Τους δύο αιώνες που ακολούθησαν, διάφοροι «φιλάρχαιοι» περιηγητές θα «αποψιλώσουν» το μνημείο από τα κομμάτια του περίφημου γλυπτού διακόσμου, που είχαν διαλυθεί από την έκρηξη. Το αποκορύφωμα του «πογκρόμ» αυτού θα γινόταν το 1801-1804 από έναν άλλο εκπρόσωπο της «πολιτισμένης» Δύσης, τον πρέσβη της Βρετανίας στην Υψηλή Πύλη, λόρδο Ελγιν. Ο λόρδος, άρπαξε ό,τι μπόρεσε από ό,τι είχε απομείνει από το γλυπτό διάκοσμο και συγκεκριμένα: 56 από τους σωζόμενους 97 λίθους της ζωφόρου, 19 μορφές από τα αετώματα και 15 μετόπες από τη νότια πλευρά. Η αρπαγή είχε και ως άμεση «παράπλευρη» απώλεια την καταστροφή των παρακείμενων αρχιτεκτονικών μελών του μνημείου, αφού οι κλέφτες δεν ενδιαφέρθηκαν για τέτοιες «λεπτομέρειες».

Η περιπέτεια των γλυπτών δε σταμάτησε εκεί. Ενα από τα πλοία που μετέφεραν μέρος των κλοπιμαίων (17 κιβώτια), το μπρίκι «Mentor», βυθίστηκε κοντά στα Κύθηρα. Μετά από δύο χρόνια ανασύρθηκαν από Καλύμνιους και Συμιακούς δύτες. Αυτά που χάθηκαν για πάντα ήταν στη φρεγάτα «Cambian», που ναυάγησε κοντά στη Γραμπούσα. Τα υπόλοιπα 250 κιβώτια μεταφέρθηκαν στο Λονδίνο, όπου και εκτίθενται μέχρι σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο.

Η παραπάνω ιστορία είναι γνωστή. Ωστόσο, η πλέον γνωστή πράξη αρχαιοκαπηλίας στην ιστορία της αρχαιολογίας λαμβάνει άλλες διαστάσεις όταν συνοδεύει το βιβλίο με τίτλο «Τα Γλυπτά του Παρθενώνα, Ακρόπολη - Βρετανικό Μουσείο - Λούβρο» (εκδόσεις «Εφεσος») της αρχαιολόγου, δρ Αλκηστης Χωρέμη, διευθύντριας του Μουσείου Ακροπόλεως. Κι αυτό γιατί για πρώτη φορά συγκεντρώνεται εικονογραφικά, σχεδόν το σύνολο των γλυπτών του Παρθενώνα που βρίσκονται σε Αθήνα, Παρίσι και Λονδίνο.

Πρόκειται για μια έκδοση πραγματικό «εργαλείο», όχι μόνο για τους επιστήμονες, αλλά για όλους, Ελληνες και μη, αφού τα στοιχεία παρατίθενται παράλληλα και στα αγγλικά. Με εύληπτο, πλήρες, αλλά και συνοπτικό τρόπο, παρατίθεται η ιστορία της Ακρόπολης της Αθήνας, του μοναδικού μνημείου του Παρθενώνα (με φωτογραφίες, κατόψεις, σχεδιαγράμματα, σκίτσα) και βέβαια, όλα τα στοιχεία του γλυπτού διακόσμου του μνημείου, σε σχέδια του διάσημου γλύπτη Φειδία. Η συνέχεια και ο κύριος όγκος του βιβλίου αποτελεί ένα πραγματικό «ταξίδι» στο παρελθόν, αφού παρατίθενται τα τμήματα του διακόσμου με όλες τις ερμηνείες για τα θέματα που παρουσιάζουν, ξεκινώντας από τις Μετόπες, περνώντας στα Αετώματα και καταλήγοντας στη Ζωφόρο. Ο τόμος ολοκληρώνεται με την παράθεση επιλεγμένης βιβλιογραφίας.

Το «ταξίδι» αυτό θα μας γνωρίσει ήθη και έθιμα της κλασικής Αθήνας, θα μας αποκαλύψει τον κυρίαρχο τρόπο σκέψης, αλλά και τις αισθητικές αναζητήσεις που θα επηρέαζαν πολλούς αιώνες αργότερα τη δυτικοευρωπαϊκή Αναγέννηση. «Δεκαπέντε μόνον χρόνια χρειάστηκαν για την κατασκευή του μοναδικού αυτού γλυπτού συνόλου», γράφει η συγγραφέας, «του οποίου η σύλληψη του σχεδίου, πρέπει να οφείλεται στο διάσημο γλύπτη της κλασικής αρχαιότητας Φειδία, ενώ η εκτέλεσή του έγινε από ικανούς και προικισμένους καλλιτέχνες από διάφορα μέρη της Ελλάδας και διαφόρων τεχνοτροπικών τάσεων, οι οποίοι εργάστηκαν με την εποπτεία του μεγάλου γλύπτη. Αυτοί δημιούργησαν ένα νέο στιλ, που προέκυψε εξελικτικά κατά τη μακρόχρονη εργασία τους στις τρεις θεματικές ενότητες του γλυπτού διάκοσμου. Κάθε ενότητα αποτελεί σταθμό αυτής της εξέλιξης από τον αυστηρό ρυθμό των μετοπών έως τον πλούσιο ρυθμό των αετωματικών μορφών». Οι μετόπες και τα αετώματα είχαν σαν θέματα αττικούς μύθους, ενώ η ζωφόρος απεικόνιζε το πραγματικό γεγονός της πομπής των Μεγάλων Παναθηναίων, προς τιμήν της θεάς Αθηνάς.

Αν και η βόμβα του Μοροζίνι ήταν καθοριστική για την εικόνα του μνημείου και του γλυπτού διάκοσμου, ωστόσο, στη διάρκεια των αιώνων ο Παρθενώνας δεν αποτέλεσε εξαίρεση στη διαχείριση του παρελθόντος από την κάθε φορά κυρίαρχη κουλτούρα και αισθητική. Στην προκειμένη περίπτωση, η χριστιανική κουλτούρα και αισθητική του 6ου αι., που προκάλεσε την αφαίρεση του κεντρικού τμήματος του ανατολικού αετώματος, για να γίνει η αψίδα της χριστιανικής εκκλησίας, στην οποία μετατράπηκε ο Παρθενώνας. Μεγάλος αριθμός μετοπών «ισοπεδώθηκαν» επίσης από τους χριστιανούς.

Από τότε και μέχρι την Αναγέννηση δεν υπάρχουν στοιχεία για την τύχη των γλυπτών. Δηλαδή, δεν είναι γνωστή η κατάσταση του διάκοσμου πριν την επίθεση του Μοροζίνι. Η μόνη αξιόπιστη εικόνα του διακόσμου «προ Μοροζίνι» προέρχεται από τον J. Carrey που σχεδίασε τα γλυπτά το 1674. Τα σχέδια βρίσκονται σήμερα στην Εθνική Βιβλιοθήκη στο Παρίσι. Τα αμέσως πιο παλιά γνωστά σχέδια είναι του περιηγητή Κυριακού Αγκωνίτη, το 1436.

Να σημειωθεί εδώ ότι ο Μοροζίνι δε σταμάτησε στην καταστροφή, αλλά προχώρησε και στη λεηλασία. Ετσι, προσπαθώντας να αποκολλήσει τα άλογα του άρματος της Αθηνάς από το κεντρικό μέρος του Δυτικού αετώματος «προκάλεσε μεγάλη ζημιά, καθώς ορισμένα γλυπτά έπεσαν και έσπασαν, ενώ κάποια έφθασαν στη Βενετία, μεταξύ των οποίων και η κεφαλή Laborde, που αργότερα πουλήθηκε στο Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι. Εδώ κατέληξαν και τα γλυπτά που πήρε ο Γάλλος πρόξενος Fauvel κατ' εντολήν του Μαρκησίου Choiseul - Gouffier».

Με αυτόν τον τρόπο λοιπόν, λόρδοι, μαρκήσιοι και διπλωμάτες πλιατσικολογούσαν και αγράμματοι Καλύμνιοι ψαράδες διέσωζαν τα σπαράγματα ενός από τα σημαντικότερα μνημεία του παγκόσμιου πολιτισμού. Το βιβλίο της Αλκ. Χωρέμη αποτελεί ένα σημαντικό «παράθυρο» στη γνώση αυτού του μνημείου. Το οποίο όμως απειλείται και σήμερα με την κατασκευή του τερατουργήματος που «ακούει» στο όνομα Νέο Μουσείο Ακρόπολης, ακριβώς στην «αυλή» του, στον αρχαιολογικό χώρο του Μακρυγιάννη.