Σημειώσεις του Χαρίλαου Φλωράκη
Κυριακή 21 Δεκέμβρη 2003

Ο Χαρίλαος Φλωράκης, προσκεκλημένος του Ερ. Χόνεκερ, καταθέτει στεφάνι στο Ανατ. Βερολίνο
Οπως αναφέρει στο βιβλίο του ο Χρήστος Θεοχαράτος τα ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ κρατούσαν πάντοτε σημειώσεις. Σημειώσεις για κάθε τι που έβλεπαν ή που άκουγαν και που τους προξενούσε εντύπωση, αλλά και σημειώσεις για διάφορες σκέψεις που έκαναν. Τη συνήθεια αυτή την ανέπτυξε στο έπακρο ο Χαρ. Φλωράκης. Κρατούσε σημειώσεις για το κάθε τι που του περνούσε από το νου και για οτιδήποτε σημαντικό έβλεπε ή άκουγε. Οι σημειώσεις εκείνες του ενίσχυαν την επιχειρηματολογία στις αγορεύσεις του στη Βουλή, τον βοηθούσαν να γίνεται σαφέστερος στα κομματικά όργανα, διάνθιζαν τις ομιλίες του στις λαϊκές συνάξεις, εμπλούτιζαν τις συνεντεύξεις του στα ΜΜΕ και γενικά στήριζαν λογικά και προπαρασκευαστικά τον πολιτικό λόγο του και την πολιτική πειθώ του - είτε μιλούσε στο Περιστέρι και στα Αγραφα, είτε στην Κεντρική Επιτροπή του Κόμματός του και στα Συμβούλια των αρχηγών. Είχε, παντού και πάντα, την απαίτηση από τον εαυτό του να πηγαίνει προετοιμασμένος.

Ο «Ρ» παραθέτει σήμερα ενδεικτικά, κάποιες από τις σημειώσεις αυτές που υπάρχουν στο βιβλίο για διάφορα θέματα που γράφτηκαν γύρω στο 1991, στην περίοδο της κρίσης που είχε ξεσπάσει στο Κόμμα, αλλά και στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα.

Για τον πλουραλισμό, την ανανέωση, τις μεταρρυθμίσεις, την ενότητα, την κρίση

22/8/1974: Χωρίς διαβατήριο και ιθαγένεια, ο Χαρίλαος Φλωράκης επιστέφει στην Ελλάδα
-- «Πλουραλισμός; Ας δούμε: Ο πλουραλισμός γνωμών είναι παράγοντας ανάπτυξης, όχι, όμως, ο οποιοσδήποτε πλουραλισμός. Υπάρχει πλουραλισμός που δρα στα πλαίσια του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού - δηλαδή πλουραλισμός γνωμών και ενότητα δράσης. Και υπάρχει και πλουραλισμός, να κάνει ο καθένας του κεφαλιού του. Αυτός ο πλουραλισμός εμποδίζει την εφαρμογή της πολιτικής και οδηγεί στην παράλυση της συλλογικής θέλησης...».

-- «Ποια ανανέωση, σύντροφοι; Υπάρχει ανανέωση και ανανέωση. Υπάρχει η επαναστατική ανανέωση, που στηρίζεται στις θεμελιακές αρχές του Κομμουνισμού. Υπάρχει και η ανανέωση που αναζητάει το καινούριο όχι μέσα στα πλαίσια των αρχών, αλλά πέρα από αυτές - ακόμη και ενάντιά τους. Υπάρχει ανανέωση, που τη δημοκρατική λειτουργία την αντικαθιστούν με την αναρχία, με το μη σεβασμό της θέλησης της πλειοψηφίας, με τη δημιουργία κέντρου αντιπολίτευσης. Επικαλούνται τις εξελίξεις στον κόσμο, αλλά ξεχνάνε τις επιδιώξεις των αντιπάλων σχετικά με το Κομμουνιστικό Κόμμα. Αυτές δεν άλλαξαν. Αυτά επιβάλλουν όχι χαλάρωση, αλλά δυνάμωμα της ενιαίας έκφρασης και δράσης. Το δυνάμωμα της πειθαρχίας και της τήρησης του Καταστατικού. Η αυστηρή τήρηση του Καταστατικού είναι ο κύριος δείχτης της αφοσίωσης του κομμουνιστή στην υπόθεση του Κομμουνισμού...».

-- «Αμ οι μεταρρυθμίσεις; Διακηρύσσουν ότι με έναν ευνοϊκό συσχετισμό των κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων μπορεί οι μεταρρυθμίσεις να αποκτούν δομικό χαρακτήρα και να οδηγούν σε ποιοτικούς κοινωνικούς μετασχηματισμούς. Οι μεταρρυθμίσεις δίχως την εξουσία της Εργατικής Τάξης και των συμμάχων της, δε μεταβάλλουν, δεν αλλάζουν τις βάσεις της υπάρχουσας κοινωνικής δομής. Οι μεταρρυθμίσεις έχουν διπλό περιεχόμενο: Από τη μία είναι βήμα προς τα εμπρός που βελτιώνουν την κατάσταση. Από την άλλη προφυλάσσουν (με την εκτόνωση) το υπάρχον κοινωνικό σύστημα...».

-- «Επικαλούνται και την ενότητα! Αλλά, βάση της ενότητας είναι ο σεβασμός της θέλησης της πλειοψηφίας, η πειθαρχία σ' αυτή, η δουλιά για την υλοποίησή της. Δίχως ενιαία έκφραση και δράση δεν μπορεί να υπάρξει ενότητα. Και δίχως αυτές τις προϋποθέσεις δεν μπορεί να υπάρξει ενότητα ούτε στο Κόμμα. Δεν μπορεί να υπάρξει ενότητα δίχως την υποταγή - ή συμμόρφωση, αν θέλετε, σύντροφοι- της μειοψηφίας στη θέληση της πλειοψηφίας. Φυσικά, ούτε οργάνωση μπορεί να υπάρξει. Αν δεν κατανοηθεί το τι κόμμα είμαστε, δεν μπορεί να γίνει κατανοητό ούτε το θέμα της πειθαρχίας, ούτε το ζήτημα της ενιαίας έκφρασης και δράσης στο Κόμμα...».

-- «Πάντα διαμορφώνονται πλειοψηφούσες και μειοψηφούσες απόψεις μέσα σ' ένα κόμμα. Δημιουργία μόνιμης και σταθερής μειοψηφίας σημαίνει δημιουργία ομάδας, που αντιλαμβάνεται τα διάφορα ζητήματα βάσει μιας άλλης πολιτικής. Σημαίνει δημιουργία τάσης μέσα στο κόμμα. Η τάση, όμως, μέσα στο κόμμα στραγγαλίζει τη γνώμη των μελών της, γιατί υποχρεώνονται να διατυπώνουν τη γνώμη της τάσης, σε βάρος της δικής τους...».

-- «Να ξεπεραστεί η κρίση; Σύμφωνοι. Και πράγματι, για να ξεπεραστεί η κρίση χρειάζονται αλλαγές. Το θέμα, όμως, είναι: Προς ποια κατεύθυνση; Προς το παρελθόν; Αλλά έτσι δε θα έχουμε έξοδο από την κρίση, θα έχουμε παραπέρα όξυνσή της. Προς την υπέρβαση του Κομμουνιστικού Κόμματος; Τότε, δε θα πρόκειται για υπέρβαση της κρίσης, αλλά για διάλυση του Κόμματος για να μην... έχει κρίση...».

Για την ανατροπή του σοσιαλιστικού συστήματος και τη διάλυση της ΕΣΣΔ