Το άθλημα που αγαπήσαμε από παιδιά, που μας χάρισε ώρες ξεγνοιασιάς, χαράς και κοινωνικοποίησης, το ποδόσφαιρο, υφίσταται έναν συνεχώς αυξανόμενο βιασμό. Οι «προστάτες» του, για να ικανοποιήσουν τα δικά τους συμφέροντα, αδιαφόρησαν για την προσωπικότητα, τις αρχές και την αποστολή του. Και το μετάλλαξαν από ένα παιχνίδι για τους πολλούς, σε πυλώνα στήριξης της εξουσίας τους και μια κερδοφόρα επιχείρηση για λίγους. Ταύτισαν τα δικά τους συμφέροντα, με το «καλό του». Και επιπλέον, με περισσό θράσος, οι βιαστές του προσπαθούν να το εμποτίσουν (καθώς και όσους το αγαπούν και ασχολούνται μαζί του) με τη νοοτροπία «αν δεν μπορείς να αποφύγεις κάτι, απόλαυσέ το». Προβάλλοντας σαν μονόδρομο την υφιστάμενη κατάσταση.

Οι φίλαθλοι αντιμετωπίζουν με αρκετή δόση συναισθήματος την ομάδα, δεν την κοστολογούν, τη συνδέουν με ιδανικά, βιώματα κλπ. Είναι απόλυτα πιστοί σ' αυτήν και τα σύμβολά της, τα οποία θέλουν να φέρουν. Είτε ως κασκόλ, είτε ως μπλούζα, είτε, είτε, είτε. Αυτό ακριβώς εκμεταλλεύονται οι αρμόδιοι, που τη βλέπουν μόνον ή κυρίως ως επιχείρηση. Σημαντικό προσόν τους δεν είναι η αγάπη στο σύλλογο ή η γνώση του ποδοσφαίρου, αλλά η τεχνοκρατική κατάρτιση. Γι' αυτούς η μεγιστοποίηση του κέρδους αποτελεί το υπέρτατο κριτήριό τους.

Χαρακτηριστικό - αλλά όχι μοναδικό - παράδειγμα η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Κυνικότατα, ο εμπορικός της διευθυντής είχε δηλώσει: «Είμαστε ένοχοι. Δεν έχουμε κανένα υψηλό ιδανικό σε αυτά που πάμε να πετύχουμε. Ομως, για να ανταγωνιστούμε σε διεθνή βάση, δεν μπορούμε να είμαστε καθισμένοι σε μια καρέκλα. Στόχος μας, το πώς θα αγκαλιάσουμε τους οπαδούς μας, τους ανθρώπους που αφήνουν χρήματα στην ομάδα»... Ετσι, λοιπόν, αυτός και οι όμοιοί του έθεσαν σε πρώτο πλάνο τα κέρδη και στη ...γωνία (ως άλλοθι και δόλωμα) το άθλημα και την «ψυχή» του. Η «θρησκεία» και οι πιστοί της χρησιμοποιούνται. Είναι πολύτιμοι μόνον ως καταναλωτές, χρήσιμοι μόνον όταν υποστηρίζουν ή πληρώνουν...

Αλλιώς κανείς δεν ασχολείται μαζί τους. Η πλειοψηφία των οπαδών της Γιουνάιτεντ αντέδρασε δυναμικά, στην προοπτική ξεπουλήματος της ομάδας, στον Αμερικανό μεγιστάνα, Μάλκομ Γκλέιζερ. Ομως, οι κατέχοντες τις μετοχές τους «έγραψαν στα παλαιότερα των υποδημάτων τους» (αν και μάλλον δεν έχουν τέτοια). Με το σωστό αντίτιμο, η ...αγάπη τους, πέρασε στα χέρια του 77χρονου, που είναι πλέον το απόλυτο αφεντικό (97,3% των μετοχών) της εταιρίας - ομάδας. Οσο για το υπόλοιπο 2,7% - βάσει της αγγλικής νομοθεσίας - οι μικροεπενδυτές υποχρεούνται να του το πουλήσουν.

Πλέον, ο Γκλέιζερ μπορεί να κάνει ό,τι θέλει. Να μεταφέρει τυχόν χρέη του ή δάνεια στο ταμείο της ομάδας, ή ακόμα και να πουλήσει το Ολντ Τράφορντ... Ως πρώτο στόχο του, πάντως, έθεσε τον τριπλασιασμό των κερδών της Γιουνάιτεντ, τα επόμενα πέντε χρόνια. Αυτό θα επιτευχθεί κυρίως μέσα από μια σημαντική αύξηση στις τιμές των εισιτηρίων ύψους 54% μέχρι το 2010. Τα εισιτήρια, λοιπόν, που πέρυσι κόστιζαν (κατά μέσον όρο) 29,9 στερλίνες, την επόμενη περίοδο θα στοιχίζουν 33,40 στερλίνες και εντός των προσεχών ετών η τιμή τους θα αυξηθεί στις 46 στερλίνες...

Πλέον, το παιχνίδι έγινε θέαμα και βάση ύπαρξής του, η εμπορευματοποίηση. Εντάχθηκε στη λογική του καπιταλισμού και το μετέτρεψαν, από δικαίωμα σε προϊόν. Και από τη στιγμή που το ποδόσφαιρο (και ό,τι το απαρτίζει) έγινε προϊόν, κυριάρχησαν οι κανόνες της αγοράς. Δηλαδή, η θεοποίηση του κέρδους και η δημιουργία αναγκών, αλλά και υποκειμένων κατανάλωσης. Κατανοώντας αυτό το δεδομένο, εύκολα μπορεί κάποιος να αντιληφθεί μια σειρά γεγονότων. Γιατί δημιουργούνται οι παίκτες σταρ, πολλές φορές και ανεξάρτητα από την απόδοσή τους στο γήπεδο. Πώς καθορίζονται πολλές από τις κινήσεις - επιλογές τους, άσχετα με το αθλητικό κομμάτι, ποτέ, όμως, άσχετα από τις εταιρίες, τα προϊόντα των οποίων διαφημίζουν... Γιατί η τάδε ή δείνα ομάδα - επιχείρηση αποφασίζει, π.χ., περιοδεία στην Κίνα (τεράστια και ανεκμετάλλευτη αγορά) και όχι στη Βουλγαρία. Γιατί αλλάζει συνεχώς φανέλες, παίρνει, π.χ., Γιαπωνέζο και όχι Κογκολέζο παίκτη, βγάζει πιστωτική κάρτα, πουλάει το όνομα του γηπέδου κλπ.

«Οποιος ενδιαφέρεται για τη βιομηχανία του ποδοσφαίρου έχει κάθε λόγο να παραβρεθεί στην Soccerex 2005», είναι το ενδεικτικό διαφημιστικό μότο των διοργανωτών συνεδρίου - έκθεσης, το οποίο θα γίνει στο Ντουμπάι (13 - 15 Νοέμβρη). Σύμφωνα με την ιστοσελίδα business.sport.gr που δημοσίευσε το ρεπορτάζ, Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, Ρεάλ Μαδρίτης, Αστον Βίλα, Αρσεναλ, Τσέλσι, Ιντερ, είναι μερικές από τις ΠΑΕ που θα έχουν «περίπτερο» με τα αυθεντικά τους προϊόντα, ενώ πολλή δουλιά θα έχουν και οι εμπορικοί διευθυντές τους...

Θα λάβουν μέρος ακόμα διαφημιστικές, «web developers», «managers», σχεδιαστές γηπέδων, κατασκευαστές αγωνιστικών χώρων, πολιτικοί, τραπεζίτες, στελέχη από την Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική, όπως επίσης και μερικοί από τους μεγαλύτερους χορηγούς που επενδύουν στο ποδόσφαιρο (π.χ. «Nike», «Adidas», «Sony», «Vodafone», «Mastercard»). Συνολικά, περισσότεροι από 2.000 επιχειρηματίες που έχουν ενεργό συμμετοχή στο ποδόσφαιρο...

Αποτέλεσμα τέτοιων συναντήσεων είναι οι ομάδες - εταιρίες κολοσσοί να «παντρεύονται» με διάφορες επιχειρήσεις, σε ένα (πολλές φορές και ανήθικο) αλισβερίσι. Στις πρώτες παρέχονται κεφάλαια και στις δεύτερες πρόσφορο έδαφος για κέρδη. Σύμφωνα με την ετήσια έκδοση του ελεγκτικού ομίλου «Deloitte and Touche» με τίτλο «Annual Review of Football Finance 2004», ο συνολικός κύκλος εργασιών των ευρωπαϊκών ΠΑΕ άγγιξε τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ!.. Στη λίστα με τις 20 πλουσιότερες εταιρίες - ομάδες, για 8η συνεχόμενη χρονιά προηγείται η Μάντσεστερ με τζίρο 277.934.000 ευρώ. Η αξία στη μετοχή της οποίας, στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου, μέσα σε ενάμιση χρόνο, υπερδιπλασιάστηκε...

Από την πλευρά της, η γερμανική εταιρία «Sport+Markt AG» έκανε έρευνα, για την περίοδο 2004-'05, ώστε να διαπιστώσει τα έσοδα από τις συνεργασίες ομάδων με χορηγούς. Την πρωτιά κατέχει η Γιουβέντους. Βασικοί της χορηγοί η εταιρία πετρελαιοειδών «Tamoil Group», που καταβάλλει περίπου 22 εκατ. ευρώ ετησίως, και το τηλεοπτικό δίκτυο «Sky Sport», που πληρώνει περίπου 13 εκατομμύρια ευρώ... Την ακολουθούν η Μπάγερν Μονάχου (17 εκατ. ευρώ μόνο από την «Telekom»), η Ρεάλ Μαδρίτης (14 εκατ. ευρώ μόνο από τη «Siemens») και η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ (με περίπου 13 εκατ. ευρώ ετησίως, μόνο από τη «Vodafone»). Η Τσέλσι - του περιβόητου Αμπράμοβιτς - θα πάρει μόνο από την «Samsung» περίπου 74 εκατομμύρια ευρώ, για τα επόμενα πέντε χρόνια. Ενώ η Αρσεναλ πρόσφατα υπέγραψε συνεργασία με την αεροπορική εταιρία «Emirates Airlines», η οποία θα ισχύσει από του χρόνου και για τα επόμενα 15 χρόνια και θα αποφέρει στην αγγλική εταιρία έσοδα ύψους 150 εκατ. ευρώ...

Πριν από μερικούς μήνες, η FIFA ανακοίνωσε ότι τα κέρδη της ανήλθαν στα 158 εκατομμύρια ελβετικά φράγκα (740 εκατ. ελβετικά φράγκα ήταν τα έσοδα και 582 εκατ. τα έξοδα). Αύξηση της τάξης του 12%... Και όπως δήλωσε ο πρόεδρός της, Σεπ Μπλάτερ: «Στοχεύουμε έως το τέλος του 2006 να έχουμε κέρδη που θα κυμαίνονται από τα 350 έως τα 450 εκατ. ελβετικά φράγκα. Με αυτά τα χρήματα, σε συνδυασμό με τα κέρδη από το μάρκετινγκ, θα ενισχύουν τα οικονομικά θεμέλια της FIFA»...

Μόνο στο 7ο Κύπελλο Συνομοσπονδιών, που δεν είναι, δα, και το καλύτερο προϊόν της FIFA, το τζιράρισμα ήταν τεράστιο. Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος, αρκεί η παράθεση των ποσών που θα πάρουν οι συμμετέχουσες ομάδες. Ο νικητής θα εισπράξει 2.275 εκατομμύρια ευρώ, ο φιναλίστ 1.940, ο τρίτος 1.700, ο τέταρτος 1.420, ενώ οι συμμετέχοντες που δε θα περάσουν στην ημιτελική φάση θα λάβουν (ο καθένας) από 853.000 ευρώ...

Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, ότι ο πρόεδρος της FIFA, Σεπ Μπλάτερ, σχολίασε για το «Soccerex 2005»: «Αυτή η έκθεση προσφέρει μια τέλεια ευκαιρία σε όλους όσοι ασχολούνται με το άθλημα - ομάδες, "managers", φορείς και πολλοί άλλοι - να έρθουν σε επαφή και να μιλήσουν για θέματα του ποδοσφαίρου σε κοινό χώρο»... Θέματα του ποδοσφαίρου, το ίδιο το ποδόσφαιρο, γι' αυτούς, είναι η κονόμα...