ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ
Πίσω από έναν άδικο θάνατο... .
Κυριακή 22 Φλεβάρη 2004

Associated Press

Να είναι, άραγε, οι επεισοδιακές συγκρούσεις Αβορίγινων - αστυνομικών της περασμένης βδομάδας η αρχή της «έκρηξης» οργής;
Ο 17χρονος Αβορίγινας Τόμας Χίκλεϊ δεν είχε μόνον έναν άδικο θάνατο, όταν την περασμένη Κυριακή καρφώθηκε στα σίδερα ενός μεταλλικού φράκτη, ύστερα από αστυνομική καταδίωξη αστυνομικών στο προάστιο Ρέντφερν του Σίδνεϊ. Εζησε τη σύντομη ζωή του στιγματισμένη απ' την αδικία που προκαλούν οι ταξικές διακρίσεις της (παλιάς... και) σύγχρονης κοινωνίας της Αυστραλίας.

Ηταν το μεγαλύτερο από τα επτά παιδιά της οικογένειάς του. Είχε εγκαταλείψει το σχολείο τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Είχε συλληφθεί στο παρελθόν για μικροκλοπές τροφίμων, ενώ τα τελευταία δύο χρόνια φιλοξενούνταν στο σπίτι μιας θείας του με την προσδοκία μιας πιο φυσιολογικής ζωής. Είχε πειστεί να επιστρέψει στα θρανία του σχολείου, γιατί δεν ήθελε να εγκλωβιστεί στο κελί κάποιας φυλακής. Πριν από δύο μήνες, επισκεπτόμενος τη μητέρα του στο Ρέντφερν, συνελήφθη από αστυνομικούς για έγκλημα που δε διέπραξε. Η τελευταία μοιραία «συνάντησή» του με τα «όργανα της τάξης» έμελλε, την περασμένη Κυριακή, να γράψει τραγικά τον επίλογο της ζωής του και να γεμίσει τις σελίδες και τις οθόνες των ΜΜΕ της Αυστραλίας με τις εικόνες απ' τις εννιάωρες συγκρούσεις των Αυστραλών αστυνομικών και των δεκάδων Αβορίγινων νεαρών, που δε θέλησαν να δεχτούν ως «αναπόφευκτο πεπρωμένο» το θάνατο ενός ακόμη νεαρού...

Associated Press

Ο Χίκλεϊ δεν είναι πια στη ζωή... Ομως, ο θάνατός του ανάγκασε τα ΜΜΕ της Αυστραλίας να εστιάσουν - έστω και φευγαλέα... -το φακό τους πάνω στα μυριάδες προβλήματα των Αβορίγινων...
Παρά τις μεγαλόστομες δηλώσεις των αστυνομικών, των τοπικών αξιωματούχων και των υπουργών της κυβέρνησης του Τζον Χάουαρντ, κανείς σήμερα στην Αυστραλία δεν ελπίζει πως θα τιμωρηθούν οι αστυνομικοί που τον οδήγησαν στην ξέφρενη κούρσα θανάτου... Ωστόσο, η σύντομη ιστορία της ζωής του Χίκλεϊ επανέφερε στο προσκήνιο της επιφανειακά ήσυχης αυστραλέζικης κοινωνίας το πραγματικό πρόσωπο, όχι του ρατσισμού, αλλά του καπιταλιστικού συστήματος, που επί δύο και πλέον αιώνες απομυζά τον πλούτο και τους ανθρώπους αυτής της πλούσιας, αχανούς γης. Αλλωστε, ο Χϊκλεϊ δεν ήταν παρά το τελευταίο θύμα της αστυνομικής καταδίωξης και εκφοβισμού. Μόλις τον περασμένο Σεπτέμβρη, πάλι στη διάρκεια αστυνομικής καταδίωξης, είχε σκοτωθεί ένας 12χρονος Αβορίγινας σε περιοχή της Δυτικής Αυστραλίας...

Στατιστικά «στοιχεία»

Καίτοι στους περισσότερους είναι γνωστά τα στυγερά εγκλήματα του παρελθόντος κατά της κοινότητας των Αβορίγινων (σφαγές ολόκληρων κοινοτήτων με στόχο την αρπαγή της γης απ' τους πρώτους Ευρωπαίους αποίκους, θεσμοθετημένες απ' το κράτος απαγωγές παιδιών Αβορίγινων για υιοθεσία από άτεκνους λευκούς, δηλητηριασμός της πλούσιας σε πολιτισμό κοινότητας των Αβορίγινων απ' τα παρακμιακά πρότυπα ζωής της «Δύσης», αποκλεισμός απ' τα συστήματα εκπαίδευσης, υγειονομικής περίθαλψης, εργασίας), ελάχιστα σήμερα γνωρίζουμε για τα σύγχρονα προβλήματα μιας κοινότητας αυτοχθόνων, που σήμερα μόλις και μετά βίας ξεπερνά τις 400.000 σε σύνολο 20 εκατομμυρίων πληθυσμού.

Το οικονομικο-κοινωνικό «απαρτχάιντ» της σύγχρονης Αυστραλίας καταγράφεται στο περιθώριο των στατιστικών στοιχείων των αρμόδιων υπηρεσιών, όπου και ο τελευταίος «ιστός» στοιχειώδους στήριξης των ανέργων, των φτωχών, των αρρώστων έχει τραυματιστεί απ' τις αισχρές μεθοδεύσεις της «ελεύθερης οικονομίας της αγοράς». Μιας αγοράς, που με την πρόθυμη συνεργασία των κυβερνώντων (ιδιαίτερα επί πρωθυπουργίας Τζον Χάουαρντ) εκμεταλλεύεται τους ανέργους (Αβορίγινες και μη), μετατρέποντάς τους σε φθηνή εργατική δύναμη έναντι πινακίου φακής (μια χούφτα δολάρια το μήνα ως επίδομα ανεργίας)... Ετσι, αφού το οικονομικό κατεστημένο έθεσε εκτός εργασίας χιλιάδες Αυστραλούς, ιθαγενείς, μετανάστες, έπειτα τους στέρησε την έως πρότινος δυνατότητα χορήγησης επιδομάτων ανεργίας, εξαρτώντας τα με την υποχρεωτική «κοινωνική υπηρεσία». Σήμερα, χιλιάδες άνεργοι στην Αυστραλία, για να είναι δικαιούχοι στο επίδομα ανεργίας, υποχρεώνονται να καλύπτουν πάγιες θέσεις εργασίας (οδοκαθαριστές, κλπ.), έναντι όχι βεβαίως κανονικού μισθού και ασφάλισης, αλλά έναντι πενιχρού επιδόματος...

Ας πάμε, όμως, στα στατιστικά στοιχεία των τελευταίων πέντε ετών, που αφορούν στην κοινότητα των Αβορίγινων στην Αυστραλία.

Οι Αβορίγινες έχουν τον υψηλότερο δείκτη παιδικής θνησιμότητας σε σύγκριση με τον υπόλοιπο πληθυσμό, καθώς το 40% των παιδιών πεθαίνει (ως επί το πλείστον από πνευμονικές λοιμώξεις και άλλες θεραπευόμενες ασθένειες) πριν κλείσει τα πέντε χρόνια. Η θνησιμότητα είναι μεγαλύτερη και μεταξύ των ενηλίκων. Οι ενήλικες Αβορίγινες έχουν κατά 15 με 20 χρόνια μικρότερο προσδόκιμο μέσο όρο ζωής σε σχέση με τους άλλους Αυστραλούς. Οι 30άρηδες και 40άρηδες Αβορίγινες πεθαίνουν 12 φορές πιο συχνά από τους άλλους συνομηλίκους τους. Μεγάλος αριθμός Αβορίγινων είναι εξαρτημένος απ' την κατανάλωση αλκοόλ, παραισθησιογόνων ουσιών, ενώ σε κάθε φυλακή της χώρας ο ένας στους επτά φυλακισμένους είναι Αβορίγινας. Σημαντικές είναι και οι ταξικές, οικονομικές διαφορές σε επίπεδο κοινοτήτων...

Διακόσιες κοινότητες Αβορίγινων δε διαθέτουν πρόσβαση σε στοιχειώδεις υπηρεσίες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Αλλες 300 κοινότητες Αβορίγινων δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό, πόσιμο νερό, ενώ περίπου 250 άλλες δεν έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρικό ρεύμα (όχι βεβαίως για λόγους «παράδοσης»).

Το 35% των πεντάχρονων Αβορίγινων δεν πατάει ποτέ το πόδι του σε σχολεία, ενώ οι τυχεροί Αβορίγινες έφηβοι που καταφέρουν να μπουν στη σχολική αίθουσα και να τελειώσουν το γυμνάσιο αποτελούν μόλις το 25%...

Πολλά απ' τα παραπάνω στατιστικά στοιχεία «ενσαρκώνονται» στην περίπτωση του 17χρονου Χϊκλεϊ. Ομως, δεν είναι ο μόνος, καθώς πολλοί Αβορίγινες πέφτουν συχνά καθημερινά θύματα αστυνομικής βίας και εκφοβισμού, όχι μόνο στο Ρέντφερν και στο Λα Περούς του Σίδνεϊ, αλλά και στο Ινάλα, στο Μπρισμπέιν και αλλού. Τα θύματα της αστυνομικής βίας αυξάνονται τακτικά, επειδή οι πράξεις εκείνων των «οργάνων της τάξης» «είθισται» να μένουν ατιμώρητες. Οχι τυχαία. Επί παραδείγματι, λίγο μετά τις εννιάωρες συγκρούσεις αστυνομικών - Αβορίγινων στο Ρέντφερν του Σίδνεϊ, τοπικός αξιωματούχος της πολιτείας της Νέας Νότιας Ουαλίας απείλησε να «φέρει τις μπουλντόζες» να καθαρίσει τον Ρέντφερν (ή μπλοκ - γκέτο) απ' τον οικισμό των αυτοχθόνων. Με δεδομένες τις υψηλές τιμές ακινήτων στην περιοχή του Σίδνεϊ, το συγκρότημα εργατικών κατοικιών Ρέντφερν (που δόθηκε στις αρχές της δεκαετίας του '70 σε κοινότητα Αβορίγινων, αλλά έκτοτε αφέθηκε στην τύχη του...) αποτελεί οικοδομικό φιλέτο για τους μεγαλομεσίτες της περιοχής. Η έξαρση αλκοολισμού, ναρκωτικών και άλλων παρακμιακών κοινωνικών φαινομένων στη συγκεκριμένη περιοχή (και όχι μόνο) δεν αυξάνει μόνον την οργή και των απελπισμένων αυτοχθόνων... Χρησιμοποιείται συχνά ως πρόσχημα απ' τους (διαπλεκόμενους με ισχυρά οικονομικά συμφέροντα) τοπικούς παράγοντες της πόλης για ισοπέδωση των κατοικιών Αβορίγινων από την περιοχή, με προοπτική την εκμετάλλευση της γης από κάποιον (ελεγχόμενο απ' το κράτος) οργανισμό (στον οποίο συμμετέχουν και αμφιλεγόμενης ηθικής «ηγέτες» των αυτοχθόνων, π.χ., Aboriginal Housing Company!) με σκοπό την οικοδόμηση πολυώροφων γραφείων κλπ.

Η φενάκη της «αναβάθμισης»

Αλλωστε, τα τελευταία τουλάχιστον 10 χρόνια ομοσπονδιακές και περιφερειακές αρχές έχουν επιχειρήσει την «αναβάθμιση» της κοινότητας των αυτοχθόνων, δημιουργώντας διάφορα ημικρατικά συμβούλια «ανάπτυξης» των Αβορίγινων. Ομως, το αποτέλεσμα του κρατικού σχεδίου «ανάπτυξης» των Αβορίγινων ήταν η (απ' το κράτος επιχορηγούμενη...) δημιουργία μιας μειοψηφίας μεσοαστών Αβορίγινων, που ενταγμένοι στο σύστημα συναίνεσαν στην εντατικοποίηση της εκμετάλλευσης των ομοφύλων τους απ' το κράτος.

Κάπως έτσι ερμηνεύονται διάφορα φαινόμενα, μεταξύ αυτών και το εξής: Μεγάλος μέρος της τουριστικής βιομηχανίας της Αυστραλίας στηρίζεται σήμερα στην εμπορική εκμετάλλευση της παραδοσιακής τέχνης (μουσικής, εικαστικής) των αυτοχθόνων. Ομως, ελάχιστα απ' αυτά τα έσοδα πηγαίνουν στις κοινότητες, καθώς η εμπορευματοποίηση της πολιτισμικής ζωής των Αβορίγινων (πέρα απ' το διαβρωτικό της χαρακτήρα) γίνεται για να θρέφει, αφ' ενός την «κάστα» της νεόκοπης μικρής τάξης των μεσοαστών Αβορίγινων, αφ' ετέρου την «εθνική» οικονομία της Αυστραλίας...

Στο μεταξύ, οι κοινότητες των Αβορίγινων εξακολουθούν να είναι βυθισμένες στο σκοτάδι της εγκατάλειψης και εκμετάλλευσης απ' τους «λευκούς» θύτες και τους αυτόχθονες συνεργάτες αυτών. Εάν δε διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους, όχι μόνο θα επαναληφθούν επεισόδια, όπως εκείνα της περασμένης βδομάδας στο Ρέντφερν μεταξύ αστυνομικών και Αβορίγινων διαδηλωτών, αλλά και θα πέσουν στο βωμό της κρατικής εγκατάλειψης και της αστυνομικής βίας ακόμη περισσότεροι έφηβοι! Και το ποτάμι της οργής, αργά ή γρήγορα, θα ξεχειλίσει...


Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ