ΒΙΒΛΙΟ
Ανθρώπινοι «αετοί»
Κυριακή 3 Οχτώβρη 2004

Είναι νοικοκυρά, μάνα δυο παιδιών. Το 1999 έκανε τη λογοτεχνική της εμφάνιση με το μυθιστόρημα «Τα ανθρωπάκια του ιδρώτα». Προφανής η έγνοια και η μυθοπλασία της. Τέκνο ανθρώπων του μόχθου κι η ίδια, με το δικό τους αγώνα συγκινείται. Για την καλύτερη ζωή τους νοιάζεται. Αυτοί «βάζουν» την πένα στο χέρι της. Του μόχθου πλάσματα, αδικημένα και ταπεινά, αλλά τίμια και περήφανα, με όνειρα και σθένος, «μπόι» μεγάλο και ανυπότακτο από τα «γεννοφάσκια» τους, είναι και τα κεντρικά πρόσωπα του δεύτερου μυθιστορήματος της Δόμνας Κατσαμάνη, με τον αλληγορικό τίτλο «Εκεί που πετούσαν οι αετοί», το οποίο κυκλοφόρησε η «Σύγχρονη Εποχή». Τόπος και χρόνος δράσης η Θράκη στα τέλη της δεκαετίας του 1950. Κεντρικοί ήρωες το «άλας» της γης. Φτωχοί αγρότες -καπνοπαραγωγοί. Παππούδες, γονέοι, ακόμα και μικρά παιδιά, νύχτα - μέρα, στο χωράφι και στο σπίτι, ποτίζουν με την πίκρα του καπνού το καθημερινό ψωμί τους. Οι αχόρταγοι καπνέμποροι, όμως, ρουφούν και το «μεδούλι» των καπνοπαραγωγών. Κι όταν οι δόλιοι αναγκάζονται να ξεπουλήσουν για ένα ξεροκόμματο τη σοδειά τους, οδηγούνται σε νέα «σκλαβιά». Σε κάτεργα - καπνεργοστάσια. Εργάτες, που εκτός από τα αδηφάγα αφεντικά και τα επιστατεύοντα τσιράκια τους και τους τρελούς ρυθμούς δουλιάς, γίνονται «βορά» και σαρκοβόρων μηχανημάτων. Τι έχει να χάσει κανείς αν αντιπαλέψει μια τέτοια ζωή; Μόνο τις αλυσίδες του.

Αυτό κάνει η μια πλευρά των πρωταγωνιστικών προσώπων του μυθιστορήματος, οι καπνεργάτες, ο Ανέστης, ο Στράτος, ο Ηλίας, ο παλιός αγωνιστής και συνδικαλιστής Φραγκίσκος, και άλλοι. Πρόσωπα, που στην εκμετάλλευση των εργοδοτών, στην αθλιότητα των σπιούνων, ρουφιάνων και χαφιέδων σαν τον Αρίστο και τον Νότη, τον πατροκτόνο γιο του χωροφύλακα, αλλά και στην ωμή βία των κρατικών οργάνων «τάξης» που υπηρετούν τα συμφέροντα κεφαλαιοκρατών σαν τον διεφθαρμένο Κόντογλου του μυθιστορήματος, φτιάχνουν το δικό τους «μέτωπο». Αντιπαραθέτουν την κοινωνική συνειδητοποίησή τους, την οργάνωση και τον ταξικό αγώνα τους, ασκώντας και το δικαίωμα της απεργίας. Μέσα σ' αυτό το κοινωνικό και ανθρώπινο «σκηνικό» προβάλλουν κι άλλα πρόσωπα. Πρόσωπα ελκυστικά, όπως το πρόσωπο της όμορφης Κατερίνας, της «νόθας», όπως τη λένε, κόρης της Γαλάτειας, της πολυβασανισμένης παραδουλεύτρας του καπνοβιομηχάνου, που αγαπά τα γράμματα και την ποίηση. Και το πρόσωπο της Ελενας, της κόρης του καπνοβιομηχάνου, που παιδούλα αγαπούσε το αγροτόπαιδο και έπειτα καπνεργάτη Ανέστη.


Αρ. ΕΛΛΗΝΟΥΔΗ