Φιλόσοφοι, φυσιοδίφες, ζωγράφοι, ποιητές, χιλιάδες χρόνια τώρα αναρωτιούνται για τον κόσμο και τη μικρή μας γη μέσα του^. αλλά το ίδιο κάνει κι ο καθένας που κοιτάει τ' άστρα και ονειρεύεται, κι ο καθένας που βλέπει τους αγαπημένους του στο χώμα και πονάει. Στον κύκλο του χρόνου, στην ανέμη της ιστορίας, αυθαίρετος και συνάμα υπάκουος σε μια ανεξήγητη λογική, πορεύεται ο κόσμος, το σύμπαν, με συντρόφους στο ταξίδι του τα ζωντανά και τα άψυχα που γνωρίζουμε και τα άγνωστα και μυστήρια που ερευνάμε.

Ενα τεράστιο εικονογραφημένο βιβλίο ο κόσμος, τον συγγραφέα του κανένας δεν ξέρει, γι' αυτό και με πολλά ψευδώνυμα τον ονοματίζουν: Θεό, Φύση, Τύχη, Μοίρα... Ομως, τον εικονογράφο του τον ξέρουμε, είναι γυναίκα, μάνα, που κρύβει, διαμορφώνει και γεννάει: Η Φύση^. μαστόρισσα ζωγράφος απαράμιλλη, γητεύτρα. Μα καθώς φαίνεται όχι κι αλάθητη... Ανάμεσα στα δημιουργήματά της που, στο μαγικό βιβλίο του κόσμου ζωντανεύουν και γίνονται ήρωες της ιστορίας και αναγνώστες του, μερικοί μουντζουρώνουν τα φύλλα, τα καίνε, τα τσαλακώνουν, τα σκίζουν. Είναι οι αργυρώνητοι που με αυθάδεια καταστρέφουν την αρχιτεκτονική της παγκόσμιας σελίδας, μαυρίζουν τα ελεύθερα περιθώρια, διώχνουν την αρμονία των συντεταγμένων εννοιών.

Μ' ένα μικρό βιβλίο μάς προσκαλεί η ζωγράφος, συγγραφέας και περιηγήτρια της φύσης Βάσω Ψαράκη να γνωρίσουμε τον κόσμο: «Μικρό Λεύκωμα της Φύσης» (εκδόσεις Πατάκη), διακριτικό σαν τα χαμολούλουδα που η δημιουργός του σκύβει και αποτυπώνει με το φακό της μηχανής της, σαν τα αδιόρατα ζουζούνια που η ίδια πάντα σχεδιάζει με περίτεχνη προσοχή, σαν τις μικρές στιγμές έρωτα και θανάτου που κλέβει από τη ροή του χρόνου.

«Είναι σαν να κρατώ ένα διαρκές ημερολόγιο του νου και της ματιάς, που το πλουτίζουν και το ομορφαίνουν τα ζώα, τα δέντρα, τα άνθη, η γη, η αλλαγή των εποχών, η βροχή, ο ορίζοντας...», γράφει η Βάσω Ψαράκη στον πρόλογο.

Το κομψό βιβλίο «Μικρό Λεύκωμα της Φύσης» έχει πράγματι τη μορφή και τη σύνθεση ενός ημερολογίου, τον πλούτο ενός λευκώματος, κυριαρχείται από την παρατηρητικότητα ενός εξερευνητή και την ευαισθησία του καλλιτέχνη.

Αρχίζει με πρώτη καταγραφή στις 8 Ιανουαρίου και συνεχίζει ως τα τέλη του χρόνου, με στιγμές από τη ζωή ενός λουλουδιού, μιας πεταλούδας, με την περιπέτεια ενός χαμένου φτερού, με τα ιερογλυφικά της αμμουδιάς.

«Υφασμα με χρυσή κλωστή... τα χνάρια από το κύμα στην άμμο».

Τόνοι ποιητικοί που χρωματίζουν την καθημερινότητα.

«3 Μαΐου. Ο βάτραχος πάνω στο ροδάκινο. Χρυσό σε κόκκινο βελούδο.

17 Οκτωβρίου. Το σύνορο σαν φίδι ανεβαίνει την πλαγιά...

26 Νοεμβρίου. Σχήματα και χρώματα στον ουρανό... Σύννεφα τα λέμε».

Αλλά η φύση δεν είναι μόνο ποιητική. Και κυρίως δεν είναι καλή ή κακή. Είναι ζωή^. απρόβλεπτη, ευρηματική, μαχητική, δυνατή, άγρια και τρυφερή, μια σειρά από κύκλους που επαναλαμβάνονται κλώθοντας την αιωνιότητα.

«14 Απριλίου. Τα δίχτυα της έχει υφάνει με τέχνη και προσοχή. Στο κέντρο τους περιμένει να «καλωσορίσει» τους άτυχους επισκέπτες. Θα τους τυλίξει με μεταξωτό κουκούλι και θα είναι η τροφή η δική της και των παιδιών της. Η αράχνη...

20 Σεπτεμβρίου. Μπήκε από τρύπα του φράχτη. Διέσχισε το χτήμα κάθετα περπατώντας αργά, ήρεμα. Κοντοστάθηκε πέντε μέτρα μακριά, έκανε στροφή της κεφαλής δεξιά... για να με κοιτάξει, κι έφυγε... Η μικρή κοκκινωπή αλεπού».

Η Βάσω Ψαράκη, σαν φιλενάδα των παιδικών μας χρόνων, μας δείχνει το «Μικρό Λεύκωμα της Φύσης», όχι μόνο για να μοιραστεί μαζί μας τη χαρά της εξερεύνησης και τη γοητεία της γνώσης. Περισσότερο με πρόσκληση μοιάζει αυτή η έκδοση, με τις φωτογραφίες και τις ζωγραφιές, τα μικρά χρονικά και τις επιστημονικές ονομασίες των ανύποπτων για τόση προβολή πρωταγωνιστών της.

Πρόσκληση να δούμε, να παρατηρήσουμε, να θαυμάσουμε τον κόσμο που μας περιβάλλει και μας ζωογονεί, μήπως και τον αγαπήσουμε και σεβαστούμε την αξία και τη σοφία του. Και αποτρέψουμε, ίσως, τη λεηλασία του από τους εφήμερους, μαθητευόμενους μάγους και τους κακούς αντιγραφείς της ασύλληπτης καλλιγραφίας της φύσης.