Η έκρηξη της ανεργίας θα είναι η πρώτη μεγάλη συνέπεια της «επιθετικής» πολιτικής των ιδιωτικοποιήσεων και της απελευθέρωσης των αγορών που θα ακολουθήσει η κυβέρνηση τα επόμενα χρόνια. Η τεκμηριωμένη και από τη διεθνή εμπειρία, αυτή εκτίμηση, αποκτά μεγαλύτερη βαρύτητα, καθώς προέρχεται από παράγοντες του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας. Οπως υποστηρίζουν:

• Αν οι μέχρι σήμερα «ήπιες» μορφές ιδιωτικοποίησης, που ακολούθησε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, είχαν ως αποτέλεσμα να εκτιναχτεί η επίσημη ανεργία στο 11,3%, η εξαγγελία επιθετικότερης πολιτικής στους τομείς των ιδιωτικοποιήσεων και της απελευθέρωσης των αγορών τηλεπικοινωνιών και ενέργειας, πολιτική την οποία χαρακτηρίζουν σαν «θεραπεία σοκ», θα έχει ως αποτέλεσμα την έκρηξη της ανεργίας σε ακόμη μεγαλύτερα επίπεδα.
• Τη δυσοίωνη αυτή εξέλιξη την αναμένει η κυβέρνηση, είναι σε γνώση της και το «βαρύ φορτίο» θα αναλάβει να το σηκώσει κυρίως ο νέος υπουργός Εργασίας Τ. Γιαννίτσης, μέχρι πρότινος σύμβουλος του πρωθυπουργού για θέματα οικονομίας. Εκτιμούν ότι ο νέος υπουργός θα περάσει δύσκολες μέρες στη νέα του θέση, καθώς θα δεχτεί τα πυρά της κριτικής, για ένα πρόβλημα το οποίο οι δημοσκοπήσεις το φέρουν στην πρώτη θέση της κλίμακας των σοβαρών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν σήμερα οι πολίτες της χώρας. Από την άποψη αυτή, η ανάθεση του συγκεκριμένου υπουργείου από τον πρωθυπουργό σε «τεχνοκράτη», αντί σε πολιτικό καριέρας, εκτιμάται ότι έγινε με βασικό κριτήριο ο νέος υπουργός να κινείται απερίσπαστος, χωρίς να υπολογίζει το λεγόμενο πολιτικό κόστος, το οποίο ίσως αποδειχθεί δυσβάστακτο...

Η αποκωδικοποίηση του προεκλογικού μηνύματος του ΠΑΣΟΚ, ότι η επόμενη τετραετία θα είναι τετραετία «κοινωνικού κράτους», δεν είχε μόνο προεκλογική χροιά. Το σύνθημα αυτό συνδέεται στενά με την προσπάθεια της κυβέρνησης να ενεργοποιήσει τους όποιους ανασχετικούς μηχανισμούς έχει στα χέρια της, κατά της απειλής της ανόδου της ανεργίας. Πρόκειται για τα διάφορα προγράμματα... κατάρτισης και επανεκπαίδευσης άνεργων, που χρηματοδοτούνται από το κοινωνικό ταμείο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, τα οποία όμως μέχρι σήμερα είχαν απογοητευτικά αποτελέσματα. Αναφερόμενοι οι παράγοντες αυτοί στην ανασχετική δυνατότητα των συγκεκριμένων αυτών μέτρων, για την αντιμετώπιση της ανεργίας, τα συγκρίνουν με την περίπτωση κάποιου βαριά ασθενούς που επιχειρεί να αντιμετωπίσει τη νόσο με ασπιρίνες...

Από τις μέχρι σήμερα δηλώσεις κορυφαίων κυβερνητικών παραγόντων, αλλά και από το «μοίρασμα» των κρίσιμων υπουργείων από τον πρωθυπουργό, προκύπτει - εκτιμούν παράγοντες του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας - αβίαστα το συμπέρασμα ότι η κυβέρνηση θέλει να προωθήσει το συντομότερο τα κατά δυνατόν περισσότερα μέτρα, με το λιγότερο πολιτικό κόστος. Σ' αυτά τα πλαίσια:

• Μέσα στο 2000 θα πρέπει να έχουν ιδιωτικοποιθεί ο ΟΤΕ, η ΔΕΗ, η «Ολυμπιακή Αεροπορία», οι μεγαλύτερες δηλαδή επιχειρήσεις στην Ελλάδα.
• Σε τροχιά ιδιωτικοποίησης - μέσω άλλων μορφών ενδεχόμενα - βρίσκονται επίσης τα ΕΛΤΑ, σε μια προοπτική χρόνου ο ΟΣΕ και στο χώρο των τραπεζών η Εμπορική Τράπεζα, η Αγροτική, καθώς και η «μικρή» Γενική, ενώ δεν αποκλείονται άμεσες εξελίξεις σε Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο και Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων.
• Εκκρεμεί επίσης το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων του 1998 (λιμάνια, ιππόδρομος, ΟΠΑΠ, οργανισμοί ύδρευσης κλπ.), το οποίο επίσης θα πρέπει να ολοκληρωθεί. Κοντά σε αυτά θα πρέπει να προστεθεί και η απελευθέρωση των αγορών τηλεπικοινωνιών και ηλεκτρικής ενέργειας, όπου η κυβέρνηση θα πρέπει να επιδείξει υψηλή τεχνική ισορροπίας, ώστε να μη βρεθεί στο κέντρο των αντικρουόμενων οικονομικών συμφερόντων μεγάλης εμβέλειας...

Η κυβέρνηση τη νέα τετραετία, πιεζόμενη και από την Ευρωπαϊκή Ενωση, φαίνεται να εγκαταλείπει την πολιτική των «απλών μετοχοποιήσεων» και περνά στην πολιτική των περισσότερο σύνθετων και πιο επιθετικών πολιτικών ιδιωτικοποίησης. Μία πολιτική που έχει τα στοιχεία της «θεραπείας σοκ» που εφαρμόστηκε ανεπιτυχώς όμως στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Η πολιτική της «θεραπείας σοκ» που συνιστούσαν ανεπιφύλακτα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και ο ΟΟΣΑ, με τον εκβιασμό της μη χορήγησης οικονομικής βοήθειας, στις χώρες που έκριναν ότι χρειάζονται... άμεση ιατρική υποστήριξη, συνίστατο στη λήψη άμεσων και σκληρών μέτρων δημοσιονομικής πολιτικής (δραστική περιστολή δαπανών και αύξηση της φορολογίας) και σαρωτικές ιδιωτικοποιήσεις. Η πολιτική αυτή απέτυχε παταγωδώς, καθώς καμία από τις χώρες όπου εφαρμόστηκε δεν ορθοπόδησε οικονομικά, αντίθετα η οικονομία κατέρρευσε, υπήρξε κατακόρυφη άνοδος της ανεργίας, μεγάλη εξάπλωση της φτώχειας και συσσώρευση τεράστιου πλούτου στα χέρια της νεόδμητης αστικής τάξης. Ηταν τέτοια η αποτυχία των προγραμμάτων αυτών, ώστε ακόμα και οικονομολόγοι οπαδοί της παγκοσμιοποίησης, στράφηκαν κατά των εμπνευστών τους, δηλαδή του ΔΝΤ και του ΟΟΣΑ, τους οποίους κατηγόρησαν για απερίσκεπτο πειραματισμό και οικονομικό δογματισμό....

Το ερώτημα που καλείται να απαντήσει η κυβέρνηση είναι το ακόλουθο: Αν την περίοδο 1993-1999, με την εφαρμογή «ήπιων» μορφών ιδιωτικοποίησης μεγάλων επιχειρήσεων και οργανισμών, ιδιωτικοποιήσεις με «κοινωνική ευαισθησία», η ανεργία σκαρφάλωσε πάνω από 11%, πού θα φτάσει τώρα που τα πράγματα θα αγριέψουν... Γιατί είναι εμφανές ότι η παράδοση των μεγάλων επιχειρήσεων του δημόσιου στους ιδιώτες θα συνοδευτεί με προγράμματα αναδιάρθρωσης, που στην πράξη σημαίνει απολύσεις προσωπικού, περιορισμό δαπανών και αύξηση της κερδοφορίας. Και πρόκειται για προγράμματα τα οποία θα αγγίξουν άμεσα δεκάδες χιλιάδες εργαζομένων.

Και βέβαια, δεν είναι μόνο η εφαρμογή του μεγάλου προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων που αναμένεται να τροφοδοτήσει την ανεργία. Η τελευταία θα συνεχίσει να τρέφεται από τη συρρίκνωση του αγροτικού τομέα, ο ενεργός πληθυσμός του οποίου τα επόμενα χρόνια αναμένεται να πέσει σε μονοψήφια επίπεδα. Αλλά και οι αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις, είτε πρόκειται για αυτές που προωθήθηκαν νομοθετικά το 1997 (διευθέτηση χρόνου εργασίας ανάλογα με τις ανάγκες των επιχειρήσεων), αλλά και αυτές που επιβάλλει από μόνη της η «αγορά» (επιμήκυνση του χρόνου εργασίας χωρίς καταβολή υπερωριών) αποτελούν στοιχεία που τροφοδοτούν την ανεργία. Ετσι σε μια περίοδο, οικονομικής άνθησης των τραπεζών, αντί οι τελευταίες - ειδικά οι ιδιωτικές - να προχωρήσουν σε προσλήψεις νέου προσωπικού για να αντεπεξέλθουν στην αύξηση του κύκλου εργασιών τους, εξαναγκάζουν τους εργαζόμενους να εργάζονται - χωρίς πληρωμή - μέχρι αργά το απόγευμα. Η κατάφωρη παραβίαση της εργατικής νομοθεσίας από τους εργοδότες - επιμήκυνση χρόνου εργασίας, μη καταβολή μισθών, καταπάτηση συμβάσεων - τείνει να γίνει καθεστώς στους εργασιακούς χώρους, κάτι που είναι γνωστό στην κυβέρνηση... Η αναμενόμενη επίσης επέκταση της μερικής απασχόλησης - η οποία μέχρι σήμερα κρίνεται ότι κινείται σε χαμηλά επίπεδα - δε θα υπονομεύσει μόνο τη σταθερή εργασία και την ευρωστία των ασφαλιστικών ταμείων, αλλά θα δημιουργήσει συγκαλυμμένες μορφές ανεργίας, όπως γίνεται σήμερα σε πολλές χώρες της Δύσης. Τέλος, οι προωθούμενες αλλαγές στο ασφαλιστικό σύστημα (αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης) θα αποτελέσουν ένα επιπρόσθετο εμπόδιο εξόδου εργαζομένων από τον παραγωγικό ιστό και αντικατάστασής τους από ανέργους ή πρωτοεισαγόμενους στην αγορά εργασίας.

Για πολλούς και διαφόρους λόγους εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι, στις πρόσφατες εκλογές, ψήφισαν τα δύο νεοσυντηρητικά κόμματα του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ. Τώρα όμως η αυλαία των εκλογών, μαζί με τα αστραφτερά φώτα που συνέβαλαν στη δημιουργία της ψευδούς συνείδησης, έπεσαν. Από τις 10 του Απρίλη, οι εργαζόμενοι, οι άνεργοι, οι νέοι, οι μικροί αγρότες, γύρισαν στην ίδια μονότονη και ζοφερή πραγματικότητα που έχουν διαμορφώσει οι πολιτικές επιλογές της ευρωενωσιακής ολοκλήρωσης. Ακόμα χειρότερα. Οι εργαζόμενοι βρίσκονται σήμερα αντιμέτωποι με τη μεγαλύτερης ίσως κλίμακας επίθεση, της κυβέρνησης, του πολιτικού συστήματος ευρύτερα και της εργοδοσίας, των τελευταίων δεκαετιών. Και αν οι βάρβαροι περάσουν, τότε θα αλωθούν θέσεις εργασίας, λαϊκές κατακτήσεις, όνειρα, ελπίδες, η προσωπική αξιοπρέπεια... Και αυτών που ψήφισαν τα κόμματα - νεκροθάφτες των εργασιακών δικαιωμάτων και αυτών που δεν τα ψήφισαν. Ας προετοιμάζονται λοιπόν. Οι βάρβαροι είναι και πάλι προ των πυλών...