Τα «πλοκάμια» του πολυεθνικού κεφαλαίου που κερδοσκοπεί στον οπτικοακουστικό τομέα σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν αρχίσει να «χώνουν» πιο βαθιά τα «νύχια» τους στη Ρωσία, το καθεστώς της οποίας κάνει ό,τι μπορεί, για να απαξιώσει τη βαριά κινηματογραφική κληρονομιά που της άφησε η Σοβιετική εποχή προς όφελος ...της «αγοράς».

Τα μεγάλα μεγέθη της Ρωσίας σε οπτικοακουστικές υποδομές, αλλά και ο πληθυσμός της, είναι εν δυνάμει «χρυσωρυχείο» για το ξένο, αλλά και το ντόπιο κεφάλαιο, ωστόσο ο ανταγωνισμός μεταξύ των δύο (αλλά και στο εσωτερικό τους) γίνεται στο φόντο της «ιδιαιτερότητας» της Ρωσίας σε ό,τι αφορά στην «πειρατεία» των DVD: Σύμφωνα με εκτιμήσεις που δημοσιεύονται στη διαδικτυακή ρωσική εφημερίδα «gazeta.ru», οι «πειρατές» ελέγχουν το 92% της αγοράς, ποσοστό που «μεταφράζεται» σε περίπου 20-25 εκατομμύρια παραγόμενα DVD ετησίως!

Οπως, όμως, έχουμε ξαναγράψει στο «Ρ», η «πειρατεία» - αναμενόμενο αποτέλεσμα της λειτουργίας της καπιταλιστικής αγοράς και κάθε άλλο παρά «παθογένεια» ή «φαινόμενο» όπως το θέλουν οι πολυεθνικές - χρησιμοποιείται από τις εταιρίες είτε για να «ιδεολογικοποιούν» την κερδοσκοπία τους, είτε για να χτυπήσουν τις ανεξάρτητες κινηματογραφικές παραγωγές.

Το ότι «πειρατεία» και καπιταλιστική «νομιμότητα» μπορούν να «συνυπάρχουν» - πάντα στο πλαίσιο του κεφαλαιοκρατικού ανταγωνισμού - αποδεικνύεται και από την επιλογή της «Universal Pictures» (UP), του γνωστού, μεγάλου χολιγουντιανού «κολοσσού», να «εγκαινιάσει» την παρουσία της στη Ρωσία με πρώτη «δράση» της την αγορά των DVD, ακριβώς στον «παράδεισο» της «πειρατικής» κόπιας.

Παρενθετικά να πούμε εδώ ότι στον τομέα της διανομής, τα μεγάλα στούντιο του Χόλιγουντ και γενικά το κεφάλαιο του συγκεκριμένου τομέα στοχεύουν εσχάτως στη λεγόμενη «οικιακή ψυχαγωγία», δεδομένης και της αλματώδους τεχνολογικής εξέλιξης στην οικιακή αναπαραγωγή ήχου, εικόνας και άλλων δεδομένων. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Sony που εξαγόρασε τον περασμένο Σεπτέμβρη την επίσης διάσημη χολιγουντιανή εταιρία Metro Goldwyn Mayer (MGM) με πέντε δισεκατομμύρια δολάρια. Δηλωμένος στόχος των αγοραστών είναι τα αρχεία της MGM, στα οποία είναι καταχωρισμένες περισσότερες από 4.000 ταινίες (μεταξύ των οποίων: «Οσα παίρνει ο άνεμος» και «Μπεν Χουρ»), οι οποίες «θα αποδειχθούν εξαιρετικά προσοδοφόρες στην ιλιγγιωδώς αναπτυσσόμενη αγορά των DVD» σύμφωνα με αναλυτές.

Σε αυτό το πλαίσιο, η επιλογή της UP στη Ρωσία δεν είναι και τόσο «παράδοξη» όσο εκτιμά ο αρθρογράφος της «gazeta.ru». Φυσικά οι Αμερικανοί θα συγκρουστούν άγρια με τους ρωσικούς «κολοσσούς» του DVD, κυρίως αυτούς που ήδη έχουν πιάσει «καλές θέσεις», όπως η «Πέρβαγια Βιντεοκομπάνια» που αποτελεί τον αποκλειστικό, σχεδόν, προμηθευτή σε ταινίες του «Πρώτου καναλιού» της κρατικής τηλεόρασης της Ρωσίας, το οποίο έχει πανεθνική, φυσικά, εμβέλεια.

Το γεγονός ότι η UP ανήκει στον όμιλο της NBC Universal, ο οποίος δραστηριοποιείται και στον τομέα των τηλεοπτικών δικτύων, αλλά και των «πάρκων αναψυχής» είναι πολύ πιθανό να σημάνει νέα «έκρηξη» κατασκευής τέτοιων «πάρκων» ομογενοποιημένης «διασκέδασης» στο πρότυπο των γνωστών μας «Village». Για την ιστορία να θυμίσουμε ότι η NBC Universal προέκυψε από τη «σύμπραξη» της «Τζένεραλ Ελέκτρικ» και της «Βιβέντι Γιουνιβέρσαλ» (βλ. «Ρ» 23/5/2004), συστήνοντας έναν νέο «ψυχαγωγικό» κολοσσό.

Αλλωστε, ήδη στη Ρωσία - κυρίως στις μεγάλες πόλεις - οι ξένες πολυεθνικές χτίζουν συνεχώς «πολυ-κινηματογράφους», ενώ εμφανίζονται και σαν συμπαραγωγοί σε ρωσικές «σαπουνόπερες», με εντελώς αντιδραστικό περιεχόμενο τύπου «Φτωχής Αναστασίας» (που προβάλλεται και στην Ελλάδα), στην οποία συμμετέχει η αμερικανική «Columbia pictures». Να θυμίσουμε εδώ ότι μεγάλα και ιστορικά στούντιο της Ρωσίας, όπως το «Λένφιλμ» νοικιάζει την υποδομή του σε ρωσικές ιδιωτικές εταιρίες παραγωγής για να επιβιώσουν, ενώ, στις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ έχουν μπει για τα καλά ξένες εταιρίες παραγωγής που βρίσκουν εκεί πάμφθηνο, αλλά καλά εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό και βέβαια έτοιμες υποδομές.

Η σύγκρουση του ρωσικού και ξένου κεφαλαίου στον τομέα της οπτικοακουστικής, οικιακής διανομής δε θα γίνει, φυσικά, με όρους ποιότητας. Η οικονομική ένδεια της ρωσικής κινηματογραφίας οδηγεί σε μεγάλες εκπτώσεις στο περιεχόμενο, εκτός των εξαιρέσεων που ακόμη δεν είναι σε θέση να συστήσουν ένα είδος «ανεξάρτητου» κινηματογράφου. Παράλληλα, το σημερινό καθεστώς έχει κάνει σαφείς τις προθέσεις του να προωθήσει ένα ρωσικού τύπου μοντέλο «πατρίδα - θρησκεία - οικογένεια», με την ανάλογη εισροή πόρων. Πώς να μην τρίβει τα χέρια του το Χόλιγουντ...