Η θέση της γυναίκας στην Κούβα είναι «άξια υπογράμμισης» μόνο και μόνο γιατί υπενθυμίζει όσα, όχι απλά «αξίζουν», αλλά και «ανήκουν» σ'αυτήν |
(«Οταν προχωρά η γυναίκα, προχωρά η Επανάσταση»).
Τα συνθήματα στους τοίχους της Κούβας δεν είναι λογοπαίγνια, ούτε εφετζίδικες φράσεις.
Το διάστημα που οι μπριγαδίστες της ΚΝΕ παρέμειναν στην Κούβα, είχαν την ευκαιρία να βρεθούν αρκετές φορές με μέλη της Ομοσπονδίας Γυναικών Κούβας (ΟΓΚ). Πρόκειται για μία από τις πιο μαζικές Οργανώσεις της χώρας (δεν είναι τυχαίο πως μετά από την Επιτροπή Υπεράσπισης της Επανάστασης, η ΟΓΚ είναι ο πιο γνωστός κουβανικός μαζικός φορέας, που δύσκολα δε θα αναφέρει ένας Κουβανός ή μια Κουβανή σε μια κουβέντα για την καθημερινότητά τους, την οργάνωση της ζωής στις γειτονιές) η οποία - όπως εκτιμούν τα στελέχη της - συσπειρώνει το 83% των γυναικών της χώρας, ηλικίας 14 χρόνων και πάνω, απαριθμώντας 4 εκατομμύρια μέλη και 73.000 συλλόγους σε όλη την επικράτεια της χώρας.
Σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στην πανεπιστημιούπολη, όπου δούλευαν οι μπριγαδίστες, αντιπρόσωποι της Ομοσπονδίας εξήγησαν ότι βασική προτεραιότητά της αποτελεί η στήριξη της Επανάστασης. Η μάχη για την ισοτιμία των δύο φύλων. Η ανάδειξη των δημοκρατικών σχέσεων μέσα στην οικογένεια. Η συμβολή στην αγωνιστική διαπαιδαγώγηση των γυναικών, για την υπεράσπιση της Επανάστασης, την πρωτοπόρα συμμετοχή στην εργασία. Ετσι που οι πρωτοπόρες να ενταχτούν στο Κόμμα. Η διαρκής παρουσία της Ομοσπονδίας, μέσα από τα κατά τόπους παραρτήματα, στο πλευρό κάθε Κουβανής, προκειμένου να προσφέρει την απαραίτητη στήριξη και καθοδήγηση σε κάθε γυναίκα, σχετικά με όποιο πρόβλημα ανακύπτει (υγείας, οικογενειακό, κοινωνικό κτλ.).
Μέλη της δεύτερης μπριγάδας σε συνάντηση με αντιπροσωπεία της ΟΓΚ |
Πιο συγκεκριμένα, οι επιτροπές και οι σύλλογοι των γυναικών συμβάλλουν στη δουλιά των σχολείων, των παιδικών σταθμών, αναλαμβάνουν την υλοποίηση σχετικών προγραμμάτων. Οπως για παράδειγμα το πρόγραμμα «educa tu hιjo» («δίδαξε το παιδί σου»), στο οποίο μέλη της Ομοσπονδίας - με ανάλογη βοήθεια - αναλαμβάνουν την εκπαιδευτική στήριξη των παιδιών, συμπληρώνοντας αλλά και αναδεικνύοντας τη δουλιά που ήδη γίνεται στο σχολείο. Τα μέλη της ΟΓΚ συνεργάζονται στενά με τον οικογενειακό γιατρό και τα νοσοκομεία της κάθε περιοχής για την καλύτερη δυνατή οργάνωση και παροχή των υπηρεσιών υγείας: Βοηθούν το ιατρικό προσωπικό στη φροντίδα των εγκύων, των ηλικιωμένων. Στενή ακόμα είναι η συνεργασία της ΟΓΚ με τις τοπικές Επιτροπές Υπεράσπισης της Επανάστασης, σε πολιτιστικό και κοινωνικό επίπεδο (π.χ. διοργάνωση καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων για τα παιδιά, με στόχο τη δημιουργική πνευματική τους ανάπτυξη).
«Είναι πολύ σημαντικό το να δουλεύουμε στη συνείδηση, στην ψυχολογία της κάθε γυναίκας», σημειώνουν τα στελέχη της ΟΓΚ. Γι' αυτό ακριβώς το λόγο, με ευθύνη των τοπικών συλλόγων της ΟΓΚ δρομολογούνται συχνά προγράμματα επιμόρφωσης ακόμα και της γυναίκας που δεν εργάζεται, προγράμματα «καταπολέμησης του σεξισμού», κ.ά.
«Η ΟΓΚ ενσωματώνει στη δράση της το ζήτημα της γυναικείας εργασίας. Κάθε φορά που μια γυναίκα ψάχνει για δουλιά, εμείς συμμετέχουμε σ' αυτή τη διαδικασία», διευκρινίζει η Ρ.Μ. Σ. Κορέα. Η ένταξη της γυναίκας στην παραγωγική διαδικασία έχει πρωταρχική σημασία καθώς, μόνο μέσα από την εργασία η γυναίκα μπορεί να διεκδικήσει αληθινή ισοτιμία. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, πως, όπως σημειώνουν τα στελέχη της ΟΓΚ, «οι ελάχιστες γυναίκες που αντιμετωπίζουν προβλήματα βίας, είναι στην πλειοψηφία τους γυναίκες που δε δουλεύουν».
Στη δράση της ΟΓΚ συμμετέχουν εθελοντικά ομάδες συνεργασίες από δικηγόρους, ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς, πολλοί από τους οποίους περιλαμβάνονται στο στελεχικό δυναμικό του υπουργείου Εργασίας της Κούβας, όπως τονίζει η ΓΓ της Οργάνωσης του Ματάνσας.
Το ανώτερο ηλικιακό όριο συνταξιοδότησης για κάθε εργαζόμενη είναι τα 55 χρόνια. Ενώ αν υπάρχει πρόβλημα υγείας, η εργαζόμενη συνταξιοδοτείται νωρίτερα. «Αν μια γυναίκα δεν μπορεί να εργαστεί λόγω κάποιας βιολογικής αδυναμίας, τότε η Κοινωνική Ασφάλιση εξασφαλίζει γι' αυτήν ένα ποσό που τη βοηθά, ώστε να συντηρήσει τον εαυτό της και τα παιδιά της. Δεν υπάρχουν μισθολογικές διαφορές ανάμεσα στον άντρα και τη γυναίκα. Η εργαζόμενη έχει όλες τις παροχές που έχει και ο εργαζόμενος, όπως π.χ. άδεια διακοπών.
Ασφαλής δείκτης για την πρόοδο που σημειώνει η Κουβανική Επανάσταση στην κατοχύρωση της γυναικείας ισοτιμίας αποτελούν τα μέτρα στήριξης της εργαζόμενης γυναίκας. Και ακόμα περισσότερο τα μέτρα στήριξης της εργαζόμενης μητέρας. Αλλωστε, σε μια κοινωνία που οικοδομεί σοσιαλισμό, η μητρότητα πρέπει να αξιολογείται ως κοινωνικό καθήκον της γυναίκας, η πολιτεία καλείται να μεριμνά για τον αρμονικό συνδυασμό της κοινωνικά ωφέλιμης εργασίας της γυναίκας και της μητρότητας.
Η Ρόσα Μαρία Σεγούνα Κορέα, Γενική Γραμματέας της οργάνωσης του Ματάνσας της ΟΓΚ και βουλευτής στο Κουβανικό Κοινοβούλιο, σημειώνει σχετικά στο «Ρ» πως, κάθε εργαζόμενη, η οποία περιμένει παιδί, παίρνει υποχρεωτική άδεια από τη δουλιά της τουλάχιστον 2,5 μήνες πριν τον τοκετό. Η άδεια τοκετού διαρκεί τουλάχιστον μέχρι να κλείσει το παιδί της τους 4 μήνες. Αν επιθυμεί η εργαζόμενη, μπορεί να παραταθεί μέχρι να συμπληρωθεί ένα έτος από τον τοκετό, ενώ για το διάστημα αυτό αμείβεται με το 70% του μισθού της. «Ετσι, το παιδί μπορεί να έχει τη μητέρα του για έναν ολόκληρο χρόνο στο σπίτι, κι εκείνη μπορεί να το θηλάζει κανονικά, κάθε μέρα». Ωστόσο, υπάρχει η δυνατότητα, να κάνει χρήση της άδειας μετά τον τοκετό και ο πατέρας, αν η αμοιβή της μητέρας είναι μεγαλύτερη.
«Στην Κούβα, το να αποκτήσεις παιδί δεν είναι πρόβλημα για τη μητέρα», επισημαίνει η Ρ.Μ.Σ. Κορέα. Το δημόσιο και δωρεάν σύστημα Υγείας, Πρόνοιας και Παιδείας εξασφαλίζει τις ανάλογες υπηρεσίες σε κάθε κουβανική οικογένεια, ανεξαίρετα.
«Η δωρεάν Υγεία και η δωρεάν Παιδεία είναι θεμελιώδη ζητήματα για την ανάπτυξη του ανθρώπου. Πώς μπορεί να ζήσει κάποιος αν δεν έχει υγεία; Και πώς μπορεί να θέλει να ζήσει κάποιος αν δεν έχει παιδεία;», συμπληρώνει το στέλεχος της ΟΓΚ.
Κάθε οικογένεια προμηθεύεται όλα τα απαραίτητα για ένα βρέφος είδη, σε ειδικά καταστήματα όπου οι ντόπιοι βρίσκουν κάθε προϊόν σε πολύ χαμηλές τιμές. «Υπάρχει πάντα η συμβουλή του "οικογενειακού γιατρού" (που υπάρχει σε κάθε γειτονιά)». Κάθε βρέφος βρίσκεται υπό τη στενή και συστηματική παρακολούθησή του. «Ανεξάρτητα από το αν το παιδί είναι άρρωστο ή όχι, ο γιατρός το εξετάζει, το ζυγίζει, βοηθά τη μητέρα για τη φροντίδα του».
Αν σε αρκετούς δημιουργείται η απορία για το αν αποτελούν «κατάκτηση» και «άξιο υπογράμμισης» το ότι, η γυναίκα της Κούβας έχει άδεια τοκετού μετ' αποδοχών, έχει σταθερή δουλιά - όχι απλά με τα ίδια δικαιώματα που έχει ο συνάδελφός της, αλλά με όσα δικαιώματα πρέπει να αναγνωρίζονται σε κάθε εργαζόμενο, αρκεί μια μόνο ματιά στην «πραγματικότητα» του καπιταλιστικού κόσμου: Στην Ευρώπη του 21ου αιώνα και των ιλιγγιωδών ρυθμών πλουτισμού, οι ηγέτες της ΕΕ επιφυλάσσουν για την εργαζόμενη την πρωτοπορία στη μερική, προσωρινή και χωρίς - ουσιαστικά - κανένα κατοχυρωμένο δικαίωμα «απασχόληση» (και όχι εργασία), προκειμένου να μπορεί «να ανταποκρίνεται στον πολλαπλό της ρόλο». Στην Ελλάδα που... κατόρθωσε να ενταχθεί στην «ισχυρή ζώνη του ευρώ», η νέα που ανακοινώνει το γάμο και την εγκυμοσύνη της εισπράττει την απόλυσή της, επειδή η μητρότητα είναι πολυδάπανη για τον εργοδότη.
Η θέση της γυναίκας στην Κούβα είναι «άξια υπογράμμισης» μόνο και μόνο γιατί υπενθυμίζει όσα, όχι απλά «αξίζουν», αλλά «ανήκουν» στην κάθε εργαζόμενη, και κατ' επέκταση σε κάθε εργαζόμενο, ως αποτέλεσμα της δικής του δουλιάς, είτε αυτό λέγεται «πρόνοια», είτε «υγεία», είτε «μόρφωση». Είναι ένας ακόμα λόγος που μετατρέπει την Κουβανική Επανάσταση σε φωτοδότη της μάχης που δίνουν οι λαοί όλου του κόσμου ενάντια στους εκμεταλλευτές τους.
«Μακάρι όλες οι γυναίκες του κόσμου να είχαν ό,τι έχουν οι γυναίκες της Κούβας», λένε οι Κουβανές. Και το ίδιο λαχταρά η γυναίκα της εργατικής οικογένειας σε κάθε γωνιά του πλανήτη. «45 χρόνια τα έχουμε και δεν πρόκειται να τα χάσουμε, ακόμα κι αν χρειαστεί να χάσουμε τη ζωή μας», επιμένουν οι Κουβανές για όσα έχουν πετύχει μέσα από την Επανάσταση.
Κι είναι ακόμα οι στίχοι του τραγουδιού που γυναίκες και άντρες ψιθύριζαν σ' εκείνη τη γιορτή για τη συμπλήρωση 44 χρόνων από την ίδρυση της ΟΓΚ: «Nuestra position, la mantendremos.... Nuestra position la mantendremos...»
(«Τη θέση μας τη διατηρούμε... Τη θέση μας τη διατηρούμε...»).