Με το σλόγκαν ότι σύντομα θα υπάρξουν στην Ανατολική Γερμανία «ανθηρά τοπία» - «ευδαιμονία» για όλους - οι πολιτικοί και οι οικονομικοί μεγιστάνες της Δύσης κατάφεραν το 1990 να μπλέξουν στα δίχτυα τους μεγάλο μέρος αφελών, που πίστευαν εύκολα σε υποσχέσεις.

Στις 29 του Μάρτη - δηλαδή δέκα χρόνια αργότερα - οι πρωθυπουργοί των πέντε ανατολικογερμανικών κρατιδίων - πρώην ΓΛΔ - και ο «κυβερνών δήμαρχος του Βερολίνου» - όλοι τους σοσιαλδημοκράτες ή χριστιανοδημοκράτες πολιτικοί, με δύο από αυτούς εισαγωγή από τη Δυτική Γερμανία - διαπίστωσαν σε κοινή συνδιάσκεψη ότι η σημερινή πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική.

Το χάσμα μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Γερμανίας - συμπεραίνουν - «έκλεισε μόνο κατά 50%». Θα χρειαστούν «τουλάχιστον άλλα 25 χρόνια, ωσότου αποκατασταθούν ίσες βιοτικές συνθήκες μεταξύ Ανατολής και Δύσης».

Μετά την ένωση είχε αποφασιστεί η μεταφορά οικονομικής βοήθειας από τη Δύση στην Ανατολή - το λεγόμενο Σύμφωνο Αλληλεγγύης 1 - που κατά τους υπολογισμούς των αισιόδοξων πολιτικών και οικονομικών επιτελών δε θα χρειαζόταν να συνεχιστεί μετά το 2004.

Τώρα οι έξι πρωθυπουργοί υπολογίζουν ότι μετά το 2004 θα χρειαστούν άλλα 25 χρόνια για να επιτευχθεί «εξίσωση των συνθηκών» μεταξύ των κατοίκων των άλλοτε δύο χωριστών και ανεξάρτητων γερμανικών κρατών.

Φυσικά, αυτοί είναι οι αισιόδοξοι υπολογισμοί, γιατί ποιος εγγυάται ότι η ανατολικογερμανική οικονομία χωριστά, και η γερμανική στο σύνολό της, δε θα σκοντάψει σε απρόβλεπτα αυτή τη στιγμή εμπόδια;

Πάντως, οι πρωθυπουργοί κάνουν λόγο για την ανάγκη ενός δεύτερου οικονομικού πακέτου, του λεγόμενου Συμφώνου Αλληλεγγύης 2, ύψους πολλών δισεκατομμυρίων μάρκων και στηρίζουν τις απαιτήσεις σε γνωμοδοτήσεις πέντε γνωστών γερμανικών ινστιτούτων οικονομικής έρευνας από τα δύο μέρη της Γερμανίας, που εργάστηκαν για το σκοπό αυτό κάπου ένα χρόνο.

Στα τέλη του Μάη οι έξι πρωθυπουργοί θα συναντηθούν με τον καγκελάριο Σρέντερ και οι διαπραγματεύσεις, που θα αρχίσουν για τη συνέχιση της οικονομικής βοήθειας, θα τερματιστούν στα τέλη του 2001.

Θα πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι η βοήθεια από τη Δύση στην Ανατολή κατευθύνθηκε σε διάφορα κανάλια - πολλά απ' αυτά μυστικά και προς όφελος ολίγων κομπιναδόρων - και ότι παρά τη «βοήθεια», τα ανατολικογερμανικά κρατίδια εξακολουθούν να έχουν υψηλά ποσοστά ανεργίας (στη ΓΛΔ δεν υπήρχε ανεργία). Σε όλη τη Γερμανία αναφέρεται ένας μέσος όρος ανεργίας 11,1%, από αυτό 18,3% στην πρώην ΓΛΔ και 9,4% στην πρώην Δυτική Γερμανία. Στην Ανατολική Γερμανία την κορυφή της ανεργίας κατέχει το κρατίδιο της Σαξωνίας - Ανχάλτης (20,4%), με δεύτερο κατά σειρά το Μεκλεμβούργο - Πρόσω Πομερανία (19,2%) και τρίτο το ενιαίο Βερολίνο (18,1%).

Η διαφορά στο επίπεδο των βιοτικών συνθηκών οφείλεται σε πολλούς λόγους. Ενας από αυτούς είναι η σχεδόν ολοκληρωτική εξαφάνιση της βιομηχανίας της ΓΛΔ και εξαιτίας του γεγονότος αυτού η δημιουργία στρατιάς ανέργων. Αλλά υπάρχουν και αρκετοί άλλοι λόγοι, όπως η μισθολογική διάκριση μεταξύ Ανατολικών και Δυτικών. Αυτό το επανέφεραν στην επιφάνεια τις τελευταίες μέρες οι Ανατολικογερμανοί μεταλλεργάτες. Τις μέρες εκείνες είχε κλειστεί συμφωνία του συνδικάτου της βιομηχανίας μετάλλου του κρατιδίου της Βόρειας Ρηνανίας - Βεστφαλίας (BP-B) με τους εργοδότες, που απείχε αρκετά από τα αρχικά αιτήματα της Ομοσπονδίας Μεταλλεργατών, όπως τα είχε επίμονα διατυπώσει ο πρόεδρός της Κλάους Τσβίκελ: 5,5% υψηλότερο ημερομίσθιο, σύνταξη στα 60. Η επιφυλακτικότητα στις μισθολογικές διεκδικήσεις, διακήρυσσε ο Τσβίκελ, δε δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας και διατυμπάνιζε ότι για αυτά και άλλα αιτήματα οι μεταλλεργάτες θα αναλάβουν απεργιακό αγώνα. Αλλά οι επικεφαλής του συνδικάτου της Βόρειας Ρηνανίας - Βεστφαλίας έμειναν αρκετά κάτω από τις διεκδικήσεις αυτές και έκλεισαν συμφωνία. Μια εφημερίδα έγραψε ότι ο προϊστάμενος του συνδικάτου της BP-B Χάραλντ Σαρτάου προβλέπεται να πάρει τη θέση του Τσβίκελ και ότι μετά τις εκλογές το Μάη στη BP-B μπορεί να γίνει υπουργός Εργασίας του κρατιδίου. Οπως κι αν έχουν τα πράγματα, ο Τσβίκελ αναγνώρισε το αποτέλεσμα της συμφωνίας σαν θετικό για τους μεταλλεργάτες και δεν κάνει πια λόγο για 5,5%, για σύνταξη στα 60 και για τη διεκδίκηση αυτών με απεργιακούς αγώνες.

Ωστόσο έγιναν προειδοποιητικές απεργίες στο Ανατολικό Βερολίνο και στα ανατολικά κρατίδια του Βραδεμβούργου και της Σαξωνίας. Ενα από τα αιτήματα των απεργών είναι και η μισθολογική εξίσωση. Δεν μπορεί οι Ανατολικοί μεταλλεργάτες να μισθοδοτούνται στην ίδια επιχείρηση και για την ίδια δουλιά με το 81% των Δυτικών συναδέλφων τους, πράγμα άλλωστε που ισχύει γενικά και σε άλλους οικονομικούς κλάδους.

Οσο για τη σύμβαση εργασίας στο κρατίδιο της BP-B, εργοδότες, κυβέρνηση και αρκετά συνδικαλιστικά στελέχη τη χαιρέτισαν σαν «συμφωνία - πιλότο», που θα την ακολουθήσουν και άλλοι κλάδοι. Αυτή προβλέπει το εξής: Ημερομίσθια και μισθοί αυξάνονται από 1η Μάρτη, κατά 3%. Από την 1η Μάη 2001 ακολουθεί μια δεύτερη αύξηση για δέκα μήνες κατά 2,1%. Η βδομάδα των 35 ωρών εργασίας θα εξακολουθήσει να ισχύει ως τον Απρίλη του 2003 (οι Ανατολικοί μεταλλεργάτες έχουν 38ωρη βδομάδα εργασίας.)

Προσυνταξιοδοτικό στάδιο. Το μοντέλο που συμφωνήθηκε ισχύει από το Σεπτέμβρη του 2000 και προβλέπει: Οποιος συμπληρώνει τα 57 έτη ηλικίας εισέρχεται στο προσυνταξιοδοτικό στάδιο: τρία χρόνια πλήρη εργασία, τρία χρόνια απελευθέρωση από την εργασία. Για τα έξι αυτά χρόνια το καθαρό ημερομίσθιο - και ο μισθός - θα ανέρχεται στο 82% και οι εισφορές στο ταμείο συντάξεων το 90%. Στο 63ο έτος της ηλικίας αρχίζει η συνταξιοδότηση, αλλά μια και η σύνταξη θα είναι μειωμένη κατά 3,6% για κάθε προσυνταξιοδοτικό έτος (κανονικά η σύνταξη αρχίζει στα 65 χρόνια), ο συνταξιούχος θα εισπράττει ένα εφάπαξ 450 μάρκων για κάθε μήνα.

Προβλέπονται επίσης περιορισμοί κατά επιχειρήσεις όσον αφορά το ποσοστό των δικαιούχων και σχετικά με τον αριθμό εκείνων που μπορούν να αρχίσουν από τα 57 έτη τα προαναφερόμενα στάδια.

Οπως ισχυρίζονται οι σχεδιαστές των προαναφερόμενων ρυθμίσεων, έτσι θα καταστεί δυνατό ο από χρόνια υψηλός αριθμός των ανέργων να μειωθεί κάτω από τα 4.000.000. Δε θα αργήσει να διαπιστωθεί η ακρίβεια της προφητείας ή το τελείως αντίθετο.

Στο μεταξύ ο σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος Σρέντερ βρήκε τρόπο να καταστήσει το πορτοφόλι των εργαζομένων - για τους ανέργους δε γίνεται λόγος - κάπως παχύτερο. Σε λόγο που εκφώνησε στις 28 Μάρτη στο Βόλφσμπουργκ είπε ότι μια γενικότερη συμμετοχή των απασχολούμενων στο παραγωγικό κεφάλαιο της επιχείρησης αποτελεί ένα καλό μέσο για να μειωθεί ο φόβος τους από τις απανωτές συγχωνεύσεις εταιριών και τον εκσυγχρονισμό της οικονομίας. Μια κοινωνία, δήλωσε, μόνο τότε έχει μέλλον, όταν οι πολίτες συμμετέχουν στο παραγωγικό δυναμικό.

Στην επόμενη συνεδρίαση της «Συμμαχίας για την εργασία» (αντιπρόσωποι της κυβέρνησης, του κεφαλαίου και των συνδικάτων) τον Ιούνη θα διαπραγματευτεί το ζήτημα της δυνατότητας της μεγαλύτερης συμμετοχής εργαζομένων στη δημιουργία περιουσίας και συμμετοχής στα κέρδη. Τώρα, είπε, μόνο 6% των εργαζομένων συμμετέχουν στα κέρδη των επιχειρήσεων. Σύμφωνα με το μοντέλο που θα αναπτύξει τον Ιούνη, οι προσεχείς συμβάσεις εργασίας θα προβλέπουν ένα μέρος των μισθολογικών αυξήσεων να μην καταβάλλεται στους δικαιούχους, αλλά να περνάει σε αγορά μετοχών, σε κονδύλι επενδύσεων ή σε συμμετοχή στην επιχείρηση.

Τα θετικά αποτελέσματα αυτού του μοντέλου είναι, κατά τον καγκελάριο, εξόφθαλμα: Οι «συμμέτοχοι» θα μένουν στην επιχείρηση και δε θα φεύγουν στο εξωτερικό σε αναζήτηση εργασίας. Ολα καλά, μόνο που μια εφημερίδα του Βερολίνου σχολιάζει πονηρά: «Στην περίπτωση της χρεοκοπίας της επιχείρησης ο εργαζόμενος ρισκάρει μερικά ή ολοκληρωτικά το κεφάλαιο που διέθεσε».