Και το πιο τραγικό είναι ότι τα ποσοστά αυτά παραμένουν ίδια από το 1984. Εδώ και 20 χρόνια δεν έχει ληφθεί κανένα μέτρο, δεν έχει σημειωθεί η παραμικρή βελτίωση. Αυτό, φυσικά, δεν είναι τυχαίο. Η τσιγγάνικη κοινωνία - μια από τις πιο άγρια εκμεταλλευόμενες κοινωνικές ομάδες - είναι καταδικασμένη να ζει αναλφάβητη, για να μην «ξεφύγει» ποτέ από την εξαθλίωση.
Ο κ. Νικολαΐδης, ο «δάσκαλος», όπως είναι γνωστός σε πολλούς καταυλισμούς της Ελλάδας, «μάχεται» από το 1968 - χωρίς καμία στήριξη από το κράτος - να λυθεί το πρόβλημα του αναλφαβητισμού αυτής της ιδιάζουσας κοινωνικής ομάδας.
Οπως ο ίδιος δήλωσε στο «Ρ», «τα ζητήματα της τσιγγάνικης οικογένειας είναι πολυποίκιλα και πολυσήμαντα. Αν δε λυθεί το πρόβλημα της στέγασης δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί ο αναλφαβητισμός. Συνολικά, στους καταυλισμούς "Ψάρι" και "Ζωοδόχου Πηγής" ζουν περίπου 300 παιδιά. Ετσι όπως είναι οι συνθήκες διαβίωσής τους, είναι αδύνατον να πάνε σε κάποιο σχολείο. Και, φυσικά, το να δημιουργηθεί ένα "ειδικό σχολείο" γι' αυτά τα παιδιά, δεν αποτελεί λύση. Κάτι τέτοιο θα ήταν απαράδεκτο».
Ο αποκλεισμός παιδιών από τη μόρφωση - με τη μορφή ταξικών φραγμών που τα κρατούν «δέσμια» της πνευματικής καθυστέρησης και στασιμότητας - προκαλεί μια σειρά από κοινωνικές εντάσεις και ανισότητες. Ο κ. Νικολαΐδης μάς είπε χαρακτηριστικά:
«Τα παιδιά των καταυλισμών, χωρίς γραφή και ανάγνωση είναι υποψήφια να μπουν στις φυλακές. Πού είναι η πολιτεία να τα προστατέψει; Το κράτος με τη στάση του σπρώχνει τα παιδιά στον Καιάδα και μετά φτιάχνουν σχολεία στις φυλακές. Το ζητούμενο είναι να μη φτάνουν μέχρι εκεί τα παιδιά. Επιπλέον, ένα σοβαρότατο ζήτημα είναι και η υποβαθμισμένη θέση των γυναικών. Νέες κοπελίτσες, που δεν έχουν πάει ποτέ τους σχολείο και το μόνο που σκέφτονται για τη ζωή τους είναι ο γάμος...».