Η αναφορά υπάρχει στο πρόγραμμα της ΝΔ για την Παιδεία. Η υπουργός Παιδείας επανέφερε το θέμα, δηλώνοντας την πρόθεση της κυβέρνησης να καθιερώσει εξετάσεις από τις Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού. Με αφορμή το συγκεκριμένο θέμα, μια νέα αντιπαράθεση μεταξύ των εταίρων του δικομματισμού ξέσπασε κι αυτή όμως μακριά από την ουσία του προβλήματος και με προσπάθεια συγκάλυψης των αιτίων.

Η ΝΔ ισχυρίζεται πως η καθιέρωση των νέων, επιπλέον, εξετάσεων δε θα έχει επίπτωση στους μαθητές, αφού δεν πρόκειται να παρακωλύσει την προαγωγή τους, η οποία θα γίνεται όπως και σήμερα. Αντίθετα, ισχυρίζεται η κυβέρνηση, θα δοθεί η δυνατότητα για διορθωτικές παρεμβάσεις, αφού μέσω των εξετάσεων, με ερωτήσεις που θα προέρχονται από σχετική «τράπεζα», θα καταστεί δυνατή η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου και ο προσανατολισμός των μαθητών.

Το ΠΑΣΟΚ εστιάζει την αντίθεσή του σε κάποιες πλευρές και επιπτώσεις από την εφαρμογή του θεσμού και δεν κάνει καμία αναφορά στους στόχους (αξιολόγηση του σχολείου) που, επί της ουσίας, αναφέρθηκαν από την πλευρά της κυβέρνησης. Δε θα μπορούσε να κάνει και διαφορετικά. Διότι στο βασικό ζήτημα το οποίο θίγει η κυβέρνηση, αυτό της «αξιολόγησης» και του «προσανατολισμού» των μαθητών, υπάρχει απόλυτη ταύτιση ΠΑΣΟΚ και ΝΔ. Ετσι η αντιπαράθεση εστιάζεται σε δευτερεύουσες πλευρές, η ουσία όμως βρίσκεται στο σκοτάδι και ο βασικός πυρήνας των αναδιαρθρώσεων που συναποφάσισαν, στα πλαίσια της ΕΕ, ΝΔ και ΠΑΣΟΚ παραμένει ανέπαφος.

Στο σημείο αυτό κάποιος, καλοπροαίρετα, θα μπορούσε να αναρωτηθεί: Μα τι το κακό περιέχει μια προσπάθεια του σχολείου, του εκπαιδευτικού, του μαθητή, σε συνδυασμό με μια προσπάθεια βελτίωσης, αφού κάτι τέτοιο δε θα έχει επιπτώσεις στην προαγωγή των μαθητών; Ας δούμε τα πράγματα πιο συγκεκριμένα:

• Δε λείπουν η αξιολόγηση του μαθητή και οι εξετάσεις από το Δημοτικό Σχολείο. Στο τέλος κάθε θεματικής ενότητας υπάρχουν εξετάσεις, τα «Κριτήρια αξιολόγησης», αλλά και στα πλαίσια της καθημερινής διδακτικής παρέμβασης του δασκάλου, περιλαμβάνεται ο έλεγχος της αφομοίωσης της διδακτέας ύλης.
• Η καθιέρωση εξετάσεων, με θέματα μάλιστα που θα επιλέγονται από σχετική «τράπεζα», υπηρετεί άλλους στόχους:

- Επιδιώκει να εξασφαλίσει ενιαία κριτήρια για όλα τα σχολεία, παραβλέποντας τις ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν στο καθένα ξεχωριστά. Κάτι τέτοιο είναι απαραίτητος όρος για την αξιολόγηση των σχολείων και την απονομή των σχετικών «πιστοποιητικών ποιότητας», όπως γίνεται στις εμπορικές επιχειρήσεις και όπως πολλές χώρες της ΕΕ - και όχι μόνο - εφαρμόζουν και για την εκπαίδευση.

• Η αξιολόγηση θα έχει σαν άμεσο επακόλουθο την κατηγοριοποίηση σχολείων και εκπαιδευτικών, είτε δημοσιευτούν τα αποτελέσματά της, είτε όχι, είτε «διαρρεύσουν», είτε όχι. Διότι κανείς δεν μπορεί να κλείσει και σήμερα τα αυτιά του σε όλη αυτή τη συζήτηση που διεξάγεται περί «καλών» και «κακών» σχολείων, ούτε μπορεί να κλείσει τα μάτια του μπροστά στην προσπάθεια γονέων να γράψουν τα παιδιά τους στα λεγόμενα «καλά σχολεία». Με δεδομένη την εφαρμογή της αξιολόγησης και την κατάργηση των διοικητικών ορίων των σχολείων (ώστε ο καθένας να μπορεί να γράφει τα παιδιά του σε όποιο σχολείο «θέλει»), μπορούμε να φανταστούμε τι θα επικρατήσει. Και επειδή όλοι δε θα μπορούν να γραφτούν στα «καλά», με βάση την αξιολόγηση, σχολεία, κάθε σχολείο θα θεσπίσει συγκεκριμένες προϋποθέσεις για την εγγραφή μαθητών σε αυτό, με άμεση συνέπεια το διαχωρισμό των μαθητών και τη δημιουργία σχολείων πολλών κατηγοριών, που κατά βάση θα είναι ταξικά.
• Αν όλα τα παραπάνω συνδεθούν με τους βασικούς προσανατολισμούς της ΕΕ και την αξιοποίηση της αξιολόγησης για την υλοποίησή τους, όπως η σύνδεση της αξιολόγησης με τη χρηματοδότηση των σχολείων, τότε η ανταποδοτική λειτουργία των σχολείων έρχεται σαν άμεση συνέπεια και η αναζήτηση «χορηγών» μετατρέπεται σε πρώτη «εκπαιδευτική» προτεραιότητα κάθε σχολείου.

Με βάση όλα αυτά και τη διεθνή εμπειρία, εύλογα προκύπτει σαν συμπέρασμα πως πρόκειται για το πρώτο σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της γενικευμένης εφαρμογής της αξιολόγησης, με βάση τα κριτήρια που οι ανάγκες της κερδοφορίας του κεφαλαίου επιβάλλουν. Γιατί τέτοια κριτήρια έχει θεσπίσει για την αξιολόγηση η ΕΕ. Εννοείται βέβαια πως οι όποιες «βελτιωτικές» παρεμβάσεις, θα κινούνται στην κατεύθυνση της προσαρμογής των σχολείων στις παραπάνω απαιτήσεις, με συνέπεια - πέρα από την ταξική κατηγοριοποίηση των σχολείων και την ενίσχυση της εμπορευματοποίησης - την παραπέρα μορφωτική υποβάθμιση, αφού η επιτυχία στις εξετάσεις θα αποτελεί το μοναδικό στόχο κάθε σχολείου και εκπαιδευτικού, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη μόρφωση των νέων. Και το Λύκειο, με τις πανελλαδικές εξετάσεις και την ακριβοπληρωμένη αμάθεια σαν χαρακτηριστικό του, αποτελεί ικανό αποτρεπτικό παράδειγμα.

• Υπάρχει όμως άλλη μία, πολύ σοβαρή, πλευρά στους σχεδιασμούς της κυβέρνησης. Είναι αυτή του «προσανατολισμού» των μαθητών. Με απλά λόγια σημαίνει πως όποιοι δεν τα πάνε καλά στις εξετάσεις, θα προσανατολίζονται σε άλλες διεξόδους, μακριά από φιλοδοξίες για είσοδο σε κάποιο ΑΕΙ - ΤΕΙ. Δε λείπουν μάλιστα τα παραδείγματα (Αγγλία, ΗΠΑ κλπ.) διαχωρισμού των μαθητών σε τμήματα με βάση τις επιδόσεις τους. Ετσι, από πολύ νωρίς θα πραγματοποιείται ο ταξικός διαχωρισμός των μαθητών, θα διαμορφώνεται σε μικρούς μαθητές η αντίληψη πως αυτοί «δεν παίρνουν τα γράμματα» και άρα πρέπει να αναζητήσουν διέξοδο σε «μια τέχνη», ενώ παράλληλα θα προσανατολίζονται «επαγγελματικά» σε αυτή την κατεύθυνση. Και μπορεί σήμερα μετά το Δημοτικό να ακολουθεί το Γυμνάσιο, όμως και η διαρροή μεταξύ Δημοτικού και Γυμνασίου είναι υπαρκτή, και τα μεταγυμνασιακά ΙΕΚ υπάρχουν και η δημιουργία π.χ. «Τεχνικών Γυμνασίων» δε βρίσκεται έξω από τη φιλοσοφία της ΕΕ, την οποία αποδέχονται πλήρως τόσο η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, όσο και οι ευρωλάγνοι ΣΥΝοδοιπόροι τους. Εξάλλου, η παροχή «πολλών ευκαιριών διά βίου μάθησης», μέσα από πολλούς τύπους καταρτισιακών «σχολείων», αποτελεί βασική επιδίωξη της ΕΕ, στην προσπάθειά της να υλοποιήσει την απαίτηση του μεγάλου κεφαλαίου για υποκατάσταση της μόρφωσης από την κατάρτιση και «σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά».
• Είναι βέβαιο πως η καθιέρωση εξετάσεων με αυτό το χαρακτήρα και περιεχόμενο από το Δημοτικό Σχολείο, θα έχει και άλλες επιδράσεις. Οπως, για παράδειγμα, την ενίσχυση του ατομικισμού και ανταγωνισμού μεταξύ των μαθητών (και των σχολείων), την επέκταση του φροντιστηρίου και του ιδιαίτερου σε ακόμη μικρότερες ηλικίες. Οι οικονομικές επιπτώσεις για τη λαϊκή οικογένεια θα είναι πράγματι δυσβάστακτες και οι ταξικοί φραγμοί θα γίνουν ακόμη πιο έντονοι και θα επιδρούν ακόμη πιο άμεσα από ακόμη μικρότερες ηλικίες.

Η καθιέρωση λοιπόν νέων εξετάσεων, πανελλαδικού τύπου, από το Δημοτικό, ούτε αθώα είναι, ούτε μπορεί να περιοριστεί μόνο σε αυστηρά τεχνικά πλαίσια. Αποτελεί έναν ακόμη κρίκο στην αλυσίδα προώθησης των αντιδραστικών αναδιαρθρώσεων στην εκπαίδευση, για την υλοποίηση των απαιτήσεων του κεφαλαίου. Μεταφέρει τις διαδικασίες ταξικού διαχωρισμού των μαθητών σε ακόμη μικρότερη ηλικία, οξύνει την εμπορευματοποίηση, θα οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη μορφωτική υποβάθμιση. Βρίσκεται σε ακραία αντίθεση με την απαίτηση της εποχής, για ολόπλευρη μόρφωση και διαπαιδαγώγηση του νέου ανθρώπου, με την ανάγκη όλα τα παιδιά να μορφώνονται σε όμοιες συνθήκες, μέσα από Ενιαίο Δημόσιο και Δωρεάν Σχολείο μέχρι τα 18 τους χρόνια, χωρίς ταξικούς φραγμούς και διακρίσεις και χωρίς πρόωρο εξαναγκασμό σε επιλογή επαγγέλματος.