Στο Αφγανιστάν των λιντσαρισμάτων γυναικών
Κυριακή 8 Μάη 2005

Associated Press

Φαντάσματα κάτω από μπούργκες: Η πρακτική της δημόσιας εκτέλεσης γυναικών διά λιθοβολισμού στο «ελεύθερο και δημοκρατικό» Αφγανιστάν καλά κρατεί
«Ο φιλιππικός των μουλάδων, που ακούγεται από κάμποσα μεγάφωνα, αντηχεί στα γύρω χαλάσματα. Το πλήθος συνεχίζει να 'ρχεται από κάθε γωνιά της πόλης. Παρά τις ενισχυμένες γραμμές των δυνάμεων διατήρησης της τάξης, μια ασυγκράτητη αναταραχή (...) στο γρασίδι, οπλισμένοι Ταλιμπάν δουλεύουν με ζήλο και υπερβολικό ενθουσιασμό. Τα λιγοστά κορμιά που ταλαντεύονται εδώ κι εκεί στην άκρη ενός σχοινιού, μαρτυρούν πως οι εκτελέσεις ξεκίνησαν». Γιασμίνα Χάντρα (Μοχάμεντ Μολεσεχούλ), «Τα χελιδόνια της Καμπούλ», «Καστανιώτης», 2004, σελ. 141-142.

***

Ο Μπεν Αρνολντι περιγράφει από τις στήλες της «Christian Science Monitor» μια «ασυνήθιστη σκηνή» σε ένα γωνιακό υπόγειο της Καμπούλ, δίπλα σε ένα κουρείο: Από αυτό βγαίνουν κραυγές - ήχοι κοριτσιών που ασκούνται σε λαβές, γροθιές και κλοτσιές καράτε. Μιλά για μια πλειάδα νέων fitness clubs στην πρωτεύουσα πόλη του Αφγανιστάν, που λειτουργούν για γυναίκες. Σημειώνει πως τα σχολεία έχουν αρχίσει να κάνουν μαθήματα γυμναστικής στα μικρά κορίτσια. Αυτά, σύμφωνα με τον αρθρογράφο, είναι σημάδια προόδου, «αργής», αλλά πάντως «αλλαγής», στη διχασμένη ανάμεσα στο φεουδαρχικό σύστημα και στον εκσυγχρονισμό χώρα όσον αφορά στη μεταχείριση των γυναικών. Αναφέρει ότι δύο Αφγανές νέες έλαβαν μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Ωστόσο, παραδέχεται και ο ίδιος ότι το Αφγανιστάν εξακολουθεί να είναι μια «επικίνδυνη» κοινωνία για τις γυναίκες. Ενώ του ξεφεύγει ότι οι περισσότερες νέες που αθλούνται ανήκουν στη «μεσαία τάξη», και είναι, στην πλειοψηφία τους, μέλη οικογενειών που επέστρεψαν από το εξωτερικό - τις ΗΠΑ, το Ιράν, το Πακιστάν, χώρες με πιο «φιλελεύθερη», σε διαφορετικούς βέβαια βαθμούς, νοοτροπία όσον αφορά στην απόδοση κοινωνικών ρόλων στις γυναίκες. Η ανάθεση θέσης κυβερνήτη στην επαρχία Μπαμιάν σε γυναίκα είναι μάλλον η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα.

Καταγράφεται όντως μια προσπάθεια αλλαγής, λέει η Παρουίν Χακίμ, της Επαναστατικής Ενωσης Γυναικών του Αφγανιστάν (Revolutionary Association of the Women of Afghanistan- RAWA). Αλλά τα επιτεύγματά της είναι απειροελάχιστα. Και σημειώνει κάτι πολύ απλό: «Δεν μπορούμε να περιορίσουμε το χάρτη του Αφγανιστάν στην Καμπούλ. Ολα αυτά σχετίζονται μόνο με την Καμπούλ».

Στο Αφγανιστάν έχουν ανοίξει 1.600 σχολεία. Αλλά, σύμφωνα με τη «Γιούνισεφ», το 60% των κοριτσιών κάτω από τα 11 έτη - πάνω από 1 εκατομμύριο - δεν πάνε ποτέ σ' αυτά. Από τα 5 εκατομμύρια παιδιά που παρακολουθούν μαθήματα, τα κορίτσια μόλις και μετά βίας φθάνουν το 35%, σύμφωνα με μάλλον υπεραισιόδοξες εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας. Την ίδια ώρα, η κοινωνική καθυστέρηση και η σχεδόν καθολική απαγόρευση παροχής ιατρικής εκπαίδευσης σε γυναίκες στο Αφγανιστάν οδηγούν στα χειρότερα ποσοστά μητρικής θνησιμότητας στον κόσμο: 160/10.000, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

***

Στα μέσα Απρίλη, στην περιοχή Ουργκού της επαρχίας Μπανταχσάν η 29χρονη Αμίνα εκτελέστηκε διά λιθοβολισμού μέχρι θανάτου. Το έγκλημά της: Περπάτησε με έναν άνδρα που δεν ήταν ο σύζυγός της στο δρόμο. Ενας μουλάς αποφάσισε ότι αυτό συνιστά μοιχεία και την καταδίκασε με διάταγμά του σε θάνατο. Ο ίδιος της ο άντρας και μια ομάδα τοπικών αξιωματούχων την έσυραν κυριολεκτικά έξω από το σπίτι της και την οδήγησαν στον τόπο του μαρτυρίου της. Η αστυνομία της κυβέρνησης Καρζάι ανέφερε ότι «ερευνά» το περιστατικό. Μόνο που δεν ήταν το πρώτο - σημειώθηκε τουλάχιστον άλλο ένα στην ίδια περιοχή, πέρσι.

Η Διεθνής Αμνηστία καταδίκασε την εκτέλεση και έκανε λόγο για την «ευθύνη της αφγανικής κυβέρνησης να προστατεύει τις γυναίκες από τη βία, όχι μόνο την κρατική αλλά και από πλευράς ιδιωτών και ομάδων» - η τελευταία λέξη περιγράφει τις συμμορίες των πολέμαρχων/συμμάχων του «συνασπισμού» των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, που λυμαίνονται τη χώρα.

Η λαθροχειρία που επιχείρησαν τόσο μη κυβερνητικές οργανώσεις όσο και ειδησεογραφικά πρακτορεία και ΜΜΕ ήταν η σύνδεση της συγκεκριμένης πρακτικής μόνο με τους Ταλιμπάν - αφού η επαρχία Μπανταχσάν δεν είχε πέσει ποτέ στη δική τους κυριαρχία: Την έλεγχαν οι μουλάδες και πολέμαρχοι που τους πολεμούσαν. Οι σημερινοί επικυρίαρχοι όλης της χώρας. Είναι μέλη κι επίγονοι της δύναμης των μουτζαχεντίν που ανδρώθηκαν στον τζιχάντ, τον «ιερό πόλεμο» εναντίον των άπιστων Σοβιετικών, με αμερικανική, σαουδαραβική, βρετανική και πακιστανική χρηματοδότηση.

Κατά τα λοιπά, εν μέσω άγριων μαχών με δεκάδες νεκρούς, κι ενώ το εμπόριο ναρκωτικών κυριαρχεί απόλυτα στην οικονομική σφαίρα, το Αφγανιστάν πορεύεται «δημοκρατικά»...


Μπ. Γ.