Φεστιβάλ «στενού κύκλου»

Τα πάντα γίνονται για να γίνονται

Πέμπτη 25 Νοέμβρη 2004

«Αγάπη στα 16» του Τίμωνα Κουλμάση
(Του απεσταλμένου μας, Νίκου ΑΝΤΩΝΑΚΟΥ)_

Πέμπτη σήμερα και παρότι το Φεστιβάλ έχει γείρει προς τη λήξη του (κλείνει την Κυριακή το βράδυ, με την απονομή των βραβείων του διαγωνιστικού τμήματος) τίποτα δεν το δικαιώνει. Και αυτό δεν αφορά στις ταινίες και τους δημιουργούς. Μιλάμε για το ίδιο το Φεστιβάλ.

Τα πάντα, βέβαια, «τρέχουν» με τους γνωστούς ρυθμούς των φεστιβάλ. Ολοι δείχνουν να κάνουν κάτι πολύ σοβαρό. Αν, όμως, ρωτήσεις τον οποιονδήποτε για το στόχο, κανένας δε θα μπορεί να απαντήσει. Ούτε καν αόριστα. Κάποιοι, βέβαια, «δικαιώνονται» με όλο αυτό το αλισβερίσι. Κάνουν άριστες δημόσιες σχέσεις. Επεκτείνουν τις γνωριμίες τους! Εχεις την αίσθηση πως όλα γίνονται, για να κυκλοφορεί μια στενή παρέα. Αφού, πια, γνωρίζονται - και μιλούν - με τα μικρά τους ονόματα. Καλεί ο ένας τον άλλον στα «δικά» του φεστιβάλ. Ανταμώνουν στις διάφορες πόλεις του κόσμου...

Φυσικά, έγιναν αρκετές εκδηλώσεις με ενδιαφέρον, κυρίως προβολές και αφιερώματα (Kώστα Σφήκα, Αλέξης Δαμιανός, Kατερίνα Θωμαδάκη - Mαρία Κλωνάρη, Abbas Kiarostami, Victor Erice, Kiyoshi Kurosawa, τιμήθηκαν πρόσωπα που άξιζαν τιμής (Μάνος Ζαχαρίας, Ιάκωβος Καμπανέλλης, Isabelle Hyppert).

Ποιος, όμως, σοβαρός άνθρωπος μπορεί να πει πως έστω και μια από αυτές τις εκδηλώσεις έτυχε της προβολής που της άξιζε; Εχεις την αίσθηση -και χτυπάμε ξύλο, που λένε- πως όποια τιμή και αν έγινε - και σε όποιον - μοιάζει περισσότερο με (καλλιτεχνικό) μνημόσυνο παρά με σεβασμό στον ίδιον και το έργο του.

Μια παρουσίαση του τιμώμενου, μια κακο-οργανωμένη συνέντευξη Τύπου, κάποιες τετριμμένες κουβέντες, μια (ή και περισσότερες) προβολή και έξω από δω! Καμία κουβέντα σοβαρή γι' αυτό που εκπροσωπεί (καλλιτεχνικά και κοινωνικά) το τιμώμενο πρόσωπο. Κανένας προβληματισμός!

«Πριν τη νύχτα» του Κώστα Χαραλάμπους
Και, ωστόσο, η τέχνη (και όχι μόνον αυτή) μόνο με το διάλογο μπορεί να αναπτυχθεί. Ας έρθει έστω και ένας, απ' όσους βρισκόμαστε εδώ στο φεστιβάλ, κι ας υποστηρίξει, έστω και υποτονικά, πως έγινε έστω και μια σοβαρή κουβέντα. Πως αντηλλάγησαν κάποιες, έστω και υποτυπώδεις, απόψεις για την τέχνη, για τον πολιτισμό, για τον άνθρωπο. Οτι τέθηκε έστω και ένα σοβαρό ερώτημα και πήρε, έστω και ατεκμηρίωτη απάντηση.

Σε όλο αυτό το - κακό - παιχνίδι παίρνουν μέρος - πώς θα γινόταν αλλιώς - άλλωστε, και οι γνωστές πολιτικές δυνάμεις και τα γνωστά πολιτικά πρόσωπα. Επίσης, πανεπιστημιακοί, λογοτέχνες και κοσμικοί. Ο πρόεδρος του Συνασπισμού, βουλευτές του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, καθηγητές, αρχιτέκτονες, αρχαιολόγοι... Κανένας, βέβαια, δεν αναρωτήθηκε τι γυρεύει η αλεπού στο παζάρι! (Τώρα, άντε ψάχνε να βρεις ποια είναι η αλεπού και ποιο το παζάρι)!

Η εφημερίδα μας είχε δύο επιλογές: ή να απέχει ή να παρευρίσκεται, να παρακολουθεί και να ελέγχει. Προτιμήσαμε τη δεύτερη, παρότι γνωρίζουμε πως σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να παρακολουθήσουμε σοβαρά και, κυρίως, να κρίνουμε με σοβαρότητα το προβαλλόμενο καλλιτεχνικό έργο. Ετσι, δεν κάναμε καμιά κριτική αναφορά στις παιζόμενες ταινίες. Περιμένουμε να βγουν στις αίθουσες, για να μπορέσουμε να επιδείξουμε το σεβασμό που τους αρμόζει. Γράφοντας «καλό - κακό» δεν κρίνεις ένα καλλιτεχνικό έργο. Θέλεις χρόνο και χώρο!

Οι σημερινές ταινίες του διεθνούς προγράμματος


«Ημέρες και ώρες»

Του Pjer Zalica

Περίληψη: Ο Φούκε επισκέπτεται το θείο και τη θεία του για να τους φτιάξει το θερμοσίφωνο. Την ώρα του καφέ, το ηλικιωμένο ζευγάρι δε μιλάει, βυθισμένο στον πόνο για το χαμό του γιου τους στον πόλεμο. Οταν ο Φούκε ανακαλύπτει πως το σαράβαλό του έχει σκασμένο λάστιχο, υποχρεώνεται να διανυκτερεύσει στους θείους του. Στη διάρκεια της νύχτας, ο Φούκε ανακαλύπτει αρχαίες ενδο-οικογενειακές εχθρότητες που μπαίνουν ανάμεσα στο θείο και τη θεία του, εντείνοντας τη μοναξιά τους. Ο Φούκε συνειδητοποιεί ότι πρέπει να δράσει κι ότι αυτή τη φορά, αντί για οικιακές συσκευές, πρέπει να προσπαθήσει να «επισκευάσει» δυο ανθρώπινες ψυχές...

Ο σκηνοθέτης: Γεννήθηκε στο Σαράγεβο, το 1964. Σπούδασε λογοτεχνία και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Σαράγεβο και σκηνοθεσία στην Ακαδημία Θεατρικών Τεχνών του Σαράγεβο, όπου και διδάσκει. Η πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία, Φιτίλι, έλαβε πολλές διεθνείς διακρίσεις, μεταξύ των οποίων τη «Χρυσή Λεοπάρδαλη» στο Φεστιβάλ του Λοκάρνο 2003.

«Eνας στους δύο»

Του Alejo Hernόn Taube

Περίληψη: Δεκέμβριος 2002. Η Αργεντινή κλονίζεται από την οικονομική κρίση και τις διαδηλώσεις. Η ιστορία εκτυλίσσεται σε μια επαρχιακή πόλη, που λίγο φαίνεται να επηρεάζεται από τα γεγονότα της πρωτεύουσας, τα οποία εμφανίζονται μόνο υπό τη μορφή πραγματικών τηλεοπτικών ρεπορτάζ. Αντίθετα, ο σκηνοθέτης επικεντρώνεται σε ανθρώπους που ζουν στο περιθώριο της κοινωνίας και ερωτεύονται, ενώ, παράλληλα, προσπαθούν με χίλιους κόπους να τα βγάλουν πέρα. Ο Μάρτιν έχει βγάλει αρκετά χρήματα, διακινώντας πλαστά νομίσματα. Η Πιλάρ είναι από καλή οικογένεια, που, όμως, φτωχαίνει με ραγδαίο ρυθμό. Μεταξύ τους γεννιέται μια λανθάνουσα, αλλά ισχυρή, ερωτική έλξη...

Ο σκηνοθέτης: Γεννήθηκε στο Μπουένος Αϊρες, το 1972. Σπούδασε μουσική στην Escuela Superior de Jazz και σκηνοθεσία στο Universidad del Cine. Το One or the Other είναι η πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία και έλαβε το βραβείο καλύτερης ταινίας στο 4ο Φεστιβάλ Ανεξάρτητου Κινηματογράφου του Μπουένος Αϊρες «Lo Nuevo de Lo Nuevo».

Οι ελληνικές ταινίες

«Αγάπη στα 16»

Του Κώστα Χαραλάμπους

Περίληψη: Ελληνική επαρχία, δεκαετία του '80... Η ιστορία περιστρέφεται γύρω από μια παρέα 15χρονων παιδιών. Κεντρικά πρόσωπα της παρέας είναι ο Αλέξης και η Αντιγόνη. Γύρω από αυτούς ξεδιπλώνονται και σκιαγραφούνται οι χαρακτήρες των γονιών τους, των συγγενών τους και των φίλων τους. Η Αντιγόνη θα έρθει με τον αδελφό της στο χωριό, λόγω μεταθέσεως του πατέρα της, που είναι αστυνομικός. Εκεί θα ανατρέψει τον ταχτοποιημένο κόσμο του Αλέξη και της παρέας του. Ο ονειροπόλος Αλέξης γοητεύεται από τον ατίθασο χαρακτήρα της και δεν αργεί να την ερωτευτεί.

Ο Σκηνοθέτης: Γεννήθηκε το 1968 στη Μαλεσίνα Λοκρίδος και σπούδασε Ναυπηγική και Σκηνοθεσία στην Αθήνα. Εχει σκηνοθετήσει περισσότερα από 50 ντοκιμαντέρ για τα εθνικά κανάλια (ΕΤ-1 & ΝΕΤ) και 5 μικρού μήκους ταινίες. Πολλές από τις δουλιές του έχουν επιλεγεί και προβληθεί σε μεγάλα ευρωπαϊκά κανάλια. Το «Αγάπη στα 16» είναι η πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία.

«Πριν τη νύχτα»

Του Τίμωνα Κουλμάση

Περίληψη: 1989. Αγνοώντας συνειδητά τις αναταραχές της εποχής της, η Anne χάνεται στα αναγνώσματά της και τη συγγραφή και θέτει το ερώτημα της θέσης της στον κόσμο. 2003: Η Μαρία που κάποτε συμμετείχε στο αντάρτικο των πόλεων, καταδιώκεται σε μια χώρα στην οποία μαίνεται η αντιτρομοκρατική υστερία. 1996: H Δάφνη βρίσκεται αντιμέτωπη με μια ανυπόφορη επιλογή: Να διαλέξει για τη ζωή ή το θάνατο του δίδυμου αδερφού της που οι γιατροί χρησιμοποιούν για τα φοβερά επιστημονικά τους πειράματα. Η ταινία ΠΡΙΝ ΤΗ ΝΥΧΤΑ διηγείται την ιστορία τριών γυναικών που ζουν σε τόπους και χρόνους διαφορετικούς μα έχουν κοινό στοιχείο το ότι αντιστέκονται, η καθεμία με τον τρόπο της (με την ποίηση, την πολιτική και ιδιαίτερα με την αγάπη), στην ισοπέδωση της κοινωνίας. Οι μοίρες τους διασταυρώνονται, κάποτε απρόσμενα, μέσα σε μια σύγχρονη πόλη και οι φωνές τους τέμνονται σε ένα τελικό όνειρο που ενώνει το χώρο και το χρόνο σε μια οπτική ταυτόχρονα ποιητική και αγχώδη της ζωής μας στην αυγή της νέας χιλιετίας

O Σκηνοθέτης: Ο Τίμων Κουλμάσης γεννήθηκε στη Γερμανία. Μετά τις σπουδές Ιστορίας και Φιλοσοφίας στη Γερμανία και τη Γαλλία δουλεύει σαν σκηνοθέτης και σεναριογράφος στο Παρίσι.

«Hardcore»

Του Ντένη Ηλιάδη

Περίληψη: Η Νάντια και η Μάρθα, γύρω στα δεκαεφτά, συναντιούνται σε μία φτηνή, αλλά εκσυγχρονισμένη επιχείρηση πορνείας. Και οι δύο έχουν φύγει από τα σπίτια τους, και οι δύο απαντούν σε μια αγγελία στην εφημερίδα για ημιαπασχόληση με καλές αποδοχές, μόνο για Ελληνες και Ελληνίδες... Η Μάρθα αφήνεται παθητικά στην κόλαση της ζωής αυτής. Η Νάντια όμως έχει άλλα σχέδια και παίρνει την άβουλη Μάρθα υπό την προστασία της. Μέσα σ' αυτό το νοσηρό περιβάλλον, ένας δεσμός τεράστιας τρυφερότητας αναπτύσσεται μεταξύ τους: Ενα ερωτικό καταφύγιο και συγχρόνως μια ψευδαίσθηση οικογένειας. Η Νάντια εκμεταλλεύεται την απόλυτη εξάρτηση της Μάρθας και την παρασέρνει σε μια σειρά από φόνους που θα τις ελευθερώσουν. Η Νάντια συλλαμβάνεται, αθωώνεται και γίνεται το πρόσωπο του μήνα. Ομορφη, ανήλικη, εκρηκτική και πιθανή πολυ-δολοφόνος. Η Μάρθα αδυνατεί να την ακολουθήσει. Προσπαθεί απεγνωσμένα να την κρατήσει κοντά της, να διατηρήσει την οικογένειά τους ζωντανή. Κι όταν νιώθει το μοναδικό της καταφύγιο να χάνεται, η τυφλή της ανάγκη για τρυφερότητα θα τις οδηγήσει στην τραγωδία...

Ο Σκηνοθέτης: Γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Οικονομικά και Σημειολογία στο πανεπιστήμιο Brown στην Αμερική και σκηνοθεσία στο Royal College of Art στην Αγγλία. Η πτυχιακή του μικρού μήκους ταινία «Ole», κέρδισε πολλές διεθνείς διακρίσεις και η επόμενη, «Πρωινή πτήση», απέσπασε το Βραβείο Ποιότητας του υπουργείου Πολιτισμού και το βραβείο της Ενωσης Ελλήνων Σκηνοθετών.