Η ΕΕ και η παρέμβαση των κομμουνιστών

Ομιλία της ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλέκας Παπαρήγα, στην εκδήλωση που διοργάνωσε το ΚΚ Τσεχίας στις 25 Οκτώβρη, με θέμα «ΕΕ και οι προτεραιότητες της ευρωπαϊκής Αριστεράς»

Κυριακή 9 Νοέμβρη 2003

Associated Press

Στιγμιότυπο από μεγάλη διαδήλωση Τσέχων αγροτών (τον περασμένο Δεκέμβρη) ενάντια στην ΕΕ
Με ιδιαίτερη συγκίνηση βρισκόμαστε μαζί σας σε μια χώρα που ζουν και σήμερα συμπατριώτες μας, οι οποίοι βρήκαν βοήθεια στη φιλόξενη σοσιαλιστική Τσεχοσλοβακία. Σήμερα μοιραζόμαστε τους ίδιους προβληματισμούς και ανησυχίες στην πάλη ενάντια στην ιμπεριαλιστική ΕΕ, που όλο και περισσότερο επιτίθεται στα δικαιώματα και τις ελευθερίες των λαών της Ευρώπης.

Εμείς στην Ελλάδα προωθούμε τη δημιουργία ενός μετωπικού ρεύματος κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων, που θα έρχεται σε ρήξη με την πολιτική του κεφαλαίου και θα διεκδικεί άλλη προοπτική εξουσίας για τα λαϊκά στρώματα.

Πανευρωπαϊκό μέτωπο ενάντια στην ΕΕ

Θεωρούμε ότι ένα τέτοιο μέτωπο μπορεί να αναπτυχθεί σε όλη την Ευρώπη και σ' αυτό το πανευρωπαϊκό μέτωπο μπορούν και πρέπει να συμμετάσχουν κόμματα και δυνάμεις που έχουν ξεκάθαρες θέσεις για το σοσιαλισμό, αλλά και δυνάμεις που έχουν αντιιμπεριαλιστική αντιμονοπωλιακή κατεύθυνση στην πάλη τους. Αυτό φυσικά σημαίνει μιας μορφής συμβιβασμό, αλλά είναι συμβιβασμός που δεν οδηγεί στο αδυνάτισμα της πάλης ενάντια στην ΕΕ, αλλά το αντίθετο. Αυτή η συμμαχία, αυτό το ρεύμα πρέπει να συγκρουστεί με την πολιτική της ΕΕ σε όλα τα επίπεδα, στην οικονομία, ενάντια στο συμβιβασμένο συναινετικό εργοδοτικό συνδικαλισμό, μέχρι την πολιτική άμυνας, τον αυταρχισμό και την κρατική καταστολή ενάντια στο λαϊκό κίνημα. Πρέπει να ανοίξει το δρόμο στους λαούς για προοπτική εκτός της ΕΕ, για την Ευρώπη του σοσιαλισμού, τη μόνη προοπτική που μπορεί να δώσει λύση στα σοβαρά προβλήματα των εργαζομένων. Οσο αδυνατίζει η ΕΕ σε κάθε χώρα, τόσο θα ανοίγουν οι δυνατότητες για συνεργασία μεταξύ των χωρών σε αμοιβαία βάση.

Η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ στο βήμα της εκδήλωσης του ΚΚ Τσεχίας, όπου το κεντρικό σύνθημα ήταν: «Με τους ανθρώπους, για τους ανθρώπους»
Αυτό το κίνημα για να μπορεί να αναπτύξει δράση σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα πρέπει «να έχει πόδια» στο κάθε εθνικό κράτος. Αν δεν υπάρχει αυτό δεν μπορεί να στηριχτεί η διεθνής πάλη. Βεβαίως, σε κάθε χώρα υπάρχουν ιδιαιτερότητες. Για παράδειγμα, άλλες είναι οι συνθήκες σε Ελλάδα και Τσεχία. Η Ελλάδα, όταν έμπαινε πριν 22 χρόνια στην τότε ΕΟΚ, έβγαινε από μια σχετική καθυστέρηση καπιταλιστικής ανάπτυξης. Η είσοδος εμφανιζόταν ως εκσυγχρονισμός και ανάπτυξη. Στην Τσεχία έχετε την εμπειρία του σοσιαλισμού, πρόκειται για μια αναπτυγμένη χώρα που μπαίνει στην ΕΕ μετά από μια πορεία καπιταλιστικής παλινόρθωσης 13 χρόνων. Εσείς έχετε το αβαντάζ ότι ο κόσμος, οι εργαζόμενοι μπορούν να συγκρίνουν. Σήμερα είμαστε σε μια εποχή που σε όλες τις χώρες εξελίσσεται μια αντιδραστική στροφή, όπου το αστικό κράτος δίνει απευθείας στο κεφάλαιο αρμοδιότητες και τομείς που προηγουμένως είχε το ίδιο, όπως «φιλέτα» του δημόσιου τομέα, Υγεία, Παιδεία, Κοινωνική Πρόνοια.

Πρέπει να εμπνεύσουμε για τη σοσιαλιστική προοπτική

Ζούμε την εποχή της κοινωνικής ρεβάνς, νέες μορφές απασχόλησης εφαρμόζονται και η εργατική δύναμη γίνεται φθηνότερη. Κύριος σκοπός αυτών των νέων εργασιακών σχέσεων να διαλύσουν την ενότητα δράσης της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων. Στην Ευρώπη, στον κόσμο, το καπιταλιστικό σύστημα έχει προβλήματα, δεν μπορεί να αναπαράγεται όπως πριν, η κρίση του δυναμώνει και βαθαίνει. Η γνώμη μας είναι ότι δε φθάνει να μιλάμε για τα προβλήματα. Μπορεί να υπάρξει ένα μακρό διάστημα που η κρίση αυτή θα διευρύνεται και θα υπάρχει από τους εργαζόμενους μια αναμονή, αλλά είναι δυνατόν να υπάρξει και απότομη στροφή των συνθηκών. Γι' αυτό, το κίνημά μας, οι κομμουνιστές πρέπει να είμαστε έτοιμοι να αξιοποιήσουμε τις εξελίξεις, να μπούμε μπροστά σε μεγάλους ταξικούς αγώνες, στην κατεύθυνση της ανατροπής του καπιταλισμού.

Τα κομμουνιστικά κόμματα δε θα κάνουν βήματα μπροστά, αν δε βάλουμε σε πρώτη προτεραιότητα το ζήτημα της υπεράσπισης της σοσιαλιστικής προοπτικής. Δε φτάνει μόνο να παλεύουμε για τα καθημερινά προβλήματα. Πρέπει να εμπνεύσουμε τους εργαζόμενους και κύρια να δώσουμε όραμα στους νέους. Χωρίς ωραιοποιήσεις, να μιλήσουμε για τις αδυναμίες, τις ελλείψεις ακόμα και τα λάθη για το σοσιαλισμό που γνωρίσαμε και να υπερασπιζόμαστε τις πολλές κατακτήσεις και επιτεύγματα που έδωσε αυτό το σύστημα στον κόσμο.

ΟΧΙ στα κόμματα που επιβάλλονται από την ΕΕ

Επίσης χρειάζεται να απαντήσουμε στη θεωρία που αναπτύσσεται τελευταία, για δήθεν ξεπέρασμα της πάλης σε εθνικό επίπεδο που προβάλλεται από τους σοσιαλιστές, τους νεοφιλελεύθερους, αλλά και κάποιες αριστερές λεγόμενες ή κομμουνιστικές μεταλλαγμένες δυνάμεις, και τις προτάσεις για τη δημιουργία των λεγόμενων ευρωκομμάτων. Το ΚΚΕ από την αρχή έχει εκφράσει την αντίθεσή του στη δημιουργία ευρωπαϊκού κόμματος. Η δημιουργία πολιτικών κομμάτων σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο είναι ζήτημα εθελοντικής επιλογής και σε καμία περίπτωση δεν αναγνωρίζεται η αρμοδιότητα στην ΕΕ να παρεμβαίνει στο ζήτημα αυτό και μάλιστα να τα επιβάλλει με κανονισμούς και δεσμευτικές υποχρεωτικές αποφάσεις.

Το ΚΚΕ δεν μπορεί να πάρει μέρος στο σχηματισμό ευρωπαϊκού κόμματος, το οποίο επιβάλλει την αποδοχή δεσμευτικών κανονισμών, που οδηγούν στην αλλαγή του χαρακτήρα του. Η ΕΕ επιδιώκει οικοδόμηση κομμάτων με τις προδιαγραφές της ιμπεριαλιστικής ιδεολογίας, με τους δικούς της όρους, ώστε να ενσωματώνονται στις αντιδραστικές πολιτικές της. Επιδιώκει σταθερή θεσμοθετημένη παρέμβαση στο πολιτικό σύστημα του κάθε κράτους - μέλους και ασκεί έλεγχο στη φωνή και τη δράση των πολιτικών δυνάμεων.

Με αυτόν τον τρόπο θέλει να πετύχει την απαξίωση στη συνείδηση των λαών του πρωταρχικού πεδίου της ταξικής πάλης, που είναι ο εθνικός χώρος. Ενα κόμμα έχει κύρος σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, όταν είναι ισχυρό, με επιρροή και στη χώρα του. Ετσι εξυπηρετείται και αναπτύσσεται καλύτερα η σχέση εθνικού - διεθνικού. Μέσω της δημιουργίας των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων ο ρόλος των αντιδραστικών οργάνων ενισχύεται και επιχειρείται η εξασθένιση του εσωτερικού μετώπου πάλης. Υποβιβάζεται ο ρόλος των εθνικών Κοινοβουλίων και των κομμάτων που ασκούν επιρροή στον αγώνα της εργατικής τάξης και των άλλων καταπιεζόμενων δυνάμεων. Βεβαίως, το θέμα της πανευρωπαϊκής κοινής δράσης, του συντονισμού της στενότερης διεθνιστικής σχέσης είναι ανάγκη και για τα κομμουνιστικά αντιιμπεριαλιστικά ριζοσπαστικά κόμματα που δε βολεύονται στην ενσωμάτωση, που δε θέλουν να απεμπολήσουν αξίες και ιδανικά που ενέπνευσαν λαούς και κινήματα στην ήπειρο και παγκόσμια. Αν για τους οπαδούς της ΕΕ είναι μια φορά ανάγκη να αξιοποιήσουν ή να κατασκευάσουν κόμματα της επιρροής της, για το λαϊκό κίνημα είναι ακόμα μεγαλύτερη ανάγκη να διαμορφώσει προϋποθέσεις για διακριτή κοινή πανευρωπαϊκή δράση, κοινή ταξική πάλη.

Ανεξάρτητα, λοιπόν, από τις παρεμβάσεις της ΕΕ στο πολιτικό σύστημα της κάθε χώρας είναι ανάγκη να ανοίξει μια πραγματική συζήτηση για το πώς θα συντονιστούν οι αγωνιστικές ταξικές δυνάμεις σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και πώς θα αντιμετωπίσουν τη νέα βαθμίδα πολιτικού διακρατικού υπερσυγκεντρωτικού αυταρχισμού της ΕΕ, που εκδηλώνεται και μέσα από τη θεσμοθέτηση των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων.

Το ΚΚΕ από τη φύση και το χαρακτήρα του ήταν και είναι πάντα ανοιχτό σε προβληματισμούς και αναζητήσεις για πανευρωπαϊκό συντονισμό και κοινή δράση και αναζήτηση κατάλληλων μορφών που πατάνε στη σημερινή πραγματικότητα και βεβαίως δεν αναιρούν την αυτοτελή ευθύνη των κομμάτων και των κινημάτων στις χώρες τους. Είμαστε υπέρ της συγκρότησης ενός διακριτού κομμουνιστικού πόλου, που ταυτόχρονα και παράλληλα θα συμβάλλει στη διαμόρφωση μιας ευρύτερης αντιιμπεριαλιστικής συμμαχίας. Υπέρ της συγκρότησης συντονιστικού πόλου, με κοινές ενέργειες, κοινές καμπάνιες, όπως στις επερχόμενες ευρωεκλογές, με σεβασμό πάντα στην αυτοτέλεια του κάθε κόμματος.

Σε ποια μέτωπα συσπείρωση;

Στην ΕΕ, σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας της, έχει αποδειχτεί ότι τα αστικά ταξικά συμφέροντα ενισχύονται στα πλαίσια των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών. Η ΕΕ μοιάζει με μια εταιρία με μετόχους, όπου υπάρχει ο ισχυρός πυρήνας, το Διευθυντήριο, που είναι ο μεγαλομέτοχος, αυτός που αποφασίζει και οι άλλοι μικρότεροι μέτοχοι συμμετέχουν και εκτελούν. Παραδείγματος χάριν, η Γερμανία και η Γαλλία είναι οι πρώτοι που δεν εφαρμόζουν αυτά που απαιτούν από τους άλλους. Απόδειξη αυτής της εξέλιξης είναι και η κοινή επιδίωξη των Γερμανίας, Γαλλίας, Αγγλίας και Ιταλίας για κοινή άμυνα. Η ΕΕ δεν μπορεί να γίνει το «αντίπαλο δέος» στις ΗΠΑ. Και αν το κάνει, θα το κάνει μόνο για τα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα, για να κάνει ό,τι κάνουν και οι ΗΠΑ. Αυτή η εξέλιξη μπορεί να οδηγήσει σε πιθανότητα παγκόσμιας σύρραξης.

Η γνώμη μας είναι ότι χρειάζεται ενιαίο μέτωπο πάλης ενάντια στην ΕΕ σε συγκεκριμένα μέτωπα:

Είμαστε διεθνιστές, αλλά αναγνωρίζουμε το δικαίωμα κάθε λαού να αποφασίζει για το μέλλον του, να απαιτεί να μη βγαίνουν στρατευμένα παιδιά του έξω από τα σύνορα, για τα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα. Είμαστε υπέρ της αμοιβαίας οικονομικής συνεργασίας και της δυνατότητας ανάπτυξης της παραγωγικής βάσης της κάθε χώρας. Και στην Τσεχία έχουν ξεκινήσει οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις σε τομείς και πρέπει να περιμένετε και νέα αρνητικά στοιχεία και αντιθέσεις ανάμεσα σε κλάδους της οικονομίας. Σήμερα από διάφορους αναλυτές και πολιτολόγους αναπτύσσεται μια φιλολογία για την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα. Η συζήτηση αυτή πρέπει να συνδεθεί με το καθεστώς εξουσίας και την ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής. Γιατί ανάπτυξη υπάρχει, αλλά πρέπει να απαντηθεί το ερώτημα: από ποιον και για ποιον;

Επίσης πρέπει να δοθεί απάντηση σε κόμματα που εμφανίζονται να δρουν ως αριστερά στο κοινωνικό επίπεδο, αλλά στα ζητήματα οικονομίας στηρίζουν την καπιταλιστική ολοκλήρωση. Δεν υπάρχει προγραμματισμένη φιλολαϊκή πολιτική στον καπιταλισμό. Στην οικονομία της αγοράς δεν μπορεί να υπάρξει φιλολαϊκή πολιτική. Ο καπιταλισμός δε δικαιώθηκε, νέες αντιθέσεις γεννιούνται. Αν μείνουμε σταθεροί στις ιδέες μας, χωρίς βιασύνη για γρήγορα αποτελέσματα, αν παρακολουθούμε τις εξελίξεις του καπιταλισμού και εντείνουμε τη θεωρητική, πολιτικοϊδεολογική καθημερινή δουλιά μας, θα θερίσουμε αύριο ότι σπέρνουμε σήμερα.