Η έναστρη νύχτα
Κυριακή 28 Μάη 2000

Οσοι είχαν την τύχη να περάσουν ένα μεγάλο μέρος της ζωής τους κάτω από την έναστρη νύχτα προσπάθησαν να υψωθούν προς αυτήν, όπως το δέντρο του Βαν Γκογκ στη δική του νύχτα. Η χημεία του δέντρου που πάντα θα ανεβαίνει στον ουρανό έχει τη βάση της στη φωτιά. Και όπως καθετί που επηρεάζει άμεσα την ύπαρξή μας, έτσι η φωτιά γίνεται στόχος.

Η κυρίαρχη ιδεολογία, με τους τεχνικούς της εξουσίας, επεξεργάζονται σχέδια για τη συκοφάντηση της φωτιάς. Παρ' όλα αυτά εκείνη, ερήμην τους, συνεχίζει στις μέρες μας και φτάνει μπροστά μας σαν ανοιχτό λουλούδι. Η τελευταία απόπειρα εναντίον του λουλουδιού έλαβε χώρα στην τηλεόραση, σε μια εκπομπή με το χαρακτήρα και τη μυρωδιά του χειρουργείου. Αφορούσε και αφορά όσους έζησαν κάτω από την έναστρη νύχτα της επανάστασης και είδαν ή είχαν δίπλα τους το ανοιχτό λουλούδι.

Ενας αφελής αστός, ο Στέλιος Κούλογλου, πλησίασε με τρομακτική ευκολία την τραγωδία που ξεπήδησε από μια συγκεκριμένη ιστορική εποχή και, δίχως ίχνος επιστημονικής ανάλυσης, τη βύθισε σ' ένα απλό τηλεοπτικό ρεπορτάζ - θα μπορούσε να είναι ρεπορτάζ για εκπτώσεις. Παρακολουθώντας, όμως, με προσοχή τη μεθοδολογία του, είδα πως οι χειρισμοί του Κούλογλου είναι πολιτικοί και ο ίδιος μεροληπτικός. Μιλούν πάντα εκπρόσωποι μιας θέσης, ενώ αυτοί που έχουν διαφορετική γνώμη δεν έχουν κληθεί να συμμετάσχουν στην εκπομπή. Υπάρχει πολύς κόσμος, που έζησε τότε τα γεγονότα, με τα οποία καταπιάνεται η εκπομπή και αισθάνεται βαθιά περιφρόνηση - και καλά κάνει - για όποιον προσπαθεί, χωρίς να έχει ολική θέα της τραγωδίας, να μιλήσει γι' αυτήν και να τη χρησιμοποιεί για λόγους που δε θα μάθουμε.

Δύο πρόσωπα με καθήλωσαν σ' αυτές τις εκπομπές: Ο Ανταίος και ο καλός άνθρωπος κύριος Κύρκος. Με τρόμαξε η ευκολία του πρώτου, όταν αναφερόταν στις πράξεις του Γούσια. Εδώ όφειλε ο Κούλογλου να γνωρίζει το κείμενο του Γούσια. Το ιδεολογικό μας μέτωπο, που αφορά τη συγκεκριμένη εποχή, στην οποία αναφέρεται ο Ανταίος, και, είτε συμφωνεί ιδεολογικά είτε όχι, να το αντιπαραθέσει στα λεγόμενα του τελευταίου. Διότι το κείμενο αυτό αφορά τα ιδεολογικά προβλήματα του ΚΚΕ από το 1941 ως τη Βάρκιζα και από τη Βάρκιζα ως την ήττα στον Γράμμο και το Βίτσι.

Ο Κύρκος, στη συνέχεια, κατέβασε γρήγορα τον άσο του. Υστερα από τόσα χρόνια άσκησης στο συμβιβασμό και τη διαίρεση, αναφερόμενος στα γεγονότα, προσπάθησε να αποδείξει ότι υπήρχε διάσταση μεταξύ βάσης και ηγεσίας.

Πού συναντήθηκαν οι δυο κυνηγοί; Μα, φυσικά, μπροστά στην εύκολη λεία, τον Νίκο Ζαχαριάδη. Γνωρίζοντας ότι κάθε απάντηση θα ήταν αδύνατη, άρχισαν να πατάνε πάνω στο νεκρό.

Με τον Ζαχαριάδη συμβαίνει το εξής παράδοξο: Απαγορεύεται να μιλάς γι' αυτόν μέσα στην αστική κατάσταση πραγμάτων, ωστόσο, αν επιτραπεί, αυτό γίνεται μόνο για να τον θάψεις. Η λεία που διάλεξε ο Κούλογλου ήταν η συνταγή της επιτυχίας για τις εκπομπές του. Δεν περίμενα φυσικά να γνωρίζει ότι, όταν ο «εγκληματίας» Ζαχαριάδης βρισκόταν στις φυλακές της Κέρκυρας, έδωσε το χέρι του ακόμα και στην ποίηση και, υπερασπιζόμενος τον ποιητή, έγραψε ένα δοκίμιο για τον αληθινό Παλαμά, ούτε επίσης έχω την απαίτηση να καταλάβει την κατάσταση του «παρά πόδας». Πού να καταλάβει ότι η παραδοχή της ήττας θα διέλυε ίσως τα πάντα εκείνη τη στιγμή και, από αυτή την άποψη, η κατάσταση του «παρά πόδας» ήταν, όχι μόνο ρεαλιστική, αλλά και η μόνη προοπτική, όσον αφορά το φρόνημα των αγωνιστών.

Κοιτάξτε πώς λειτουργούσε η διαίσθηση του Ζαχαριάδη, όταν, μιλώντας για τον κίνδυνο του πολέμου στα Βαλκάνια, σε μια συνέλευση στελεχών της Εθνικής Αντίστασης, στις 3 του Μάη 1946, έλεγε ότι επιδίωξη της αγγλικής κατοχής «είναι να κάνει τη χώρα μας ιμπεριαλιστικό προγεφύρωμα. Για το σκοπό αυτό, συγκεντρώνει στρατιωτικές δυνάμεις και κάνει στρατιωτικά έργα στην Ελλάδα». Αυτά δε ζούμε σήμερα με τη νέα τάξη πραγμάτων;

Αρκετά, ωστόσο, μίλησα για την οικογένειά μου. Ας επιστρέψω τώρα στην έναστρη νύχτα και το ανοιχτό λουλούδι, με το οποίο ξεκίνησα. Αλήθεια, θα ρωτήσετε ποτέ ένα λουλούδι γιατί είναι όμορφο; Ασφαλώς όχι! Γιατί απλά είναι.


Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ