ΒΙΒΛΙΟ
Μορφές της λογοτεχνίας μας
Κυριακή 30 Νοέμβρη 2003

Καθώς η στήλη είχε παρουσιάσει τον πρώτο τόμο των πολύτιμων, (και γραμμένων απολαυστικά, παραστατικά, γλωσσικά υπέροχων) - και για τους μελετητές και τους λάτρεις της λογοτεχνίας μας - «Φιλολογικών Περιπάτων», του πολύπλευρου συγγραφέα και δημοσιογράφου Κωστή Μπαστιά, θα ήταν παράλειψη να μην παρουσιάσει το δεύτερο τόμο τους (εκδόσεις «Καστανιώτη»). Οπως είχαμε επισημάνει, παρουσιάζοντας τον πρώτο τόμο, και όπως διαπιστώθηκε, οι εξαιρετικού περιεχομένου συνεντεύξεις που έκανε ο Κ. Μπαστιάς, στα χρόνια 1930-1936, με σπουδαίους ποιητές και πεζογράφους μας, αποτελούν πρωτογενή «πηγή» στοιχείων για τη μελέτη της αδιερεύνητης ακόμα λογοτεχνικής περιόδου 1880-1930, αλλά και για τη γνωριμία μας με τις ιδέες, τους στοχασμούς, το ήθος, τη ζωή, το χαρακτήρα, τα συναισθήματα του κάθε δημιουργού.

Στο δεύτερο τόμο των «Φιλολογικών Περιπάτων» περιλαμβάνονται 34 συνεντεύξεις με δημιουργούς (ποιητές, πεζογράφοι, λόγιοι, εκδότες, δραματουργοί, εικαστικοί και μουσικοί) και 2 με πολιτικούς. Τους Αλ. Παπαναστασίου και Γ.Παπανδρέου, με θέμα τα γράμματα. Ο τόμος περιλαμβάνει, επίσης, 8 άρθρα και χρονογραφήματα (αναμνήσεις) του Μπαστιά, από μεγάλους δημιουργούς: Πολέμης, Ψυχάρης, Προβελέγγιος, Καζαντζάκης, Ξενόπουλος, Βλαχογιάννης, κ.ά. Προϊδεάζοντας τον αναγνώστη για τις ευρείες λογοτεχνικές γνώσεις που προσφέρει το βιβλίο, αναφέρουμε, ενδεικτικά, ονόματα δημιουργών-συνομιλητών του Μπαστιά: Τ. Μωραϊτίνης, Αγ. Χατζημιχάλη, Δ. Μπόγρης, Αλ. Δελμούζος, Αγ. Σημηριώτης (ο καθαρευουσιάνος που έγινε πρωτοπόρος δημοτικιστής), Μ. Τόμπρος, Γ. Ιακωβίδης, Κ. Καρθαίος, Μ. Φιλήντας, Π. Χορν, Μ. Καλομοίρης, Ν.Ποριώτης, Αυ. Θεοδωροπούλου, κ.ά. Μεταξύ των «συνομιλητών» του Μπαστιά είναι και ο Δ. Γληνός (Οκτώβρης 1931). Εχει προηγηθεί η σύγκρουση Γληνού - Δελμούζου, ο διωγμός του Γληνού και η διάλυση του Εκπαιδευτικού Ομίλου. Θέμα της συζήτησης με τον Γληνό είναι η Παιδεία, ο ρόλος του παιδαγωγού, ο αποκλεισμός της δημοτικής από την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του «αστού υπουργού» Γ. Παπανδρέου, η διαφορετική Παιδεία που προσφέρει η κομμουνιστική κοινωνία (ο Γληνός αναφέρεται στη σοβιετική Ρωσία). Αξίζει να παραθέσουμε ελάχιστο δείγμα της άποψης του Μπαστιά για τον Γληνό: «Για τον Γληνό, εχθροί και φίλοι σε τούτο ανταμώνονται: τον λογαριάζουν για άνθρωπο δυνατό, για θέληση που κρατά ψηλά το μέτωπο, όταν οι καιροί χαλάσουνε. Οι ιδέες του δε βολάνε σε πολλούς, αλλά κι αυτοί τον άνθρωπο. Ετσι εξηγείται γιατί η πνευματική συνείδηση του τόπου, κάθε φορά που θέλει να σκαλίσει πνευματικά και εκπαιδευτικά θέματα, θυμάται αμέσως τον Γληνό».


Αρ. ΕΛΛΗΝΟΥΔΗ