Οι αντιδραστικές τους προτάσεις για την Παιδεία συνοδεύονται με τα περί ανάγκης προσαρμογής στην «κοινωνία της γνώσης», χωρίς να μιλούν για το περιεχόμενο και τις επιπτώσεις αυτής της αντίληψης στο μορφωτικό δικαίωμα. Πρόκειται για μια θεωρία που έρχεται να παίξει το ρόλο του συνηγόρου υπεράσπισης της κρατικής πολιτικής των μονοπωλίων στην Εκπαίδευση. Τα τελευταία χρόνια, και κυρίως με τη «μεταρρύθμιση» η θεωρία αυτή δοκιμάστηκε σε ένα βαθμό στην πράξη και έχει συσσωρευτεί ήδη η πείρα της απομαζικοποίησης της βασικής - γενικής εκπαίδευσης και τη στροφή προς πρόωρες και ισόβιες επαγγελματικές καταρτίσεις. Τα αποτελέσματα είναι αμορφωσιά για τους πολλούς και ακόμα μεγαλύτερη ανασφάλεια για το μέλλον.
Ο στόχος της πολιτικής τους συνοψίζεται στην προσαρμογή της Παιδείας στις επιλογές που υπηρετούν, δηλαδή την αύξηση της κερδοφορίας του μεγάλου κεφαλαίου, με την παραγωγή των αυριανών «απασχολήσιμων», καταρτισμένων με «βασικές δεξιότητες» που θα περνά τον εργασιακό του βίο, προσαρμοζόμενος στις εκάστοτε απαιτήσεις του, εναλλάσσοντας περιόδους φτηνής επανακατάρτισης, εργασίας και ανεργίας.
Η στροφή στην κατάρτιση που έρχεται σταδιακά να υποκαταστήσει την ολόπλευρη μόρφωση, αλλά και το δικαίωμα στη δουλιά, αποτελεί τον πυρήνα της πολιτικής των δύο κομμάτων στην εκπαίδευση. Στην κατεύθυνση αυτή, ΠΑΣΟΚ και ΝΔ κάνουν ιδιαίτερη αναφορά στην ύπαρξη συστημάτων πιστοποίησης επαγγελματικών προσόντων, άτυπης κατάρτισης που ουσιαστικά οδηγούν στην αποσύνδεση του πτυχίου από το δικαίωμα στη δουλιά. Και κοινός τόπος με ανάλογη μάλιστα διατύπωση είναι το πώς το σχολείο θα μαθαίνει το μαθητή «πώς να μαθαίνει», η προσαρμογή δηλαδή της εκπαίδευσης από νωρίς στη λογική της διά βίου κατάρτισης. Η εξουσία των δυνάμεων της αγοράς επεκτείνεται ακόμα περισσότερο, αφού τελικά αυτή θα πιστοποιεί την ικανότητα για επάγγελμα. Και μέσα στο συνονθύλευμα πτυχίων, δεξιοτήτων, επαγγελματικής εμπειρίας, «άτυπης κατάρτισης» μετατρέποντας σε εμπόρευμα τον απόφοιτο και τη γνώση του.
ΠΑΣΟΚ και ΝΔ υπόσχονται αύξηση των δαπανών για την Παιδεία στο 5% του ΑΕΠ μέχρι το 2008 και επιδίδονται σε υποσχέσεις είτε για την επίλυση των προβλημάτων υποδομής, που δε θα έπρεπε καν να υπάρχουν, είτε για μέτρα οικονομικής ενίσχυσης μιας Παιδείας κομμένης και ραμμένης στα μέτρα της πολιτικής που υπηρετούν. Η δηλωμένη πρόθεσή τους να συνεχιστεί η πολιτική λιτότητας και η σειρά μέτρων που οδηγούν βήμα προς βήμα στην ιδιωτικοποίηση και εμπορευματοποίηση της Εκπαίδευσης δείχνει το δρόμο της ύψωσης νέων ταξικών φραγμών.
Με αυτά τα δεδομένα, το δικαίωμα πρόσβασης στην «Παιδεία για όλους» που επικαλούνται, είναι «σλόγκαν» χωρίς αντίκρισμα για τα λαϊκά στρώματα, για τα οποία οικοδομείται ένα σύστημα όξυνσης των ταξικών φραγμών και αποκλεισμού από την ανώτατη Παιδεία, από την ολοκληρωμένη μόρφωση, από ακόμα πιο νωρίς, από τη βασική Εκπαίδευση.
Την ίδια στιγμή, η ταξικότητα που υπάρχει έτσι κι αλλιώς στο σχολείο και έχει να κάνει με την κοινωνική προέλευση των μαθητών, επεκτείνεται και στα ίδια τα σχολεία. Και δεν περιορίζεται στην ύπαρξη διπλού δικτύου λυκείου τεχνικής και γενικής Εκπαίδευσης, είτε πρόκειται για τα ΤΕΕ είτε για τα επαγγελματικά λύκεια που υπόσχεται η ΝΔ. Η προώθηση της ταξικής διαφοροποίησης ανάμεσα πλέον στα ίδια τα σχολεία περνά μέσα από τη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας στο σχολείο, τη διαφοροποίηση των αναλυτικών προγραμμάτων, την αξιολόγηση σχολείων και εκπαιδευτικών. Η κατεύθυνση τόσο του ΠΑΣΟΚ όσο και της ΝΔ, δείχνει σχολεία πολλών ταχυτήτων, σχολεία της ελίτ και σχολεία που αδυνατούν να συντηρηθούν.
Την ίδια στιγμή, οι υποσχέσεις για κατάργηση των εξετάσεων εισαγωγής στην τριτοβάθμια Εκπαίδευση, έχουν υπαγορευτεί από τη λαϊκή αντίδραση στο σύστημα που έχει μετατρέψει το λύκειο σε εξεταστικό κέντρο και απλά μεταφέρουν τη διαδικασία επιλογής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η ουσία της πολιτικής τους ούτε και σε αυτό το σημείο διαφοροποιείται καθώς διατηρούνται και διευρύνονται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο οι μηχανισμοί ταξικής διαλογής, ενώ υπακούν σε μία προκαθορισμένη πολιτική, που υπαγορεύει λιγότερες μακροχρόνιες σπουδές και περισσότερες βραχυπρόθεσμες καταρτίσεις.
Η ανοιχτή πρόταση για ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων από πλευράς της ΝΔ και συγκαλυμμένη με τον όρο «μη κρατικά» από το ΠΑΣΟΚ αποτελεί την πιο απροκάλυπτη δήλωση των προθέσεων για κατάργηση της δημόσιας δωρεάν Παιδείας. Την ίδια στιγμή, ορκίζονται πίστη στη Συνθήκη της Μπολόνια που οδηγεί στην υποβάθμιση των πανεπιστημιακών σπουδών και περιγράφοντας ένα τοπίο ανώτατης εκπαίδευσης, όπου η αγορά θα έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο.
Οι προτάσεις του ΚΚΕ για την Παιδεία στέκονται στον αντίποδα της πολιτικής που υπηρετεί ο δικομματισμός, ο οποίος επιπλέον κατά την εναλλαγή του στην εξουσία έχει δείξει πώς αντιμετωπίζει τα λαϊκά αιτήματα και τους αγώνες στην Παιδεία έχοντας γράψει μαύρες σελίδες αυταρχισμού. Το ΚΚΕ στρέφεται ενάντια στην πολιτική που υπηρετούν οι αντιεκπαιδευτικές επιλογές. Και υπογραμμίζει ότι η εκπαιδευτική αναγέννηση δεν μπορεί να προέλθει από μια πολιτική που γεννά τη φτώχεια, την ανεργία, το ξεπούλημα του δημόσιου πλούτου, την ανατροπή των εργασιακών σχέσεων, την ένταση της εκμετάλλευσης. Χρειάζεται να επιβληθεί από την αγωνιστική παρέμβαση του ίδιου του λαού και της νεολαίας, μέσα από ένα κίνημα παλλαϊκό για ριζικές αλλαγές στην Παιδεία και την κοινωνία. Καλεί το λαό να διεκδικήσει διεύρυνση της βασικής - γενικής εκπαίδευσης, για όλους, να είναι υποχρεωτική, δωρεάν με χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό. Κατάργηση κάθε μορφής ιδιωτικοποίησης, άμεσης ή έμμεσης, σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Δίχρονη υποχρεωτική προσχολική αγωγή και ενιαίο δωδεκάχρονο σχολείο για όλους τους νέους και τις νέες, χωρίς φραγμούς και διακρίσεις, που θα αποτελεί συνέχεια της δίχρονης υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής και βασική προϋπόθεση για το πανεπιστήμιο και για οποιαδήποτε επαγγελματική μόρφωση. Κατάργηση του διπλού δικτύου ΛΥΚΕΙΟ - ΤΕΕ και άρση κάθε μέτρου κατηγοριοποίησης - ιδιωτικοποίησης των σχολείων και των ΑΕΙ - ΤΕΙ. Καθιέρωση συστήματος δημόσιων και δωρεάν «μεταλυκειακών» επαγγελματικών σχολών, για να εξασφαλίζεται ουσιαστική επαγγελματική μόρφωση, βασισμένη στα γερά θεμέλια του 12χρονου. Κατάργηση των ΤΕΕ, ΙΕΚ, ΚΕΚ και άλλων «εκπαιδευτηρίων» πρόχειρης «κατάρτισης». Αναδιοργάνωση, ενίσχυση, βελτίωση της νυχτερινής εκπαίδευσης, ώστε να αποτελεί ουσιαστική διέξοδο για τους εργαζόμενους νέους που εμποδίστηκαν να ολοκληρώσουν τη γενική τους εκπαίδευση.
Ενιαία ανώτατη Εκπαίδευση δημόσια και δωρεάν, αποδεσμευμένη από τα μονοπώλια, χωρίς ταξικούς φραγμούς και αντιεπιστημονικούς διαχωρισμούς των σπουδών σε κύκλους και των ιδρυμάτων σε κατηγορίες, με ενιαίους όρους που να υπηρετεί τις ανάγκες της επιστημονικής και κοινωνικής εξέλιξης.
Οι θέσεις του ΚΚΕ, που συμπυκνώνονται στα παραπάνω, αποτελούν τους στόχους πάλης για τους εκπαιδευτικούς, τους μαθητές, όλους τους εργαζόμενους που αρνούνται να συμβιβαστούν με τα μέτρα - οδοστρωτήρα που, όποια κι αν είναι, η νέα κυβέρνηση θα προσπαθήσει να επιβάλει στο όνομα του «σύγχρονου» και «αναγκαίου».