχνουν οι συμβιβασμένες συνδικαλιστικές ηγεσίες, όπως της πλειοψηφίας του Εργατικού Κέντρου Κομοτηνής, που αρνήθηκε να συντονιστεί ο αγώνας των εργαζομένων της «Τρικολάν» με τους εργαζόμενους της «ΦΑΝΚΟ» (εργοστάσιο του ίδιου ομίλου που βρίσκεται στην Κομοτηνή). Είναι ο δρόμος που εξυπηρετεί τα συμφέροντα της πλουτοκρατίας, των μονοπωλίων.
Ο άλλος δρόμος είναι της αντίστασης και του αγώνα, που έρχεται σε σύγκρουση με την αντιλαϊκή πολιτική της κυβέρνησης, ΕΕ, εργοδοσίας, με στόχο την ανατροπή της. Που διεκδικεί στόχους και λύσεις σύμφωνα με τις σύγχρονες λαϊκές ανάγκες. Μόνο σ' αυτή την κατεύθυνση έχουν οι εργαζόμενοι την ελπίδα να κρατήσουν αυτά που έχουν, να αναχαιτίσουν την επίθεση που δέχονται και να ανοίξουν έναν άλλο δρόμο για το αύριο, για το μέλλον των παιδιών τους. Είναι ο δρόμος του λαϊκού κοινωνικοπολιτικού μετώπου, που απαιτεί μια ισχυρή λαϊκή πλειοψηφία που μπορεί να μας οδηγήσει στη λαϊκή εξουσία. Γι' αυτό οι εργαζόμενοι μέσα από την εμπειρία τους μπορούν και πρέπει να ενισχύσουν αποφασιστικά με τους αγώνες και με την ψήφο τους το ΚΚΕ σαν το πιο μεγάλο βήμα σ' αυτή την προοπτική.
Του
Νίκου ΧΡΙΣΤΑΝΗ*
*Ο Νίκος Χριστάνης είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και γραμματέας της Επιτροπής Περιοχής της ΚΟ Κεντρικής Μακεδονίας του Κόμματος