Η υγρασία του ποιητή Δημήτρη Γιαλαμά
Κυριακή 23 Γενάρη 2005

Τη συνάντησή μας κανόνισε ο τρυφερός Αχιλλέας Πατσούκας. Σημασία καμία δεν έχει τι σπούδασε ο Δημήτρης και τι κάνει στη Μόσχα όπου ζει. Σημασία έχει μόνο ότι αγαπά τη γλώσσα και το λόγο, ότι τα ποιήματά του με γέμισαν μ' εκείνη τη χαρά όπως όταν δέχομαι ένα σπάνιο δώρο, καθώς και ότι ο Μάνος Ελευθερίου τύπωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή. Εντύπωση μου έκανε η υγρασία των ματιών του. Το Απόλυτο Ρόδο θεωρεί χρέος του να φιλοξενήσει έναν ακόμη καθαρόαιμο των στίχων.

-- Ποια είναι η δική σου περιπέτεια με την ποίηση;

-- Ποίηση άρχισα να γράφω πολύ νωρίς, ωστόσο η δημιουργική μου πορεία επηρεάστηκε από τα γεγονότα που όρισαν τη ζωή μου. Από το 1985 άρχισα να ζω μόνιμα στη Μόσχα. Μόλις αποκόπηκα από το ελληνικό περιβάλλον, χάθηκα και πέρασα μια βαθιά δημιουργική κρίση. Χρειάστηκαν 24 ολόκληρα χρόνια για να ξαναδημοσιεύσω ποιήματα. Ηταν μια δειλή και μουδιασμένη προσπάθεια που περισσότερο θυμίζει ξόρκι, προσευχή ή τραγικά παραμύθια για μεγάλους. Δεν ανέχομαι τη φλυαρία στον ποιητικό λόγο. Εάν το ποίημα δεν καταρρέει άμα του αφαιρέσεις οποιαδήποτε λέξη ή οποιοδήποτε σημείο στίξης, αυτό είναι παθολογία. Δεν έχω γράψει ποιήματα χαράς ή αγάπης, πίστης ή κοινωνικών διεκδικήσεων. Η ποίηση δεν μπορεί να έχει στόχο. Είναι η πολυτέλεια του περιττού. Ο Σαχτούρης έχει πει ότι οι ερωτευμένοι ποιητές γράφουν κακά ποιήματα. Εχει δίκιο. Η ποίηση δεν αποτυπώνει αισθήματα. Καταγράφει το πέρασμα του χρόνου. Το έντεχνο τραγούδι είναι άλλο πράγμα. Εδώ επιτρέπονται πολλά, που στην ποίηση δεν έχουν θέση. Ο πόνος είναι κοινός, η τεχνική άλλη. Πριν φύγω από την Ελλάδα, έγραψα πολλά τραγούδια, κυρίως με το μουσικό σχήμα «Δυνάμεις του Αιγαίου». Πάντα ονειρεύομαι να ξαναρχίσω να γράφω τραγούδια, αλλά φαίνεται ότι δεν ήρθε ακόμα η ώρα.

-- Ποιες άλλες τέχνες σε επηρεάζουν;

-- Η μουσική. Ο άνθρωπος πρώτα τραγούδησε και κατόπιν μίλησε. Αγαπώ τη μουσική της Ανατολής: Τη βυζαντινή, την «καθ' ημάς» ανατολική μουσική, αλλά και τα μακάμια. Ακούω ρεμπέτικα. Αγαπώ τη μουσική της Δύσης πριν από τον Μπαχ και μετά τον Σένμπεργκ. Εχετε ακούσει τις 10 Inventions σε ποίηση τον Κ. Π. Καβάφη του Μητρόπουλου; Μου είχαν πει τα χειρότερα λόγια, αλλά μόλις άκουσα το έργο συγκλονίστηκα! Λατρεύω τον Γιάννη Χρήστου. Μου προκαλούν αβάσταχτη δυσφορία οι Γερμανοί συνθέτες, κυρίως ο Βάγκνερ. Το ίδιο με βαρύνει και η κλασική ζωγραφική. Λατρεύω τη Ρωσική Πρωτοπορία στις εικαστικές τέχνες και στην ποίηση. Ο Χλέμπνικοφ, π.χ., υπήρξε ο σημαντικότερος ίσως «μοντέρνος» ποιητής. Αγαπώ πολύ το έντεχνο ελληνικό τραγούδι, κυρίως τον Χατζιδάκι και τον Σαββόπουλο.

-- Ποιες είναι οι αγαπημένες φωνές;

-- Ο μεγάλος ποιητής Μίλτος Σαχτούρης, ο Γιώργος Σαραντάρης, ο πρωτοπόρος Γιάννης Χρήστου, ο κλασικός Ιάνης Ξενάκης, ο Ιερώνυμος Μπος, ο αδικημένος Δημήτρης Μητρόπουλος, ο δάσκαλός μου Μάνος Ελευθερίου, ο μοναχός Ιερόθεος από τις Καρυές, ο άγιος της τέχνης Σεργκέι Ντιάγκιλεφ, η Μάρλεν Ντίντριχ, ο στρατάρχης της ελληνικής παράδοσης Σίμων Καράς, η Ελλη Λαμπέτη, ο Δανιήλ Χαρμς, ο παμμέγιστος ποιητής της ορθοδοξίας Συμεών ο Νέος Θεολόγος, ο «εφευρέτης ήχων» Ιγκορ Στραβίνσκι, ο Αύγουστος Στρίντμπεργκ, ο θείος Πλάτων, ο Βλαδίμηρος Μαγιακόφσκι, ο Ρωμανός ο Μελωδός, ο μέγας άγνωστος της ρωσικής λογοτεχνίας Νικολάι Λεσκόφ, ο Μαρίνος Αντύπας, ο απόκρυφος συνθέτης Σέλσι, ο ποιητής των ποιητών Αρθούρος Ρεμπώ, η Ρόζα Εσκενάζυ, ο ποιητής και ζωγράφος Νίκος Εγγονόπουλος, ο Αγιος Σεραφείμ του Σαρώφ, ο Μπελίνι, ο Κορνήλιος Καστοριάδης, ο Μπαγιαντέρας, η αγαπημένη φωνή των παιδικών μας χρόνων ο Ευγένιος Σπαθάρης, ο συγκλονιστικός μουσουργός Πέτρος Πελοποννήσιος, ο Καρλ Μαρξ, ο Γκούσταφ Μάλερ, ο τραγωδός Αισχύλος, η προαιώνια φωνή ο διακο-Διονύσιος Φυρφυρής, ο πρίγκιπας Κροπότκιν, ο Ρώμος Φιλύρας και η κατασυκοφαντημένη συνείδηση του γένους μου ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, η πολιτική διαθήκη του οποίου είναι το μόνο ποίημα που μ' έκανε να κλάψω.


Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ