Και τελικά, ποια είναι η αλήθεια της αλήθειας;.. Υπάρχει η υποκειμενική, αλλά και η αντικειμενική αλήθεια. Η τυπική, αλλά και η ουσιαστική αλήθεια. Υπάρχει η αλήθεια του αδικημένου, αλλά και η αλήθεια του αδικούντος, η αλήθεια του θύτη, αλλά και η αλήθεια του θύματος. Ετσι, και στην αποψινή ταινία του Κεν Λόουτς, θα δούμε τη δική του αλήθεια για την Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο στη δημιουργία του «Γη και Ελευθερία», που θα παρουσιαστεί από την ΕΤ-3 στις 24.00. Δε θα κρίνουμε τη σκηνοθετική ικανότητά του, που, όντως, είναι πραγματικά μεγάλη, δε θα κρίνουμε τις ερμηνείες, που, όντως, και αυτές είναι εκπληκτικές, θα κρίναμε όμως, αν ο χώρος μας επέτρεπε, την αλήθεια του Κεν Λόουτς, που δεν έχει καμιά σχέση με την ιστορική αλήθεια. Και μάλιστα, θα λέγαμε ότι ο εξαιρετικός αυτός κινηματογραφιστής είναι και ταυτόχρονα και εξαιρετικός παραχαράκτης της Ιστορίας. Το κάνει από δόλο, το κάνει επειδή το πιστεύει, μας είναι παγερά αδιάφορο, εκείνο που μας ενδιαφέρει είναι ότι ο σκηνοθέτης μετατοπίζει τον Εμφύλιο Πόλεμο, σε εμφύλιο πόλεμο των Κομμουνιστών ενάντια στους Αναρχικούς και δείχνει τους «κακούς» κομμουνιστές και τους «καλούς» ρομαντικούς αναρχικούς. Ο Φράνκο δεν απειλεί την Ισπανία, ο φασισμός δεν αρχίζει να απλώνεται πάνω από τη χώρα επικινδύνως. Η πέμπτη φάλαγγα δε σκορπίζει τη φρίκη. Οχι δεν υπάρχει τίποτε από όλα αυτά μέσα στο μυαλό του Λόουτς, μόνον οι αναρχικοί υπάρχουν που υπερασπίζονται τη Γη και την Ελευθερία. Ολοι οι άλλοι, κατά τον Λόουτς, είναι προδότες, κυρίως οι κομμουνιστές! Η τελευταία σκηνή της ταινίας είναι συγκλονιστική και δείχνει καθαρά την «αλήθεια» του σκηνοθέτη, που εστιάζει το φακό του στις μπότες του Αμερικανού εθελοντή, που έχει προσχωρήσει στο Κομμουνιστικό Κόμμα. Μπότες, που συνειρμικά παραπέμπουν σε άνδρα των ΕΣ-ΕΣ. Θα λέγαμε πως είναι αμαρτία ένα τέτοιο ταλέντο, όπως αυτό του Λόουτς, να πηγαίνει χαμένο, αλλά δεν το λέμε. Διότι πιστεύουμε ότι ένα τέτοιο ταλέντο, όταν θίγει αυτά τα θέματα, κάνει καλά τη δουλιά του και γίνεται πολύ επικίνδυνο. Είναι όπως το χειρουργικό νυστέρι, που στα χέρια ενός έμπειρου χειρουργού δίνει ζωή, ενώ στα χέρια ενός δολοφόνου, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση, σκοτώνει με δεξιοτεχνία την ιστορία και την αλήθεια. Καλό θα ήταν, με αυτή την αφορμή, να ξαναδιαβάσουμε ό,τι έχει γραφτεί σχετικά με αυτήν την τραγική, αλλά και επική περίοδο του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου.