Ο «Ρ», μίλησε, δέκα χρόνια μετά, με τον Παναγιώτη Μαυραντώνη, υπεύθυνο Συντήρησης και Αποκατάστασης του Αρχείου του ΚΚΕ, για τα προβλήματα που αντιμετώπισε το Αρχείο τότε, τη σημερινή κατάσταση, καθώς και τα σχέδια που υπάρχουν για το «αύριο».

Η πρώτη «μάχη» που έπρεπε να δοθεί, την επομένη της πλημμύρας, ήταν να διαφύγει το χαρτί από τον κίνδυνο της μούχλας: «Το σημαντικότερο ήταν να στεγνώσει το υλικό, σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα», μας λέει ο Π. Μαυραντώνης. Ο λόγος; «Το χαρτί είχε βραχεί αρκετά και άρχισε να αναπτύσσεται μούχλα, που αν δεν προλαβαίναμε, θα είχε ως αποτέλεσμα την καταστροφή του».

Μας περιγράφει εκείνες τις δύσκολες μέρες, όταν όλο το κτίριο της ΚΕ είχε γίνει ένα απέραντο εργαστήριο «το οποίο στέγνωνε, καθάριζε και τοποθετούσε το χαρτί στους φακέλους». Και πράγματι, οι σύντροφοι τα καταφέρανε! «Αν δεν ήταν κομμουνιστές, δε θα τα καταφέρνανε», μας λέει. «Από όλη την Ελλάδα έρχονταν και βοηθούσαν. Εβλεπες, για παράδειγμα, ένα σύντροφο ηλικιωμένο, με πόση προσοχή, προσπαθούσε να καθαρίσει το χαρτί, για να μην το σκίσει, για να σωθεί». Την ίδια όμως προσοχή, επιδείκνυαν και οι νεολαίοι σύντροφοι και φίλοι που ενίσχυσαν αυτή τη σημαντική προσπάθεια.

Υπολογίζεται ότι σε όλη αυτή τη δουλιά, μέχρι να στεγνώσει και να καθαριστεί το υλικό, πέρασαν πάνω από 25.000 σύντροφοι και φίλοι του ΚΚΕ. «Η ανταπόκριση του κόσμου ήταν συγκινητική», εξηγεί ο Π. Μαυραντώνης. Οπως μας εξηγεί, εξίσου σημαντική ήταν και η ανταπόκριση από φορείς και ιδρύματα, όπως η Εθνική Βιβλιοθήκη, το Μορφωτικό Ιδρυμα της Εθνικής Τράπεζας, η Βιβλιοθήκη της Βουλής, το ΤΕΙ Αθηνών και άλλα. Από τις πιο σημαντικές ήταν η συμβολή του Γιάννη Καλοπίση, που δεν υπάρχει πια ανάμεσά μας, για τον καθαρισμό του υλικού από τους μύκητες, αφού χωρίς αυτή τη δύσκολη αλλά άκρως απαραίτητη διαδικασία, δε θα μπορούσε να συνεχιστεί η αποκατάσταση.

Σήμερα, όμως, τι γίνεται; Ο σ. Π. Μαυραντώνης μας εξηγεί πως αφού πέρασαν όλα τα χαρτιά από ειδικούς κλιβάνους και απολυμάνθηκαν, στη συνέχεια καθαρίζονται προσεκτικά «για να μην υπάρχει το παραμικρό κομματάκι λάσπης πάνω τους». Το χαρτί, αφού καθαριστεί, περνάει από τη διαδικασία της ουσιαστικής συντήρησης, που είναι η ειδική χημική επεξεργασία του χαρτιού και από εκεί πάει στη διαδικασία της αισθητικής αποκατάστασης. Για παράδειγμα, μπορεί να υπάρχουν φθαρμένα χαρτιά με σκισίματα ή τρυπούλες. «Σε όλα αυτά επεμβαίνουμε και τελειοποιούμε το υπόστρωμα του χαρτιού», σημειώνει. Τέλος, μετά και αυτή την αποκατάσταση - και αφού έχει προηγηθεί η καταγραφή του σε φακέλους για την πρώτη αρχειοθέτησή του - το υλικό περνάει στις συνθήκες συντήρησης. Δηλαδή, τα χαρτιά, μπαίνουν σε κουτιά αρχειοθέτησης και τοποθετούνται στο «ψυγείο», που υπάρχουν σταθερές συνθήκες υγρασίας και θερμοκρασίας. Δηλαδή 55% για υγρασία και θερμοκρασία στους 17 βαθμούς, όσο προβλέπεται από τη βιβλιογραφία. Χωρίς τις συνθήκες συντήρησης, το χαρτί είναι επίφοβο να ξαναποκτήσει προβλήματα...

«Να σημειώσουμε, πως υπάρχει και ένα κόστος για τη συντήρηση και αποκατάσταση του Αρχείου του Κόμματος», συνεχίζει ο Π. Μαυραντώνης. «Κόστος που το Κόμμα το αντιμετωπίζει μόνο του. Βέβαια, το πρώτο διάστημα της πλημμύρας δόθηκε μεγάλη οικονομική βοήθεια και πάλι από μέλη, φίλους και οπαδούς του ΚΚΕ, που πρόσφεραν από το υστέρημά τους ό,τι μπορούσαν».

Οπως μας εξηγεί ο Π. Μαυραντώνης, σήμερα, η συντήρηση και αποκατάσταση του Αρχείου βρίσκεται στο 75% του συνόλου του. «Ευελπιστούμε ότι μέσα σε 3 μέχρι 5 χρόνια θα έχουμε ολοκληρώσει, σύμφωνα με το υπάρχον υλικό, τις εργασίες». Οσον αφορά το μέλλον; «Αφού τελειώσουμε με όλη τη διαδικασία συντήρησης και αποκατάστασής του, όλο το Αρχείο περνάει σε CD-ROM. Ετσι, η οποιαδήποτε χρήση από τον ιστορικό μελετητή, δε θα βλάψει το πρωτότυπο που έχει μεγάλη ιστορική αξία, αλλά θα γίνει μέσω της σύγχρονης τεχνολογίας. Ηδη, άλλωστε, ένα μεγάλο κομμάτι έχει περάσει σε ηλεκτρονική μορφή».