Θυμίζοντας μια εικόνα του '44, τον Βεάκη να κάνει οδοφράγματα στην Κυψέλη, άρχισε την ομιλία της η Γενική Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ. Το ανέφερε σαν συμπλήρωμα απάντησης σε ερώτημα δημοσιογράφων «γιατί το ΚΚΕ συμπεριλαμβάνει στα ψηφοδέλτιά του καλλιτέχνες, γιατί επιδιώκει τη στήριξη καλλιτεχνών, μήπως θέλει να χρησιμοποιήσει τον καλλιτεχνικό κόσμο διαφημιστικά».

«Κάθε φορά, είπε, που με ρωτούσαν γιατί το κάναμε αυτό, στο μυαλό μου ερχόταν μια σκέψη και μια εικόνα που δεν την έζησα εγώ, αλλά που μου τη μετέφερε ο σύντροφος Βασίλης Εφραιμίδης, πριν δυο - τρεις μήνες, όταν μου πρότεινε, πριν αρχίσει η προεκλογική περίοδος, να κάνουμε μια μεγάλη εκδήλωση στον Περισσό για να τιμήσουμε καλλιτέχνες, ηθοποιούς, γενικά ανθρώπους του πολιτισμού που ιστορικά συνδέθηκαν με το Κόμμα, το εργατικό κίνημα, το λαϊκό κίνημα, τους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες του λαού. Οι περισσότεροι απ' αυτούς δε ζουν. Μου πρότεινε να τους τιμήσουμε και να τιμήσουμε και όσους ζουν. Και μου 'πε την εξής εικόνα: «Σκέψου βρε Αλέκα, δεν το 'χεις ζήσει, στα Δεκεμβριανά, σε κείνη τη μεγάλη μάχη των 33 ημερών, σκέψου πώς θα ένιωθες αν έβλεπες αυτό που είδα εγώ, τον Αιμίλιο Βεάκη να κάνει οδοφράγματα στην Κυψέλη». Αυτή η φράση, αυτή η εικόνα ειλικρινά σας λέω έχει μείνει βαθιά μέσα μου και αυτό που θα μπορούσα να πω σήμερα είναι ότι επιθυμία του ΚΚΕ - όχι επιθυμία, προκύπτει απ' τη φιλοσοφία του, απ' την πολιτική του, απ' την καθημερινή του δράση - είναι να συναντηθούμε με όσο γίνεται περισσότερους καλλιτέχνες, διανοούμενους στα σύγχρονα οδοφράγματα που περιέγραψαν όλοι οι προηγούμενοι ομιλητές πάρα πολύ όμορφα και γλαφυρά. Μιλάμε για οδοφράγματα όχι στενά, οδοφράγματα που πρέπει να στήσει το ΚΚΕ, για μεγάλα οδοφράγματα που πρέπει να στήσει ο λαός μας στη νέα τάξη πραγμάτων, είτε αφορά το εσωτερικό, είτε αφορά τις διεθνείς σχέσεις.

Μόλις ξεκίνησε η προεκλογική περίοδος είχα την ευκαιρία να συναντηθώ με έναν σύντροφο θα τον πω, συναγωνιστή, που κάποτε ήμασταν μαζί, δηλαδή στις ίδιες γραμμές του ΚΚΕ, μετά χώρισαν οι δρόμοι μας, τώρα ξανασυναντηθήκαμε και ελπίζω να μην ξαναχωρίσουν. Μου είπε μια σειρά πράγματα επί δύο ώρες, περισσότερο μίλησε με ένα πνεύμα κριτικό και με μια απαίτηση το ΚΚΕ να μελετήσει στις σύγχρονες συνθήκες τη θέση του για τα ζητήματα του πολιτισμού, τη σχέση του με τον πολιτισμό, το πολιτιστικό έργο και τους δημιουργούς του καλλιτεχνικού έργου. Δεν το κρύβω ότι μου έκανε πάρα πολλές παρατηρήσεις, δε θυμάμαι πώς αντέδρασα, μπορεί να μη συμφώνησα σ' όλες, όμως παρ' όλα αυτά πάρα πολλά πράγματα απ' αυτά που μου έθεσε ήταν ζητήματα ουσίας. Τότε του 'δωσα μιαν απάντηση, την οποία δεν τη χρησιμοποιούμε ως δικαιολογία, αλλά επειδή είναι όντως η εξήγηση.

Είπα πως το ΚΚΕ ξαναβρέθηκε στον τόπο του, κομμουνιστές μπορεί να υπήρχαν, αλλά σαν οργανωμένο κόμμα ύστερα από 27 χρόνια παρανομίας και μη άμεσης λειτουργίας μέσα στο σώμα της ελληνικής κοινωνίας. Δεν είναι μικρό πράγμα αυτό. Αυτό το κενό δεν το αναπληρώνεις εύκολα. Αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι στις αρχές της δεκαετίας του '90 το ΚΚΕ έμοιαζε με τον σημερινό άνεργο και πεινασμένο. Οποιο πολιτιστικό έργο κι αν του προσφέρεις κι όποια κουλτούρα κι αν υπάρχει σ' αυτό, δεν είναι σε θέση να το χαρεί γιατί είναι άνεργος και πεινασμένος κι έχει προβλήματα επιβίωσης. Στις αρχές, λοιπόν, της δεκαετίας του '90 το ΚΚΕ αντιμετώπιζε θέμα επιβίωσης και ύπαρξης. Περάσανε πάρα πολύ δύσκολα και σκληρά χρόνια. Να υπενθυμίσω κάτι, που πάρα πολλές φορές μου έχει υπενθυμίσει ο σύντροφος ο Χαρίλαος Φλωράκης, ότι πραγματικά η σκληράδα αυτής της δεκαετίας είναι μια καινούρια σκληράδα, βέβαια οι κομμουνιστές έχουμε περάσει πάρα πολλά, το ΚΚΕ έχει δώσει δύσκολες μάχες, εμείς οι σύγχρονοι δεν τις δώσαμε και δεν ξέρουμε, για μας πάντως αυτή η δεκαετία ήταν πάρα πολύ πρωτόγνωρη και ίσως καταγραφεί σαν τις πιο σκληρές δεκαετίες της ιστορίας του Κομμουνιστικού Κινήματος, αλλά και της ανθρωπότητας.

Σαν άνεργοι λοιπόν και πεινασμένοι, να το πω μεταφορικά, σ' αυτές τις εκλογές του '90 ίσως θεωρήσαμε πολυτέλεια ή και αδυναμία πραγματική να μπορέσουμε να μελετήσουμε στις σύγχρονες συνθήκες τα προβλήματα του πολιτισμού και μάλιστα σε μια περίοδο όπου ο πολιτισμός ταυτίζεται με την οικονομία της αγοράς. Οχι για μας, αλλά για την κυρίαρχη αντίληψη. Αυτή την εξήγηση την έδωσα στον σύντροφο που μιλήσαμε, τη δίνω και εδώ, δεν είναι δικαιολογία, είναι μια εξήγηση.

Πραγματικά όμως τώρα θεωρώ - το θεωρούμε σαν Κόμμα - ότι αυτή η περίοδος χάριτος και των δυσκολιών που περάσαμε τέλειωσε και πραγματικά έχουμε στάδιο δόξης λαμπρό μπροστά μας να μελετήσουμε και τα ζητήματα του πολιτισμού και της σχέσης του Κόμματος με τον πολιτισμό και τους δημιουργούς μέσα στις σύγχρονες συνθήκες. Πιστεύω όμως ότι θα τα μελετήσουμε καλύτερα μέσα στον αγώνα κι όχι απλώς με μια συζήτηση έξω ή παράλληλα με τον αγώνα.

Ο ίδιος σύντροφος προχτές μου πέταξε κάτι. Μου λέει: «Ε, θα σου πω μια άλλη ιδέα. Σκέψου σαν συνέχεια της συζήτησης, ας πούμε στις πολιτικές σελίδες του "Ρ" να κάνετε αμείλικτη κριτική σε ανθρώπους της Τέχνης και του Πολιτισμού, οι οποίοι εν πάση περίπτωση λειτουργούν σαν βίδες μέσα στο σύστημα, ενώ θα μπορούσαν, αν ήθελαν, έχουν τη δυνατότητα, να δράσουν. Αλλά εφόσον έχουν έργο καλό, σαν μορφή και περιεχόμενο, στις πολιτιστικές σελίδες του "«Ρ" να το προβάλετε». Του είπα, εκεί στο πόδι ήμασταν, πως ναι είναι μια σκέψη που αξίζει να τη συζητήσουμε. Βέβαια μετά σκέφτηκα: Ενας άνθρωπος που μετατρέπεται, ένας καλλιτέχνης που μετατρέπεται πραγματικά σε βίδα, σ' ένα εξάρτημα της εξουσίας, μπορεί να παράγει προοδευτικό έργο; Φαίνεται ότι μπορεί! Αυτή είναι η ιδιομορφία του χώρου του πολιτισμού. Αλλά φαίνεται ότι αυτός που μπορεί να παράγει μεγάλο και κορυφαίο έργο είναι αυτός που πέρα απ' το ταλέντο και τις ικανότητές του βρίσκεται πιο κοντά στο λαό και όσο μπορεί πιο μακριά από την εξουσία.

Ολα αυτά τα πράγματα υποσχόμαστε να προσπαθήσουμε να τα μελετήσουμε μαζί σας. Κι ελπίζω τα επόμενα χρόνια να είναι χρόνια τέτοια που όλους μας βοηθάνε να σκεφτόμαστε πιο καλά και πιο εύστοχα και κυρίως να δρούμε πιο μαχητικά και πιο αποτελεσματικά. Επειδή κλείνω τον κύκλο των παρεμβάσεων, κάποιος μου είπε πως πρέπει να ευχαριστήσουμε τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου και τον Θάνο Μικρούτσικο - αλλά και όλα τα παιδιά τα οποία συμμετέχουν - αλλά ιδιαίτερα τα δύο αυτά παιδιά που στηρίζουν όλη αυτή την προσπάθεια του ΚΚΕ και που μας προσφέρουν και μια θαυμάσια βραδιά. Δεν ξέρω αν θέλει να το κάνει κανείς. Εγώ πάντως δε σκέφτομαι να ευχαριστήσω ανθρώπους που ξέρουν τις υποχρεώσεις και τα καθήκοντά τους...».