Πραγματικός επαναστάτης καλλιτέχνης

«Εφυγε» από τη ζωή ο μεγάλος Ισπανός χορευτής και χορογράφος, κομμουνιστής, Αντόνιο Γκαδές

Πέμπτη 22 Ιούλη 2004

Associated Press

Ο Γκάδες το 1980 στη Μαδρίτη
Ο Αντόνιο Γκαδές, ο μάγος του φλαμένγκο, ο σπουδαίος χορευτής και χορογράφος, που με τη δύναμη της τέχνης του έγραψε μια από τις λαμπρότερες «σελίδες» του ισπανικού πολιτισμού, δεν υπάρχει πια. Ο σπουδαίος στρατευμένος κομμουνιστής καλλιτέχνης λύγισε στα 67 του χρόνια. Ο Αντόνιο Γκαδές, που υπέφερε από καρκίνο τα τελευταία χρόνια, πέθανε προχτές σε νοσοκομείο της Μαδρίτης.

Ο Αντόνιο Εστέδε Ροδένας, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, γεννήθηκε το 1937 στην Ελντα (περιοχή Αλικάντε) της Ισπανίας. Παιδί εργατικής οικογένειας, από πολύ μικρός ήρθε αντιμέτωπος με την πείνα, την καταπίεση του φασιστικού καθεστώτος του Φράνκο (ο πατέρας του πήρε μέρος στην υπεράσπιση της Ισπανικής Δημοκρατίας). Σε ηλικία 11 χρόνων, αναγκάζεται να αφήσει το σχολείο για να βοηθήσει την οικογένειά του. Η καταγωγή και οι συνθήκες ζωής του τον οδήγησαν από νωρίς στην επαναστατική δράση. Ενστερνίστηκε τις κομμουνιστικές ιδέες και μέχρι το τέλος της ζωής του υπήρξε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος των Λαών της Ισπανίας.

Η καλλιτεχνική πορεία του ξεκίνησε ουσιαστικά στα 15 του χρόνια, όταν τον ανακάλυψε η Πιλάρ Λόπες, η οποία και τον ενέταξε στη χορευτική της ομάδα. Στις αρχές της δεκαετίας του '60, αναδεικνύεται σε μεγάλη μορφή στο χορό και στη χορογραφία και γίνεται παγκοσμίως γνωστός. Η πρώτη χορογραφία του ήταν ο «Δον Ζουάν». Ο Γκαδές έγινε διεθνώς διάσημος από τη συμμετοχή του στις ταινίες του Ισπανού σκηνοθέτη Κάρλος Σάουρα «Ματωμένος Γάμος» και «Κάρμεν», όπου, εκτός από τη χορογραφία, ερμήνευε και το βασικό ανδρικό ρόλο και στις δύο ταινίες. Ο Γκαδές είχε χορογραφήσει επίσης τη θεατρική διασκευή του έργου «Φουέντεοβεχουνα» του Λόπε ντε Βέγκα. Ως δημιουργός, ο Γκαδές ξεχώριζε για την ανανεωτική «ματιά» του στη χορογραφία. Ξεκινώντας από τον εθνικό ισπανικό χορό (φλαμένγκο), δημιουργεί μια εκπληκτική εκφραστική σύνθεση, που πηγάζει από μέσα του μεταδίδοντας μια τεράστια θεατρικότητα, εκφράζοντας αληθινά αισθήματα, εκπέμποντας μια σπουδαία αισθητική στο χορό. Υπήρξε διευθυντής του Εθνικού Μπαλέτου της Ισπανίας και ακούραστος συνεργάτης του Εθνικού Μπαλέτου της Κούβας.

Associated Press

Ο μεγάλος καλλιτέχνης σε παράσταση στο Λονδίνο το 1970
Παρά την κακή υγεία του, ο Γκαδές κατόρθωσε να εκπληρώσει ένα όνειρο του: Να ταξιδέψει στην Κούβα και να συναντηθεί με τον «αγαπημένο του φίλο», όπως έλεγε, Φιντέλ Κάστρο. Μόλις πριν από ένα μήνα, στην Κούβα, του απονεμήθηκε από τον ίδιο τον Κάστρο το παράσημο του Χοσέ Μαρτί. Ο ίδιος ο Γκαδές τότε είχε χαρακτηριστικά δηλώσει: «Ποτέ δεν αισθάνθηκα καλλιτέχνης, αλλά πάντα ένας στρατευμένος αγωνιστής με το "όπλο" στο χέρι, ένας εργάτης του πολιτισμού». Πολλές φορές είχε δηλώσει την ένθερμη συμπαράστασή του στην Κουβανέζικη Επανάσταση. Ηταν ανάμεσα στους 165 διανοούμενους και καλλιτέχνες, που πριν από ένα χρόνο είχαν υπογράψει κοινή διακήρυξη στήριξης της Κούβας.

Σε ανακοίνωσή του, το Κομμουνιστικό Κόμμα των Λαών της Ισπανίας, αποχαιρετώντας τον ακριβό σύντροφο, μεταξύ άλλων, σημειώνει: «Ο θάνατός του μας αφήνει δυσαναπλήρωτο κενό, αλλά η ανάμνησή του θα μας συνοδεύει για πάντα, μαζί με την ακλόνητη πίστη του στα ιδανικά του Μαρξισμού - Λενινισμού και του Προλεταριακού Διεθνισμού».

Τα λόγια του Φιντέλ Κάστρο την ημέρα που η Κούβα τιμούσε τον μεγάλο καλλιτέχνη (5/6/2004) - ύστατος αποχαιρετισμός: «Η ζωή για όλους πάει κι έρχεται. Αυτό που μένει είναι το έργο και η ικανοποίηση ότι κάποιος έμεινε ακλόνητος στην πίστη του μέχρι την τελευταία του στιγμή. Αυτό είναι το παράδειγμα του συντρόφου Αντόνιο Γκαδές».